4. Tabak

Een derde vorm van verslaving die in deze schets aan de orde komt is roken. Deze vorm van verslaving heeft al veel mensenlevens geëist. Per dag sterven er in Nederland gemiddeld veertig mensen aan lang-, hart- en andere ziekten, waarvan het ontstaan onder andere op rekening van de jarenlange rookgewoonte geschreven kan worden.

Hoe het begon

In de zestiende eeuw ontdekten de Spanjaarden Amerika. 

Onder de Indianen bestond de gewoonte om na het voeren van een strijd de vredespijp te roken. De spaanse ontdekkingsreizigers merkten dat tabak een geneeskrachtige werking bleek te hebben. Zo werd de tabak gebruikt om bijvoorbeeld iemand van de kiespijn af te helpen.

Al spoedig begon men met de tabakshandel. De franse ambassadeur in Portugal bracht de tabak mee naar Frankrijk en prees het aan als een geneeskrachtig en opwekkend middel. Zijn naam, Jean Nicot, leeft nog voort in het woord nicotine.

Door de eeuwen heen is de tabak op verschillende manieren gebruikt. In de zeventiende eeuw werd de tabak door de mensen van de hogere stand gesnoven. De gewone man pruimde het of stopte het in zijn pijp. Later verschenen de eerste sigaren en nog later werd in Brazilië de sigaret ontdekt.

Tegenwoordig worden de sigaretten over de hele wereld bij miljoenen (en door miljoenen) opgestoken.

Verslaving

Zo is de mensheid in het verleden gaan roken. Maar hoe beginnen we er aan als individu?

De meeste mensen beginnen met roken wanneer zij jong zijn. Waarom? Omdat het stoer staat; je "hoort erbij", je maakt deel uit van de wereld van de grote mensen. Helaas speelt de sigarettenreklame op dit verlangen van jongeren om "volwassen" te lijken handig in.

De reden waarom veel jonge mensen beginnen met roken is dan ook niet gelegen in het feit dat het lekker is, want je wordt er misselijk en duizelig van. Vooral wanneer je "over de longen rookt". Is men eenmaal door dit stadium van misselijkheid en duizeligheid heen, dan begint men het roken lekker te vinden.

Op den duur kan de tabak niet meer gemist worden. Er is sprake van verslaving. "Ik heb sigaretten" wordt dan: "De sigaretten hebben mij".

De gevaren

Wanneer de tabak verbrand wordt, komen er verschillende stoffen vrij. Deze stoffen zijn schadelijk voor het lichaam. De belangrijkste zijn teer, nicotine, koolmonoxide en ammoniak.

a. Teer is een verzamelnaam van allerlei produkten die vrij komen wanneer tabak wordt verbrand. Het is gebleken uit proeven dat, wanneer de huid geregeld in kontakt komt met teer, zich op die plaats kwaadaardige gezwellen kunnen gaan ontwikkelen. De teer uit de sigaret - of het er nu één is met een hoog of laag teergehalte - is veelal verantwoordelijk voor het ontstaan van ziekten als chronische bronchitis en longkanker.

b. Nicotine is een vloeistof van zeer vluchtig karakter. Zodra deze stof in aanraking komt met de lucht wordt het bruin. Nicotine versnelt de hartslag, verhoogt de bloeddruk en werkt ziekten van hart en bloedvaten in de hand. Bovendien worden de trilhaartjes in de luchtwegen verlamd. Het lichaam kan aan nicotine verslaafd raken.

c.Koolmonoxide is een regelrecht gifgas. Een meer bekende naam is "kolendamp". Het hart heeft voor haar werking veel zuurstof nodig wat van de longen afkomstig is. Koolmonoxide belemmert de doorstroming van zuurstof door het lichaam. Het bemoeilijkt dus de werking van het hart. Mensen die opgehouden zijn met roken vertellen opgetogen dat ze ineens met veel minder moeite een steile trap kunnen beklimmen dan vroeger; ze komen lang niet meer zo hijgerig en kortademig boven. 

d. Een andere stof die bij verbranding van tabak vrijkomt is ammoniak. Dit is een kleurloos prikkelend gas. Ammoniak irriteert de slijmvliezen van de neus-keelholte en niet te vergeten die van de ogen.

Enkele feiten

Nog niet zo lang gelden is statistisch aangetoond dat er verband is tussen zwaar sigaretten roken en longkanker. In het volgende schema (zie PDF) is dit verband met behulp van een grafiek weergegeven. Uit deze grafiek blijkt dat 25-30 jaar na het toenemend sigarettengebruik ook het aantal gevallen van longkanker toeneemt.

Aan het begin van de 20e eeuw nam het roken bij mannen (ononderbroken lijn) toe. De toename in het aantal sterfgevallen door longkanker begon pas na 1920. Bij vrouwen begon het roken later (stippellijn). Longkanker begint nu ook bij vrouwen meer en meer voor te komen.

Een soortgelijke grafiek kan gemaakt worden voor de relatie tussen roken en hartinfarkt, alhoewel ook andere faktoren (spanning) hierin een rol meespelen.

Tenslotte

De vraag kan gesteld worden: Is het gebruik van tabak slechter dan het alkoholgebruik of de verslaving aan drugs?

Op deze vraag kunnen verschillende antwoorden worden gegeven.

In de eerste plaats moeten we de opmerking plaatsen dat roken op korte termijn minder ingrijpende gevolgen heeft als het gebruik van drugs en alkohol. Dat geldt niet alleen voor het lichaam, maar ook ten aanzien van de omgeving. Vandaar dan ook dat roken eerder door de omgeving wordt geaksepteerd als iets "normaals".

Ten tweede kan gesteld worden dat de omvang van het verslaafd zijn aan roken groter is dan van alkoholisme of drugsgebruik.

Tenslotte kunnen we tot de konklusie komen dat alle vormen van verslaving ernstig zijn. Wel zijn er verschillen met betrekking tot de gevolgen voor lichaam, geest en omgeving. Dat geldt niet alleen t.a.v. het gebruik van alkohol, drugs en tabak maar ook t.a.v. bijvoorbeeld geldzucht, eerzucht e.d. Het blijven vormen van verslaving. Als zodanig is er dan ook geen verschil tussen ver-slaaf-d zijn aan geld of eer of roem of drugs of alkohol of tabak.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen