3. "Volmaaktste school van Christus"

Toen Calvijn in 1541 voor de tweede keer, en nu voorgoed, in Genève kwam was hij 32 jaar oud. Hij begon direkt weer aan het verwezenlijken van zijn bijbelse ideaal: een samenleving in Genève die gehoorzaamde aan Gods Woord.  Naar de mening van Calvijn was hij gedwongen geweest om te vertrekken in 1538 en had hij zijn ambt niet neergelegd. Toen hij zijn Schriftlezingen in de stadskerk hervatte, sloeg hij dan ook de Bijbel op bij het hoofdstuk waar hij in 1538 was gebleven. Hij kreeg nu een behoorlijk inkomen van het stadsbestuur en kreeg een woning in de Kanunnikenstraat. Een huis met een terrasvormige tuin en een zonnig uitzicht op het meer. Reeds enkele dagen na zijn aankomst begon hij met het opzetten van de "Kerkelijke Ordonnanties", een nieuwe kerkorde. Al in november van datzelfde jaar werd deze kerkorde door het stadsbestuur aanvaard. Zij werd op de volgende manier aangediend: "Wij Burgemeesteren, Kleine en Grote Raad, met ons volk vergaderd op het geluid van de trompet en van de zware klok, naar onze oude gewoonten; overwogen hebbende, dat het boven alles aanbevelenswaardig is, dat de leer van het Evangelie van onze Heere in haar zuiverheid wél wordt bewaard, de christelijke kerk naar behoren onderhouden, de jeugd voor de toekomst gelovig onderwezen en het hospitaal voor het onderhoud der armen in goede staat wordt bewaard; hebben goedgevonden, dat het geestelijk bestuur, zoals onze Heere dat door Zijn Woord instelt, in een goede vorm wordt gebracht om onder ons te worden nagekomen; en hebben derhalve geordonneerd en besloten in onze stad en ons gebied de navolgende kerkelijke discipline te volgen, zoals wij die in het Evangelie van Jezus Christus genomen zien."

'Geneesmiddelen'

Er kwam toezicht op het gemeenteleven en als de kerkelijke straffen niet hielpen, moest het stadsbestuur met wereldlijke straffen optreden. Zonden tegen de waarheid en de eer van God werden zwaar bestraft. Verder werd streng opgetreden tegen zonden als ongehoorzaamheid tegen ouders, echtbreuk, ontucht, verzuim van kerkdiensten, dans, kaartspel en herbergbezoek. Het is goed in dit verband ook te vermelden wat Calvijn hierover zelf opmerkt: "Er mag niet zulk een strengheid zijn, dat iemand er door bezwaard wordt; de straffen mogen niet anders dan geneesmiddelen zijn om de zondaren tot onze Heere terug te brengen". Toch had Calvijn het in deze jaren tot 1555 niet gemakkelijk. Er kwam veel weerstand tegen zijn bijbelse koers en door zijn rechtlijnig en eerlijk optreden kreeg hij veel vijanden. Sebastiaan Castellio, rector van de school, moest uit zijn ambt worden ontslagen omdal hij het Hooglied niet tot de Heilige Schrift rekende en vanwege zijn onbesuisd gedrag. Ami Perrin werd van vriend een onverzoenlijke vijand toen Calvijn zijn schoonvader bestrafte wegens echtbreuk en zijn vrouw vermaande wegens dansen. De speelkaartenfabrikant Ameaux was Calvijn zeer vijandig gezind vanwege het verlies dat zijn bedrijf leed door Calvijns optreden. Toen hij Calvijn uitschold en bovendien het stadsbestuur beledigde, moest hij als straf blootshoofds en in een boetehemd op de markt om vergeving vragen. Verschillende van zijn vijanden vormden een eensgezind libertijns blok in het stadsbestuur en werkten Calvijn zo veel mogelijk tegen.

Getuigenis van tijdgenoten

In 1555 kwam aan deze moeilijke periode van strijd een einde door de overwinning van de Gereformeerden in het stadsbestuur. Vanaf dat jaar werd Genève zowel kerkelijk als wereldlijk bestuurd naar Gods Woord. In deze periode was de invloed van Calvijn bijzonder groot. Veel boeken werden geschreven en naar zijn ontwerp werd in 1559 een universiteit gesticht waar onder andere predikanten werden opgeleid.

Hierdoor kreeg het calvinisme een invloed die tot ver buiten de poorten van Genève reikte. Calvijn was in deze periode de belangrijkste adviseur van het stadsbestuur. De in 1558 op zijn voorstel ingevoerde "weeldewetten" geven een goede indruk van zijn streven de hele maatschappij onder beslag van Gods Woord te brengen (zie pag. 10 en 11). Deze wetten gingen uit van de kerkeraad en het stadsbestuur hielp bij het uitvoeren ervan en bij de bestraffing van eventuele overtreders. Dit Genève van Calvijn maakte door het samengaan van leer en leven grote indruk op tijdgenoten. De bekende Schotse hervormer John Knox, die er studeerde, schreef: "Hier vindt men de volmaaktste school van Christus, die er sedert de apostolische tijd op aarde bestond. Ook op andere plaatsen wordt Christus in waarheid gepredikt, maar nergens zag ik, dat zeden en geloof zo oprecht vernieuwd zijn als hier". Een andere tijdgenoot, de Lutheraan Andrëa, merkt over Genève op: "Tijdens mijn verblijf te Genève bemerkte ik iets zeer belangrijks, dat ik niet alleen niet vergeten kan, maar waarnaar ik ook mijn gehele leven zal blijven verlangen. Behalve dat zij geheel als vrijstaat is ingericht, bezit deze republiek ook nog een bijzonder sieraad en tuchtinstituut in haar zedenrechtbank, met haar wekelijks onderzoek van het gedrag, zelfs van de kleinste overtredingen der burgers, zoals dat eerst door de wijkopzichters, daarna door de ouderlingen en eindelijk door het stadsbestuur plaats heeft, al naar het zondige karakter der zaak, of de verharding en hardnekkigheid der overtreder dit nodig maken. Daardoor worden alle kaart- en dobbelspelen, alle zweren en vloeken, alle geweldpleging, zinnelijkheid, twist, bedrog, zwelgerij en luiheid voorkomen. Stond ik tegenover de religie van Genève niet vreemd, dan had de harmonie der zeden van die stad mij stellig aan haar verbonden."

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen