12. Een blik over de grenzen

In 1968 is er voor het eerst een onderzoek op wereldschaal geweest naar het aantal gehandicapten. Men kwam toen tot de onthutsende ontdekking dat er over de hele wereld ongeveer 450 miljoen mensen leven, die op een of andere wijze gehandicapt zijn. En volgens schatting zou dit aantal elk jaar met ongeveer drie miljoen toenemen.

Het onderstaande overzicht van de wereldgezondheidsorganisatie noemt een nog hoger aantal mensen dat door invaliditeit getroffen is.

Oorzaken invaliditeit                      Aantallen in miljoenen

ondervoeding                                                  100

verwondingen                                                   78

niet-besmettelijke ziekten                            100

besmettelijke ziekten                                      56

aangeboren afwijkingen                               100

alkohol- en drugsverslaving                           40

geestelijke ontwrichting                                 40

Uit dit recente overzicht blijkt dat van de ruim vier miljard mensen die er zijn, ongeveer 514 miljoen een vorm van invaliditeit hebben.

Dat betekent dat één op de acht à negen mensen niet goed funktioneert in het dagelijkse leven.

Als vuistregel gaat men er meestal van uit dat in elke samenleving 10% van de mensen min of meer gehandicapt is.

Volgens de wereldgezondheidsorganisatie neemt dit percentage gehandicapten nog steeds toe, terwijl er eveneens een toename gekonstateerd zou kunnen worden van de ernst van de handicaps. Er zijn vele oorzaken voor invaliditeit en alle vormen ervan leiden volgens M'Bow (voorzitter van de Unesco) ertoe dat de mensen die gehandicapt zijn een "merkteken" dragen.

Verschillende oorzaken: dezelfde gevolgen 

Invaliden zijn er altijd geweest. 

In elke samenleving worden kinderen geboren, die bepaalde afwijkingen vertonen. Voor ouders en soms (later) de kinderen is dat vaak heel moeilijk te verwerken. Men heeft het gevoel er zo machteloos tegenover te staan. 

In de meeste gevallen kan men niet van direkte schuld spreken. Soms echter wel (zie hierna). 

De medische zorg in de rijke landen tracht ook op dit gebied resultaten te bereiken. Gewenste resultaten, want het voorkomen van ernstige afwijkingen of gebreken is een goede zaak. Maar ook gevaarlijke resultaten: het niet-volwaardige kind kan gemakkelijk als ongewenst beschouwd worden. 

Men zou verwachten dat als gevolg van de sterk toegenomen medische kennis het aantal mensen met een handicap zou dalen. In werkelijkheid neemt het aantal echter toe.

Om dat te kunnen verklaren is het goed om enkele achtergronden van de vele vormen van invaliditeit te noemen.

1. Er zijn de reeds genoemde aangeboren afwijkingen. Sommige daarvan zijn erfelijk. Deze vormen komen in ontwikkelde landen voor. Soms zijn ze het gevolg van menselijk falen. Denk aan de gevolgen van atoomaktiviteiten en milieuvervuiling. Ongeveer 2% van de wereldbevolking lijdt in meerdere of mindere mate onder deze aangeboren afwijkingen.

2. Armoede en ondervoeding zijn oorzaken die direkt of meer verborgen een ekonomische achtergrond hebben. De honderd miljoen mensen, die gebrekkig zijn als gevolg van ondervoeding, leven bijna allemaal in de zogenaamde arme landen. Gebrek aan voldoende voedsel en/of eenzijdige voeding veroorzaakt voor de geboorte en in de eerste levensjaren veel blijvende gebreken, soms de dood. 

In India en Sri Lanka (Ceylon) wegen van elke honderd kinderen die geboren worden er vijfendertig minder dan 2500 gram. In Europa zijn het er acht à negen die zo'n laag geboortegewicht hebben. Volgens de Unesco Koerier zijn er in 1978 ongeveer 20 miljoen kinderen beneden de vijf jaar gestorven, voornamelijk omdat er te weinig voedsel was. De armoede heeft ook tot gevolg dat er geen beroep gedaan kan worden op moderne vormen van gezondheidszorg. De strijd om het bestaan van die vele miljoenen mensen is soms zo zwaar dat dit leidt tot verwaarlozing van de zwakkeren. Vaak is die armoede een vicieuze cirkel: weinig geld betekent weinig (goed) voedsel, dat vaak een zwakke gezondheid tot gevolg heeft, men is dan vatbaar voor allerlei ziekten en geneest niet snel; dat leidt ertoe dat men minder kan presteren, zodat een laag inkomen verworven wordt, waardoor de armoede groter wordt en weinig geld betekent... enzovoort.

3. Sociale oorzaken voor invaliditeit liggen in de vaak slechte werksituatie, het verkeer en in specifieke problemen zoals alkoholisme.

Het zal duidelijk zijn dat invaliditeit tengevolge van verkeersongevallen voor het overgrote deel in de ontwikkelde landen voorkomt.

Alkohol- en drugsverslaving zijn ook in de ontwikkelde landen gekoncentreerd. Een bijverschijnsel van de moderne samenleving? 

Het aantal mensen dat hierdoor gehandicapt is (ongeveer 40 miljoen), is onrustbarend hoog en vertoont bepaald geen neiging om te dalen.

4. Politieke achtergronden spelen ook een rol. En dan wel de meer gewelddadige houding tussen volken, groepen of individuen. Oorlogen en revoluties veroorzaken veel slachtoffers met psychische en lichamelijke problemen. 

Er zijn al tientallen oorlogen gevoerd sinds 1945. 

Wat ook de oorzaak van iemands invaliditeit mag zijn, in de meeste gevallen leidt deze tot een (blijvende) verstoring van de relatie met de omgeving. M'Bow schrijft hierover: "Zij dragen een merkteken. Zij zijn anders en veel mensen beschouwen hen daarom als afgeschreven. Zo gebeurt het dat de gehandicapten - bijna een tiende van de wereldbevolking - worden uitgesloten. En dat geldt zowel voor de industrielanden als voor de ontwikkelingslanden. In de wetgeving, maar ook in de organisatie van het leven, ja tot in de eenvoudigste dagelijkse handelingen toe, wordt met het bestaan van gehandicapten geen rekening gehouden. Omdat zij vaak als hulpbehoevend in bijzondere inrichtingen worden opgesloten en tegen de rest van de mensheid verschanst, blijven we even onwetend over hun werkelijke behoeften als over hun diepste verlangens..."

Is dit beeld te somber?

Dan is het goed om eens even te denken aan de positie van de gehandicapte in de derde wereld.

De gehandicapte in de derde wereld 

Zala N'Kanza, sekretaris van het internationale jaar van de gehandicapten, schrijft: "Het hangt sterk van kultuur, tradities en ontwikkelingspeil van een land af of een gebrek tot een handicap wordt of niet. Zo kan een blinde in een rijk land een volledige beroepsopleiding ontvangen, terwijl hij of zij in de meeste ontwikkelingslanden misschien helemaal geen onderwijs zou kunnen genieten". 

Het aantal gehandicapten in de ontwikkelingslanden bedraagt minstens 300 miljoen. Iemand schreef: "Zij zijn de grootste verworpenen op aarde, hun leven is gevuld met niets dan armoede, honger en onkunde, ziekte, ellende en wanhoop". 

Ze wonen meestal in een van de twee miljoen dorpen waar aan veel zaken doorlopend gebrek is. 

Vele anderen "wonen" in krottenwijken. Hun voedsel is de rest van anderen, die al tekort komen. Ze worden vaak nauwelijks verzorgd. 

De eenvoudigste beginselen van zindelijkheid zijn vaak nog onbekend. Ze volgen geen onderwijs, krijgen geen opleiding en hebben dus geen werk. Ze zijn totaal afhankelijk van anderen. En dat in landen waar zeer velen straatarm zijn. Het internationale jaar van de gehandicapten, uitgeroepen door de Verenigde Naties, beoogt de "muur van stilzwijgen en verwaarlozing" rond de gehandicapte medemens te doorbreken. Om hen een plaats te geven moet ruimte gemaakt worden. Ze vragen aandacht voor hun probleem, geen medelijden. Ze vragen belangstelling in plaats van verstoting (in primitieve vorm of op moderne wijze). 

Aandacht voor gehandicapten vraagt veel geld. In veel ontwikkelingslanden is dat niet beschikbaar. 

Zou het niet hard nodig zijn juist deze armsten der armen bij voorrang te helpen?

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen