Verwarring rond m/v

Vroeger gaf een enkeling aan zich niet goed thuis te voelen in zijn lichaam. Tegenwoordig hoor je veel meer van transgenders. Er gaat geen week voorbij of je komt het wel tegen in de media. Wat is er aan de hand? Laten we eerst goed kijken waar we het over hebben. Wat is gender, een ander woord voor sekse?

Sekse verwijst naar biologische en lichamelijke eigenschappen. Een man heeft in elke cel van zijn lichaam een X- en een Y-chromosoom, terwijl een vrouw in elke cel 2 X-chromosomen heeft. Bij de geboorte is het geslacht doorgaans direct duidelijk en noem je iemand een jongen of een meisje. De enige uitzondering is intersekse waarbij niet duidelijk is of het om een jongens- of meisjeslichaam gaat.

Gender heeft te maken met het gevoel dat je een man of vrouw bent. Als dit niet met je lichaam overeenstemt, noemen we dat genderdysforie. Dysforie wil zeggen: verwarring. Het klopt niet met elkaar. Voor het gevoel past je lichaam niet bij wie je bent.

Omdat niet bij iedereen het geslacht en het gevoel met elkaar overeenkomen, is de term genderdiversiteit ontstaan. Er zou niet meer alleen man-vrouw zijn, maar ook tussenvormen. Zo kan een jongen zich diep van binnen een meisje voelen en een meisje ervaren dat ze meer een jongen is. Of het blijft ergens tussenin zonder keuze. Genderexpressie wil zeggen hoe je uitdrukking geeft aan je gender in je uiterlijk.

Niet nieuw

Genderdysforie is niet nieuw. Verre van dat zelfs. In 1955 werd er al geschreven dat het psychologische geslacht kan afwijken van het biologische geslacht. Gaandeweg de tijd is er steeds meer ruimte gekomen voor de gedachte dat geslacht een denkbeeld is: je bent een man of vrouw omdat je je als man of vrouw gedraagt, niet omdat je lichaam dat beslist.

Aandacht voor transgenderisme brengt extra onzekerheid met zich mee voor jongeren. Misschien herken je dat wel. Als tiener heb je sowieso al te maken met onzekerheden en vragen: Wie ben ik? Wat vinden anderen van me? Wat is mijn mening? Hoe moet ik me gedragen? Word ik geaccepteerd? Hoe kan ik erbij horen?

Vast en zeker herkenbaar, toch? En wees gerustgesteld: het zijn normale vragen die horen bij het volwassen worden. Naast dit soort vragen is er ook nog je lichaam dat verandert. En ook hier is het helemaal niet vreemd om niet blij te zijn met die veranderingen. Uiterlijk word je meer man of meer vrouw, terwijl je van binnen dat nog niet zo voelt. Het komt dan ook vaker voor dat juist in deze fase een meisje liever een jongen zou willen zijn of omgekeerd. Meestal verdwijnt dit bij het volwassen worden en gaan de sociale en maatschappelijke rollen beter passen. Zo’n 70 tot 80 procent van de kinderen die aangeven dat ze transgendergevoelens hebben, hebben hier na verloop van tijd geen last meer van.

Poppen

Dit geldt echter niet voor iedereen. Bij een klein deel is op jonge leeftijd al te zien dat de geslachtsrol niet past. Bijvoorbeeld als een jongetje graag met poppen speelt en graag de kleding en schoenen van moeder aandoet. Of een meisje dat zich jongensachtig gedraagt in spel of kleding. Dit kan zich ontwikkelen tot een diepgaand besef niet in het juiste lichaam te zijn geboren.

Tegenwoordig wordt de visie in onze samenleving sterker dat het lichaam aangepast moet worden aan dat diepgaand gevoel. Want waarom zou je iemand gevangen laten zitten in een lichaam dat niet past? Dat wordt als onmenselijk en onwenselijk gezien.

Je begrijpt het al: In plaats van de psyche aan te passen aan het lichaam, wordt het lichaam aangepast aan de psyche. Hieraan zie je dat het gevoel de boventoon voert en leidend wordt. Dat elke cel van het lichaam duidelijk maakt dat iemand een man of vrouw is, dat is blijkbaar niet meer belangrijk. Met operaties kun je uiterlijke kenmerken veranderen, maar in de cellen blijft geprogrammeerd dat iemand biologisch gezien een man of vrouw is.

In transitie

Als iemand zijn geslacht verandert, noem je dat ‘in transitie gaan’. Daarin zijn verschillende stappen mogelijk. De eerste is de sociale transitie: iemand gaat leven naar het wensgeslacht met een nieuwe naam, kleding, enzovoort. Daarnaast is er de juridische transitie, waarbij iemand op officiële documenten het geslacht verandert van M naar V of omgekeerd. En tot slot is er de medische transitie waarbij iemand de lichaamskenmerken zoveel mogelijk in overeenstemming met het wensgeslacht laat veranderen.

Bij kinderen die nog in ontwikkeling zijn, worden puberteitsremmers gebruikt, waarna een hormoonbehandeling kan volgen en de kenmerken van het andere geslacht ontstaan. Denk aan haar op het gezicht van een meisje en borsten bij een jongen. De transitie kan afgemaakt worden met het creëren van uitwendige geslachtsdelen d.m.v. plastische chirurgie. Een geslachtstransitie is ingrijpend omdat levenslang medicijnen geslikt moeten worden en iemand dus fysiek levenslang patiënt wordt.

Tot zover de theorie. Het is tijd voor een paar praktische vragen waar jij misschien mee loopt.

Wat staat er in de Bijbel?

Jouw identiteit is geworteld in het feit dat je naar Gods beeld geschapen bent, zie Genesis 1:27. De Heere heeft Adam en zijn vrouw geschapen en Hij had hen lief. Ze waren uniek, ongeacht hun geslachtskenmerken. In de Bijbel zijn mannelijkheid en vrouwelijkheid een prachtig beeld van Gods wijsheid en scheppingsorde. Helaas ervaar je door de zondeval ook de gevolgen van de zonde in je leven: bijvoorbeeld genderdysforie.

Twee onderscheiden groepen bij genderdysforie

Bij genderdysforie onderscheiden we twee groepen. De eerste groep, een kleine minderheid, ervaart diepgaand lijden en worstelt met genderidentiteit vanaf jonge leeftijd. Voor hen is dit een complexe, zeer moeilijke kwestie. Ze hebben in het bijzonder onze liefde en zorg nodig in het omgaan met hun anders geaarde gevoelens en het leven naar Gods geboden. Laten we biddend om hen heen staan! Loop je zelf, al van jongs af aan met deze gevoelens? Neem iemand van de kerkenraad, jeugdvereniging of een gemeentelid in vertrouwen en vraag om hulp.

De tweede groep, groter in aantal, komt voort uit de verwarring die de huidige cultuur zaait. Juist in de puberteit, een tijd van identiteitsvorming, kunnen jongeren door de druk van de omgeving worden meegesleept. Het is goed dat jij je hiervan bewust bent. Neem daarom je gevoelens wel serieus, maar neem aan de andere kant ook de tijd om goed aan jezelf te merken of ze blijvend zijn, of dat het weer over gaat. Dat kan allebei.

Daniël

Daniël, de jonge balling in het verre Babel, kan je helpen begrijpen hoe je als reformatorische jongere kunt standhouden in een wereld die jouw identiteit op de proef stelt. De verwarring die wordt beschreven in het hoofdartikel is een oproep voor jou om te handelen, net zoals Daniël standvastig bleef in zijn geloof en identiteit, ondanks de druk van de cultuur om hem heen. Bij Daniël bleef, ondanks de groepsdruk en de cultuur om zich heen, de Heere door genade de belangrijkste in zijn leven en kon hij het volhouden om Hem te vrezen. Hij kreeg zelfs de doodstraf, maar dat weerhield hem niet om te blijven bidden voor open vensters.

Verwachten van de Heere

Wat is het nodig dat alles wat je meemaakt, ook je gendergevoelens, je bij de Heere brengt, zodat je de wijsheid, leiding en bovenal Zijn bijzondere genade van Hem gaat verwachten. En dat, ondanks wie je bent en hoe je jezelf misschien ook tegenvalt. Blijf in contact met je familie en kerkelijke vrienden. Zo’n netwerk is belangrijk. Blijf op hen betrokken en doe er alles aan om het contact en de band met hen goed te houden. Bid voor jezelf en voor anderen!

van een ouder

“Mijn dochter zit op een reformatorische school en ze komt thuis met het volgende: ‘Mam, Marcella weet nog niet of ze voor een vriend of een vriendin kiest als ze een relatie wil aangaan. Hoe kan dat?’ Wat moet ik zeggen?”

van een docent

“Er komt een leerlinge bij me: ‘Mevrouw, mag ik met u praten. Ik voel me een jongen, wat moet ik doen. Weet u dat?’”

van een predikant

“Er komt een jongen in mijn pastorie, met zorgen over zijn genderidentiteit. Hij voelt zich een meisje. Wat moet hij doen? Ik heb hem serieus genomen, maar wel op de pauzeknop gedrukt. Deze jongen zit in een kwetsbare leeftijdsfase en daar wil ik voorzichtig mee omgaan. Ik heb tegen hem gezegd: ‘Neem de tijd om je gevoelens te doorgronden. Daarna komt je terug. De deur van de pastorie staat open.’

Een jaar later sprak ik hem terloops over iets anders. Met geen woord zei hij iets over zijn genderproblemen. Het is voor mij duidelijk geworden, dat je voor deze problematiek de tijd moet nemen en dat je voorzichtig moet zijn.”

Ik heb zelf ook vragen over wie ik ben. Is dat vreemd? En wat kan me helpen?

Allereerst is het belangrijk dat je weet dat identiteitsvragen niet vreemd zijn, zoals je net al kon lezen. Erken die onzekerheid en neem tegelijkertijd de biologie als ankerpunt voor het geslacht.

Want als gender een eigen keuze wordt, raken alle ankers los. Als de biologie niet meer ingeeft of je m/v bent, geeft dat veel extra onzekerheid. Dit verklaart de enorme toeloop van aanmeldingen in transgenderklinieken. Het is namelijk niet aannemelijk dat genderdysforie tegenwoordig zoveel vaker voorkomt dan vroeger. Maar de verwarring groeit als je het fundament van de biologie onder man of vrouw weghaalt.

Hoe moet ik als christen tegenover deze ontwikkelingen staan?

Voor jou moet het uitgangspunt zijn en blijven dat je door God geschapen bent als man of vrouw. Je identiteit (m/v) kun je niet zelf creëren, maar ligt vast in je lichaam. Denk aan de chromosomen aan het begin van dit artikel. God schiep de mens mannelijk en vrouwelijk. In de Bijbel zie je dat het lichaam waardevol is en zelfs een tempel van de Heilige Geest wordt genoemd. Als iemand Gods kind mag zijn, gelooft hij dat hij met lichaam en ziel het eigendom is van de Heere Jezus. Ons lichaam is van God gekregen en wij hebben de opdracht dat te beschermen en niet in gevaar te brengen of onszelf patiënt te maken.

Wat moet ik doen als ik diep van binnen ervaar dat ik in een verkeerd lichaam geboren ben?

Er is alles voor te zeggen dat je als christen je voegt naar de biologie van het lichaam en dat je dat aanvaardt als door God gegeven. Is daarmee alles opgelost? Zeker niet. Transgevoelens zijn een enorm kruis in je leven. Er is namelijk iets wezenlijk niet zoals het moet zijn. Dat is gebrokenheid die je intens kunt voelen. Het past niet, het kan nooit goed worden.

In mijn werk als hulpverlener kom ik vaker mensen tegen die worstelen met het aanvaarden van een afwijkende seksuele identiteit. Als je niet past in het straatje van man-vrouw-gezin, dan kan dat enorm pijn doen. Dat is dan niet voor je weggelegd. Als je niet past in je lichaam en ook niet weet hoe je diepe verbindingen met anderen kunt krijgen, is er veel verdriet en eenzaamheid. Ik heb vaker gemerkt dat de focus op seksuele identiteit dan alles in beslag neemt. Zóveel dat iemand zich er volledig mee identificeert. Iemand ís dan vooral trans of homo. Dan bepaalt dát wie je bent.

Is dat dan niet zo?

O nee, je identiteit bestaat uit veel méér. Je bent in de allereerste plaats méns met verschillende rollen en eigenschappen. Je bent bijvoorbeeld zoon of dochter, student, creatief, gevoelig, gestructureerd, verantwoordelijk, sociaal, slim, dapper, technisch, sportief, enzovoort. En als christen zeg je hopelijk dat je in de eerste plaats een christen bent. Dat houdt in dat je op Christus wilt lijken.

Jezus zocht geen leven van zo min mogelijk lijden. Hij ging Zijn weg door het leven in gehoorzaamheid aan de Vader. Hij droeg Zijn kruis. Niet voor Zichzelf, maar om de Zijnen lief te hebben en te verlossen van zonde.

Transgenders hebben dus een moeilijk leven?

Ze hebben een enorm kruis dat voor velen van hen in dit leven niet over gaat. Het is als de doorn in het vlees waarvan de Heere zei tegen Paulus: Mijn genade is u genoeg (2 Kor. 12). De doorn ging niet weg, maar de Heere belooft dat Hij wil bijstaan in verdriet en moeite, in hopeloosheid en verwarring. Hij wil Zijn Geest geven om je te leiden en je gedachten en je gevoelens in overeenstemming te brengen met Zijn wil. Dat kun je niet alleen, daarom zijn familie, vrienden en de christelijke gemeente belangrijk. Om te delen welke worstelingen er zijn, om samen te bidden om kracht en hulp. Om te ervaren dat je er niet alleen voor staat, maar dat je waardevol bent. Om te ervaren dat jij zelf ook een ‘tegenover’ kunt zijn voor anderen en dat je zelf iets kunt betekenen voor anderen. Om te merken dat je geliefd bent en dat het trans-deel dat niet in de weg staat.

Feiten rond genderdysforie

• Genderdysforie komt volgens het handboek voor de psychiatrie voor bij 0,005 tot 0,014 procent van de mannen en bij 0,002 tot 0,003 procent van de vrouwen.

• In meer dan 99 procent van de gevallen is iemand biologisch gezien ondubbelzinnig mannelijk of vrouwelijk. Biologisch gezien is het dus helder: je bent mannelijk of vrouwelijk. Dat wordt binair genoemd.

• In een klein aantal gevallen is niet duidelijk of een pasgeboren baby een jongetje of een meisje is. Dat wordt intersekse genoemd of stoornis in de geslachtsontwikkeling (DSD). Daarvan zijn er naar schatting 85.000 mensen in Nederland.

• Non-binair (niet kunnen kiezen of je man of vrouw bent) is een gevoel, de werkelijkheid is dat iemand biologisch gezien man of vrouw is.

• Voor 30 procent van de mannen zijn de persoonlijkheidskenmerken vrouwelijker dan voor de meeste andere mannen. Hetzelfde geldt voor de vrouwen. Niet alleen typische mannen zijn dus echte mannen. Iedereen die biologisch gezien man is, is man.

• Verhoudingsgewijs melden steeds meer tienermeisjes zich aan bij genderklinieken. Waarom dat zo is, wordt nog onderzocht.

Bron: NPV, brochure M-V-X-Y; over geslacht en gender, identiteit en cultuur.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen