Gezagsverhoudingen

1. Aanwijzingen voor het gebruik

Over gezag is heel wat te zeggen. Het gaat er in deze schets niet om allerlei verschijnselen van gezagsverschuiving breedvoerig uit te werken. In de inleiding dien je vooral te laten horen wat gezag inhoudt en wat de Bijbel erover zegt.

Om direkt de aandacht te hebben kim je je inleiding echter goed beginnen met een treffend krantenknipseltje over gezagsondermijning. In de bespreking kun je wat vragen inlassen die ingaan op voorbeelden van gezagsondermijning.

Probeer ook aan te geven hoever wij als kerkelijke jeugd ons wat dit betreft laten beïnvloeden door de tijdgeest. Termen als "inspraak", "medezeggenschap", "mondigheid" liggen ook jongeren van 17 of 18 jaar reeds voor in de mond. Deze invloed wordt steeds groter, ook onder de (onze) kerkelijke jeugd.

2. Inleiding

Er zijn mensen die gezag oefenen en leiding geven; anderen aanvaarden gezag en gehoorzamen. Bijna zolang als de wereld bestaat hebben de mensen moeite gehad met het aanvaarden van het boven hen gestelde gezag. Toch zijn er tijden geweest waarin de verhoudingen tussen gezagsdragers en hen, die leiding ontvangen, tamelijk duidelijk en vast waren. De Middeleeuwen ( plm. 1000 tot plm. 1500) zijn daarvan een voorbeeld. Andere tijden zijn bekend door grote omwentelingen. Denk maar aan de Franse revolutie (plm. 1800) met de leus: vrijheid, gelijkheid en broederschap.

De 20ste eeuw, waarin we leven, kent ook grote veranderingen. Kijk maar in de krant. Het gezag van de Bijbel, de Heere, ouders, kerkelijke colleges en wereldlijke overheden wordt in twijfel getrokken, anders gewaardeerd of niet aanvaard. Dit gebeurt niet alleen in brooddronkenheid of drift maar, wat veel erger is, vooral wetenschappelijk beredeneerd. Wij leven in een tijd van gezagskrisis. Een krisis is een keerpunt, een punt waarop een beslissing moet vallen of iets veranderd zal worden of niet.

3. Oorzaak gezagskrisis

Wat is er aan de hand?

De eerste mens trok het gezag van het Goddelijke woord in twijfel, was ongehoorzaam en zondigde. Door deze ongehoorzaamheid is de mens een zondaar geworden met een neiging tot alle kwaad. De mens is een ongehoorzame geworden, die daden van ongehoorzaamheid stelt. Wij overtreden Gods geboden. In deze tijd treedt de ongehoorzaamheid duidelijker aan het licht, wordt zij algemener en brutaler. Met de wetenschap, de technische kracht en de machtige organisaties waant de mens zich onafhankelijker van God en Zijn gebod. Er is rijkdom en welvaart in brede kring. De moderne zelfbewuste mens kent steeds meer gezag toe aan dingen, die voor het natuurlijk verstand bewezen en aanvaardbaar zijn. Niet meer de openbaring van Gods wil in Zijn Woord is de gezaghebbende maatstaf, maar het verstand, het inzicht; sterker nog, de mens zelf wordt zichzelf tot norm.

Een kenmerk van de geest van deze tijd is de toenemende ongehoorzaamheid en ongebondenheid. De uitwerking van deze geest wordt zichtbaar in onschriftuurlijke en ongelovige benaderingen van; de verhouding man-vrouw in het huwelijk en tijdens verloving, de verstoring van zwangerschap (abortus), de planning van de grootte van het gezin, de gelijkstelling van vrouw en man (emancipatie), de verzachting van de overgang van leven naar dood (euthanasie), de medezeggenschap van de werknemer in de bedrijven (democratisering), het gebruik van krant, radio en televisie (communicatiemiddelen). Wij leven in een overgangstijd, waarbij vastigheden van het verleden ons ontvallen en wij vaak het gevoel hebben geen grond meer onder de voeten te hebben.

De handhaving van het gezag, het uitoefenen van tucht, is in een tijd als deze met zoveel veranderingen in de waardering erg moeilijk.

4. Wat is Gezag?

Gezag veronderstelt een bepaalde levenshouding tussen personen, waarbij de een staat tegenover de ander en van deze laatste gehoorzaamheid vraagt. Zodra een mens niet meer weet van een gezagsinstantie boven hem, die met gezag tot hem spreekt, is hij teruggeworpen op zichzelf. De oorsprong van alle gezag ligt in God. De Bijbel spreekt over gezag als dienend gezag en gehoorzaamheid uit liefde.

De Bijbel spreekt over gezag als dienend gezag en gehoorzaamheid uit liefde. Dragers van gezag hebben een goddelijke volmacht, zijn gebonden aan Gods wil en Wet: in de kerk; in de maatschappij; in het gezin, enz. Werk dit zelf uit.

Het aardse gezag.

Alle aards gezag is in Gods Woord samengevat in het vijfde gebod:

"Eert uw vader en uw moeder, opdat uw dagen verlengd worden in het land, dat u de HEERE uw God geeft". God wil dat ik mijn vader en mijn moeder, en allen die over mij gesteld zijn, alle eer, liefde en trouw bewijze, en mij aan hun goede leer en straf met behoorlijke gehoorzaamheid onderwerpe, en ook met hun zwakheid en gebreken geduld hebbe, aangezien het Gode belieft, ons door hun hand te regeren. (Zondag 39. Heid. Cat.). Zie ook art.

Zie ook art. 36 van de N.G.B. Wij geloven dat alle mensen, die over ons gesteld zijn, het gezag ontlenen aan het Goddelijk gezag. De overheid is door God ingesteld om de ongebondenheid der mensen in deze door zonde ontwrichte samenleving te bedwingen. Verwerping van menselijk gezag houdt ten diepste verband met het loslaten van God en Zijn geboden. Gezagskrisis is een bijzonder ernstige zaak. Zonder een gezagsordening is er een chaos, waarin het leven niet mogelijk is. Daarom tracht de satan, die uit is op de ondergang van de mens, te verleiden tot ongehoorzaamheid en gezagsondermijning.

In de menselijke samenleving is er hoger en lager gezag. De gezagsverhoudingen zijn als het ware trapsgewijs opgebouwd. Er is een hiërarchie.

5. De bijbel over gezag de kerntekst, het vijfde gebod (ex. 20 : 12) is reeds genoemd.

De kerntekst, het vijfde gebod (Ex. 20 : 12) is reeds genoemd.

Er zijn in de Bijbel veel meer gedeelten over gezag. Zie wat Mozes zegt in Deut. 8 : 1, Deut. 11 : 1 en in Deut. 30 : 19 en 20a.

Van Hizkia lezen we 2 Kon. 18 : 6b: en hij (Hizkia) hield Zijn geboden die de Heere aan Mozes geboden had. Er achter staat: Zo was de Heere met Hizkia. Zoek ook andere voorbeelden.

Laat uitkomen dat Gods Woord én gezagsontvangers én gezagsdragers de juiste weg aanwijst. Zie Efeze 6 : 1, 5 en 9. Uiterst belangrijk is Rom. 13 : 1-7 in dit verband.

Uiterst belangrijk is Rom. 13 : 1-7 in dit verband. We zien hier duidelijk dat het gezag afgeleid is (zie punt 4). De uitleg van het 5e gebod in de Heid. Cat. (zondag 39) is o.a. hierop gegrond. Zie overigens het rijke tekstenmateriaal dat bij deze zondag genoemd wordt. Wie ongehoorzaam is zal gestraft worden.

Wie ongehoorzaam is zal gestraft worden. Lees Hebreen 2 : 2: en ongehoorzaamheid rechtvaardige vergelding ontvangen heeft en ook Hebr. 4 : 6. Kunt gij dit alles volkomen houden? H.C. vraag 5. Antw.: "Neen ik, want ik ben van nature geneigd God en mijn naaste te haten".

Trek dan de lijn door die de Heid. Cat. tekent van vraag 5 tot en met vraag 18.

De zoon van God is gehoorzaam geweest tot de dood.

Hebr. 10 : 9a: "zie Ik kom o mUw wil te doen, o God", en Hebr. 5 : 9. Hier zien we dat Christus gekomen is "opdat een ieder die in Hem geloofd niet verderve, maar het eeuwige leven hebbe'. Joh. 3 : 15. 1 Joh. 3 : 23: "En dit is Zijn gebod, dat wij geloven in de Naam van Zijn Zoon Jezus Christus, en elkander liefhebben, gelijk Hij ons een gebod gegeven heeft". Ga met deze laatste tekst nog eens het begin van deze inleiding bekijken.

Ga met deze laatste tekst nog eens het begin van deze inleiding bekijken.

6. wenken

Het verdient aanbeveling om enkele maanden voordat het onderwerp behandeld wordt, knipsels en foto's te verzamelen, die betrekking hebben op dit onderwerp.

Maak eventueel gebruik van een prikbord. Aan de ene kant dat te maken heeft met de handhaving van het gezag, aan de andere kant datgene wat de ondermijning van het gezag duidelijk illustreert.

Als inleiding of als afsluiting van het onderwerp kan een interview (al of niet op de bandrecorder opgenomen) met een politie-agent of iemand uit het onderwijs goede diensten bewijzen.

7. Gespreksvragen

1. Als de gezagsdragers verkeerd handelen, dan ook gehoorzamen? (Betrek in je antwoord ook de houding van een volk in de situatie van bezetting).

2. Waar de instelling Gods als wortel van alle gezag tegengesproken wordt, zien we degeneratie, afbrokkeling van gezag.

Noem voorbeelden uit de Bijbel. Noem voorbeelden uit de huidige maatschappij.

Noem voorbeelden uit de huidige maatschappij.

3. Kun je aan de hand van verschijnselen in eigen kring aantonen dat ook aan ons de gezagskrisis niet voorbijgaat?

4. Is inspraak aantasting van het gezag?

5. Waar begint gezagsondermijning en waar komt ze het sterkst tot uitdrukking?

8. Literatuur

Ds. H. G. Amba: Macht van God en macht van de draak. O.K., Postbus 21, Benthuizen.

Dr. M. J. Arntzen en Drs. A. Noordegraaf: Er staat geschreven.

Dr. A. D. Polman: Woord en Belijdenis art. 36 deel II. Uitg. T. Wever, Franeker.

Ds. A. Rotterdam: Sions roem en sterkte, art. 36. of een andere goede verklaring van de N.G.B.

J. Calvijn: Institutie, boek IV, par. XX. Uitg. Meinema, Delft.

Artikelen over het gezag in Daniël, 23e jaargang no. 8, 9 en 10. Jeugdbond Gereformeerde Gemeenten, Amersfoort.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen