Elia Op De Karmel

A. Aanwijzingen voor het gebruik

1. Uit de vele episoden in het leven van Elia (bv. zijn eerste optreden, aan de beek Krith, in Zarfath, in de woestijn, voor Ahazia) behandelt deze schets „Op de Karmel", als een bijzonder centrale gebeurtenis in het leven van de profeet, maar ook van het volk Israël. Voor je inleiding zou je kunnen volstaan met D.l t/m D.6 uit te werken, wat het kerngedeelte van de schets vormt.

2. Ook is het mogelijk in een afzonderlijke inleiding het leven van Elia vóór zijn optreden op de Karmel wat meer te belichten - punt B. en C. uitwerken - terwijl het in deze schets gebodene gebruikt kan worden als afsluiting.

3. Tenslotte zou je kunnen overwegen „Elia op de Karmel" centraal te stellen en vandaar nog wat lijnen te trekken naar dat, wat daarna gebeurt. Maak je inleiding in ieder geval niet te lang.

4. Bestudeer, voordat je je met deze schets bezighoudt eerst 1 Kon. 18 heel nauwkeurig. Raadpleeg de kanttekeningen. Laat het geheel goed tot je doordringen. Deze schets wil je wat informatie verstrekken voor het verwerken van dit Schriftgedeelte tot een inleiding.

Maak van je inleiding geen oppervlakkig verhaaltje, maar een verantwoorde uiteenzetting van dit gedeelte van Gods Woord.

B. De profeet elia

1. Elia, d.w.z. „De Heere is God" of „De Heere is mijn God". Hij is afkomstig uit Thisbe, waarschijnlijk in Gilead, vgl. 2 Kon. 1 : 8.

Hij is een eenvoudige verschijning: een ruwe haren mantel en een leren gordel, vgl. Johannes de Doper. Elia wordt gerekend tot de voorlopers van de zgn. Schriftprofeten (Jesaja, Jeremia, enz.).

2. Zijn optreden staat in het teken van het wonder, in tweeërlei opzicht:

a. letterlijk, er gebeuren nl. veel wonderen in zijn leven. Welke bv.?

b. het wonder van Gods trouw tegenover de ontrouw en de geweldige afval van Zijn volk Israël. De indrukwekkende wonderen benadrukken als het ware het wonder van Gods genade; ze begeleiden de prediking en tonen de grootheid van Israëls God, niet die van Elia! Elia „stond voor Gods aangezicht" en „Zijn hand was over hem". Vgl. 1 Kon. 18 : 15 en 46.

3. Aspekten van de prediking van Elia zijn vooral:

— de Heere als de God van recht: boeteprediking

— de Heere als de God van trouw: genadeprediikng

— de strijd vóór de ware godsdienst

— de strijd tegen de valse godsdienst: oordeelsaankondiging.

Verduidelijk het bovenstaande met teksten.

C. Tijdsomstandigheden

1. Elia treedt op in het tienstammenrijk, onder de regering van Achab, de zoon van Omri, en nog kort onder diens kleinzoon Ahazia, dus ± 876 - 854 v. Chr.

Het was over het algemeen een tijd van voorspoed en van bloei van de kuituur. Achab trouwt met een Tyrische prinses, Izébel. Dit huwelijk is van politieke en economische betekenis, want hierdoor worden de betrekkingen tussen Samaria en Tyrus verbeterd.

Wat Achab betreft, lees eens 1 Kon. 16 : 28 - 33. Achab is een zwakkeling en daardoor een speelbal van zijn fanatieke vrouw. Een kwalijk gevolg van dit „gemengde" huwelijk is o.a. de invoering van de dienst van de Tyrische afgod Baäl-Melkart, gelijkgerechtigheid naast de dienst des Heeren. Zie 1 Kon. 18 : 21 en de kanttekening.

Het symbool van deze zonnegod is een stenen zuil.

De zinnelijke eredienst van Baäl heeft voor de massa van het volk heel wat meer bekoring dan de unieke, strenge, heiligheid eisende dienst van Jehova. Er worden speciale tempels ingericht en bossen aangelegd ter ere van Baäl. En dat terwijl de Heere Zich hierover zeer vertoornt. Waar wordt dit in Gods Woord verboden?

De profeten van Baäl spreken d.m.v. orakels; de priesters offeren. Ze werden door Izébel persoonlijk onderhouden. Een bekende ceremonie om de aandacht van Baäl te trekken is de zgn. hinkdans om het altaar, waarbij men nu eens op de linker, dan weer op de rechter voet loopt en men tenslotte in geestesvervoering en zelfs in razernij geraakt (vgl. 1 Kon. 18 : 26b en 28). Deze ongewone extatische gedragingen, die gepaard gaan met woest gebrul en wilde gebaren, hebben een magische betekenis; ze moeten het gebed tot Baäl kracht bij zetten. In 1 Kon. 18 : 27 drijft Elia de spot met deze manier van doen en probeert zo het dwaze van deze afgoderij aan te tonen.

De hele Baäldienst is een tergende uitdaging van de Schepper van hemel en aarde. De Heere straft Zijn volk, doordat het 3V2 jaar niet regent, met alle gevolgen van dien. Vgl. 1 Kon. 17 : 1, Luk. 4 : 25 en Jak. 5 : 17. Baäl, de zonnegod, heerst alleen . . .

Hoewel het volk er niet om vraagt en Achab niet tot inkeer komt (zie 1 Kon. 18 : 17) „geschiedde het Woord des Heeren tot Elia", 1 Kon. 18 : 1. Op bevel van de Heere moet Achab een bijeenkomst op de Karmel beleggen, waarbij het volk Israël en de profeten van Baäl aanwezig zijn. Het gaat dus van de Heere uit. . . Hij laat zich Zijn volk door een sluwe Izébel en een zwakke Achab niet ontnemen!

2. Elia en Obadja (= aanbidder van Jehova), de hofmeester van Achab en Izébel, ontmoeten elkaar. Obadja blijkt 100 profeten des Heeren te verbergen en te verzorgen. Hoewel hij liever buiten schot blijft, moet hij Elia's komst bij Achab aankondigen. Zie 1 Kon. 18 : 3-16.

D. Op de karmel

1. De partijen

De Karmel is een noordelijke uitloper van de bergreeks van N.-Palestina, zeer hoog en vruchtbaar (vgl. Jes. 35 : 2). Hier moeten volgens 1 Kon. 18 : 19 bijeenkomen:

a. het weifelende volk en Achab

b. 450 profeten van Baäl

c. 400 tempelfunktionarissen van Izébel, vgl. echter 1 Kon. 22 : 6 en de kanttekeningen.

De andere partij is: Elia, alléén . . . met zijn God!

Elia heeft de leiding van het geheel.

2. Elia's korte preek

In Gods naam verwijt hij het volk en de koning hun halfslachtigheid. Men heeft de dienst des Heeren niet geheel losgelaten en de levende God niet met beslistheid voor Baäl prijsgegeven maar men probeert beide religies met elkaar te verzoenen. Deze onverzoenlijke tegenstelling wil men overbruggen.

Dit hinken op twee gedachten (1 Kon. 18 : 21), dat dienen van twee heren (Joz. 24 : 15) is onmogelijk. Elia stelt voor de keus: èf Baäl of de Heere. De reaktie van het volk is: maar het volk antwoordde Hem niet een woord.

3. Elia's voorstel

Als gezant van de enige, ware God zal Elia bewijzen, dat ..de Heere God is". Er zal een konfrontatie tussen beide partijen plaats vinden. Over de afloop hiervan verkeert Elia niet in het onzekere. Het voorstel van Elia kan de goedkeuring van het volk wegdragen: de 450 dienaren van Baäl zullen alles voor een plechtig offer ter ere van Baäl in gereedheid brengen; Elia ter ere van de Heere. Elk van de beide partijen offert een jonge stier. Vuur mag er niet gebruikt worden. Zij moeten elk hun God om vuur aanroepen en de God, Die door vuur zal antwoorden, zal de enige, ware God zijn. Baäl, de zonnegod of vuurgod, zal zijn heerschappij kunnen bewijzen.

4. Het offeren

Geef aan de hand van de Schriftgegevens uit 1 Kon. 18 : 25 e.v. de verschillen aan tussen het offeren van de Baaiprofeten en van Elia. Elia geeft de dienaren van Baäl de eerste kans. Het aanroepen geschiedt, zoals onder C.l beschreven.

De zon schijnt zeer fel, maar toch geen reaktie.

De gebedsijver wordt steeds intensiever. Elia is zeker van zijn zaak, wat eigenlijk Gods zaak is. Zie vs. 27.

Dit duurt van 's morgens tot 's middags 3 uur. Dit is de tijd van het spijsoffer. Vgl. Ex. 29 : 39.

Daarna brengt Elia het verwoeste altaar weer in orde. Deze herbouw d.m.v. 12 stenen symboliseren de godsdienstige eenheid van het volk Israël: het tweestammen en het tienstammenrijk. Voor de Heere is er maar één verbondsvolk. Het extra nat maken van het altaar en het offer dient om elk misverstand en elke verdachtmaking uit te sluiten. Elia's gebed is eenvoudig en ootmoedig. De eer van God staat centraal. Elia pleit op Gods trouw, die in het verleden bleek (aan Abraham, Izak en Israël). Die trouw blijkt ook duidelijk in het heden: een vuur verteert alles.

5. De gevolgen

— Het volk kan niet anders dan belijden, dat de Heere alleen God is. Hoe moeten we deze bekering zien?

Hoe moeten we deze bekering zien?

— Niet in een overwinningsroes, maar in een ijver voor de Heere en op Gods bevel (zie Deut. 13 : 1-11) worden de dienaren van Baäl omgebracht.

— Hierdoor zint Izébel later op wraak: Elia moet vluchten, de woestijn in. . . (1 Kon. 19 : 1-4).

— Het zal weer gaan regenen.

Volgens 1 Kon. 18 : 1 moest Elia zich „aan Achab vertonen" om hem van Godswege te gebieden op de Karmel bijeen te komen, maar ook om hem regen te beloven. Deze laatste opdracht vervult Elia in 1 Kon. 18 : 41.

6. Elia's gebed om regen

De profeet bidt alleen: Achab vertrekt om voedsel te nuttigen.

hij bidt ootmoedig in een eerbiedige houding

hij bidt pleitend de Heere had het beloofd (1 Kon. 18 : 1)

hij bidt aanhoudend : ondanks het feit, dat zijn jongen steeds moet mededelen, dat er geen wolkje te zien is, als teken van de komende regen. Tenslotte waarborgt het kleine wolkje voor Elia een volkomen verhoring: er komt een overvloedige regen. (vs. 45)

E. Slot

Achab moet zich snel naar Jizreël, de residentie, spoeden. Anders zal de enorme regen een verhindering voor hem zijn. Na zo'n vermoeiende dag krijgt Elia de kracht om helemaal tot Jizreël voor Achab uit te lopen. Achab en het volk moeten zien dat Elia geen persoonlijke wrok koestert tegen Achab maar dat het hem alleen maar gaat om de eer van zijn God, Die, zoals ze allen beleden hebben, alléén God is en niet vergeldt naar hun ontrouw (het regent!). Ze zijn ervan onder de indruk geweest. Hoe lang?

F. Wenken

Met de achtergrondinformatie uit deze schets zou je het leven van Elia vanuit een heel ander gezichtspunt aan de orde kunnen stellen: bv.

het wonder in het leven van Elia

Elia en Achab

Elia's prediking

Elia in het Nieuwe Testament.

Interessant is ook te vergelijken:

Elia, de tweede Elia (Mal. 4 : 5) dit is Johannes de Doper en de (door dr. W. Aalders in een gelijknamig boekje zo aangeduide) derde Elia, dit is Luther.

G. Gespreksvragen

1. Baäl was een afgod. Noem eens konkrete afgoden in ons leven van elke dag?

2. Was het ombrengen van de Baaiprofeten een harde en wrede daad?

3. Wat houdt het hinken op twee gedachten nu precies ni?

Herken je dit verschijnsel ook in je eigen leven?

4. De Godvrezende Obadja had een belangrijke funktie aan het hof van Achab. Wat kunnen we hieruit leren?

5. De 100 profeten kregen ondanks de droogte voedsel.

Geef eens andere voorbeelden uit de Bijbel, dat God Ps. 33 : 19b waar maakt?

6. Elke prediking is eigenlijk een voor de keus stellen: Baäl of de Heere dienen. Maak dat eens duidelijk?

H. Literatuur

A Igemeen:

M.Henry: Verklaring van het Oude Testament, deel II. Uit. Kok, Kampen, z.j. (blz. 695 e.v.)

Dr. C. van Gelderen e.a.: Korte verklaring van de Heilige Schrift. Uit. Kok, Kampen, 1936. (Koningen, 53e pericoop, blz. 175 e.v.)

Dr. F. L. Bakker: Geschiedenis der Godsopenbaring. Uit. Kok, Kampen, 1955. (Het Oude Testament, blz. 363 e.v.)

J. Hoogwerf: Bijbels vertelboek, Oude Testament. Den Haag, z.j: (blz. 663 e.v.)

Dr. J. Ridderbos: Het Godswoord der profeten, deel I. Uitg. Kok, Kampen, 1930. (blz. 7 e.v.)

Ds. J. J. Knap Czn.: Een branden fakkel, Kok, Kampen, 1925. Chr. Encyclopedie. Uitg. Kok, Kampen, 1957 (deel 2, blz. 580 e.v.)

Chr. Encyclopedie. Uitg. Kok, Kampen, 1957 (deel 2, blz. 580 e.v.) Ds. M. Heykoop: Elia. Uitg. W. M. den Hertog. Een aantal bijbellezingen.

Ds. M. Heykoop: Elia. Uitg. W. M. den Hertog. Een aantal bijbellezingen.

Voor verdere studie:

Dr. B. J. Oosterhoff: Israels profeten, Baarn, z.j.

Dr. W. Aalders: Luther, de derde Elia, Den Haag, z.j.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen