3. Donor en ontvanger

1. De levende donor

Om als donor te fungeren moet men aan de volgende voorwaarden voldoen:

- leeftijd minstens 21 jaar;

- vrijwillige toestemming: niet uit onvolwassen of onzuivere motieven;

- medische kriteria: juiste bloed- en weefselgroep; goede lichamelijke gezondheid; geen infektieziekten of kanker;

- psychologische en sociale kriteria.

De volgende problemen komen aan de orde: mag er een verminkende ingreep verricht worden op een gezonde persoon ten behoeve van een zieke? Heeft een levende donor het recht en de plicht om een belangrijk orgaan af te staan, waarbij hij zijn eigen lichaam aan risiko's blootstelt (bijv. bij het afstaan van een nier: naast een mogelijke komplikatie bij de operatie is de donor met één nier kwetsbaarder geworden)?

In de praktijk wordt als belangrijkste norm aangenomen dat een dergelijke ingreep slechts aanvaardbaar is wanneer deze "bevorderlijk of minstens niet erg nadelig" is voor de zelfontplooiing van de donor als mens.

2. De dode donor

Dode donoren zijn meestal volwassenen van jonge of middelbare leeftijd die ten gevolge van een ongeluk of beroerte sterven.

De redenen om organen van dode donors voor transplantatie te gebruiken zijn:

- Er is geen gevaar van pressie vanuit de omgeving op de donor.

- Er bestaat geen gevaar voor psychische komplikaties.

- Het is de enige mogelijkheid om transplantaties op grote(re) schaal toe te passen.

- Er kan meer transplantaat beschikbaar gesteld worden.

De uitzonderlijk korte tijd dat de organen voor de transplantatie beschikbaar blijven noodzaakt scherpe kriteria van leven en dood te hanteren (met alle genoemde problemen van dien) want het orgaan moet in optimale konditie zijn.

Zo kan de dood van de één een levenskans voor de andere betekenen. Om te vermijden dat een arts een patiënt "laat overlijden" ten bate van een andere patiënt heeft men het behandelend team van de mogelijke toekomstige donor gescheiden van het transplantatieteam. De arts die belang heeft bij het orgaan van een patiënt mag dus nooit diens dood vaststellen. Dit laatste gebeurt door een arts die buiten beide teams staat.

In Nederland geldt het toestemmingssysteem dat grote nadruk legt op de vrije beslissing van de mens om zijn organen na de dood weg te geven. Men moet vóór zijn overlijden toestemming geven om zijn organen na zijn dood ter beschikking te stellen.

Een ander systeem (dat o.a. in Frankrijk geldt) gaat er van uit dat de vrijwillige toestemming bij iedereen aanwezig is. Men moet een codicil dragen wanneer men niet wil dat zijn organen ter beschikking worden gesteld. De mens als individu is op deze manier ondergeschikt aan de samenleving: de gemeenschap eigent zich het recht toe om over de lichamelijke weefsels en organen van de mensen te beschikken.

3. De ontvanger

De ontvanger moet de risiko's en het ongemak van de transplantatie afwegen tegen de risiko's die hij loopt wanneer hij de transplantatie niet laat verrichten:

- Hoe groot is de kans op een suksesvolle operatie?

- In hoeverre wordt zijn gezondheid door de ingreep verbeterd?

- Is het een zinvolle ingreep? Wordt het leven verlengd?

Bij lever- en longtransplantaties wordt tot nu toe het leven nooit noemenswaard verlengd. Voorkómen moet worden dat patiënten worden gebruikt om bepaalde technieken uit te testen.

Aangezien er een tekort aan donororganen is, wordt de toekomstige ontvanger op een wachtlijst geplaatst.

De registratie van toekomstige ontvangers gebeurt internationaal door de Stichting Eurotransplant. Patiëntengegevens worden in de komputer opgeslagen zodat op grond van weefseltypering* en urgentie bij het beschikbaar komen van een orgaan de juiste ontvanger kan worden aangewezen. De wachttijd voor bijv. een niertransplantatie kan tot enkele jaren oplopen. Door deze wachttijd komt hulp soms te laat.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen