4. Ontmoetingen in Tsjechoslowakije

Ter voorbereiding van de aktie heb ik het voorrecht gehad om met iemand van de Stichting Kom Over En Help een bezoek te brengen aan Tsjechoslowakije. Ter illustratie van hetgeen in de voorgaande hoofdstukken is geschreven, wil ik enkele ontmoetingen met voorgangers beschrijven. Je begrijpt dat ik vanwege de situatie in Tsjechoslowakije gefingeerde namen gebruikt heb.

Ds. Souraz

Ds. Souraz is predikant van een Methodistenkerk. Zijn vader was van huis uit roomskatholiek, maar is door een kontakt met een methodist bij de Methodistenkerk terecht gekomen. Ds. Souraz is op 20-jarige leeftijd tot verandering gekomen. In deze tijd is hij ook geroepen tot dienaar van Christus. Hij is theologie gaan studeren in Praag. Na zijn studie kreeg hij preekbevoegdheid en is een jaar later bevestigd als predikant. Ds. Souraz wil in de calvinistische traditie staan. De Heidelbergse Catechismus waardeert hij bijzonder. Ondanks veel strijd en aanvechtingen mag hij toch het Woord van God uitdragen. Op mijn vraag waarom hij toch deze moeizame arbeid verkoos boven een baan in de wereld, zei hij: "Ik moet met Paulus zeggen: 'De nood is mij opgelegd. En wee mij, indien ik het Evangelie niet verkondig!'. En bij alle aanvallen van satan heb ik dagelijks het gebed nodig om trouw te blijven... Ik ervaar daar ook in dat de Heere mij weer moed, en blijdschap en kracht geeft." Het was een ontroerend getuigenis van een Evangeliedienaar die ondanks alle tegenstand van de overheid en de teleurstellingen in het kerkelijk leven toch die innerlijke drang gevoelde om het Woord van God te verkondigingen, zolang het nog dag is. De nood was hem opgelegd.

Ds. Simonas

Ds. Simonas is predikant in de Hongaars-Gereformeerde Kerk. Deze kerk kun je vinden in het gedeelte van Tsjechoslowakije dat aan Hongarije grenst. Als je op de kaart een lijn trekt vanaf Bratislava tot aan de grens met de Sovjet-Unie, dan vind je ten oosten van deze denkbeeldige lijn het gebied waar de hongaarssprekende Tsjechen wonen. Toen we bij dominee Simonas op bezoek kwamen, was hij bezig zijn huis wat op te schilderen. Hij was direkt bereid om ons zijn kerkgebouw te laten zien. Hij vertelde dat er 's zondags ongeveer 40 mensen naar de kerk komen, waarvan 3 tot 5 jongeren. Ds. Simonas kon niet zoveel vertellen over zijn gemeentewerk, omdat in de omgeving van zijn kerk een politiebureau was... Er komen bij zijn gemeente geen nieuwe leden bij. De kinderen van nominale leden doen soms nog wel op 14-, 15-jarige leeftijd mee aan de 'catechisatie' voordat zij belijdenis doen (confirmatie). Na de confirmatie ziet de dominee ze meestal niet meer in de kerk. Aan jeugdwerk en evangelisatiewerk wordt niets gedaan. Ds. Simonas maakte een enigszins 'uitgebluste' indruk. Hij wilde ook persé dat wij onze namen in het gastenboek schreven. Waarschijnlijk om mogelijke problemen voor te zijn.

Ds. Cerèk

Ds. Cerèk is al jaren een aktieve predikant. Hij heeft drie kinderen. De oudste heeft medicijnen gestudeerd en is getrouwd met een predikant. Deze schoonzoon is trouw in zijn gemeente, maar doet niets aan evangelisatiewerk en lektuurverspreiding. Dat betreurt zijn schoonvader. De tweede dochter is ook met een predikant getrouwd. Zij werkt nog in een kliniek en evangeliseert waar dat mogelijk is. Haar man is ook aktief in de lektuurverspreiding. De derde dochter is met haar man uitgeweken naar Oostenrijk en woont nu in de Verenigde Staten. Toen de kinderen nog thuis waren fungeerden ze als motor voor een jeugdgroep in de gemeente. Helaas is er niemand in de gemeente die deze taak overneemt. Momenteel is er geen jeugdgroep meer. Ondanks alle aktiviteiten die ds. Cerèk ontplooit, blijft het moeilijk om jongeren bij de diensten te betrekken. Er worden regelmatig evangelisatiediensten belegd met steun van enkele jonge mensen. Deze jongeren komen niet alleen uit de gemeente van ds. Cerèk, maar ook uit de acht gemeenten in de regio waar geen voorganger is en daarom ook door ds. Cerèk bearbeid moeten worden.

Elke evangelisatiedienst moet aangevraagd worden bij de ambtenaar godsdienstzaken van de stad waarbij het dorp behoort waar ds. Cerèk predikant is. Dat is telkens weer een moeizaam gebeuren. De bijeenkomsten mogen alleen in de kerk gehouden worden. Er mogen geen jongeren beneden de 18 jaar uitgenodigd worden. Alleen voor jongeren van kerkelijke ouders mag ook beneden de 18 jaar iets gedaan worden. Helaas zien veel ouders daar de noodzaak niet van in. 

Ds. Cerèk bezoekt regelmatig de gezinnen waar kinderen zijn. In veel gevallen moet hij na uren praten konstateren dat de ouders niet te overtuigen zijn van het feit dat hun kinderen godsdienstonderwijs nodig hebben. Men vindt het wel best. De dominee moet niet zo moeilijk doen. Ze staan best wel achter de kerk, maar verder brengt aktief christen-zijn alleen maar problemen met zich mee. En problemen moet je zien te voorkomen..

Ds. Czukos

Ds. Czukos is predikant van de Evangelische Kerk van Tsjechische Broeders in een vrij grote stad. Hij is niet alleen predikant van de plaatselijke gemeente, maar hij is tevens voorzitter van de classis. Toen we met ds. Czukos spraken, waren ook aanwezig dochter Judit (gehuwd, moeder van twee kinderen en overdag werkzaam in een textielfabriek), zoon Miros (werkzaam in overheidsdienst) en Livia, de vrouw van Miros, moeder van twee kinderen en werkzaam als arts in een ziekenhuis. 

In de gemeente van ds. Czukos is er net als in de gemeente van ds. Cerèk een kleine jeugdgroep. Miros geeft leiding aan deze groep. Verder is er een gesprekskring van jong-volwassenen. Op deze kring wordt over bijbelse en ethische zaken gesproken. Tot de kring behoren de gezinnen van Judit en Miros en verder nog twee jonge echtparen en twee alleenstaanden (in totaal 10 mensen). Uit het gesprek met ds. Czukos werd duidelijk dat een senior-predikant (voorzitter van de classis) nog voorzichtiger moet opereren wil hij geen verdenking op zich laden te aktief te zijn. Te aktief zijn kan betekenen dat je seniorschap overgaat op een andere predikant. En misschien is die predikant wel niet betrouwbaar of geen bijbelgetrouwe predikant. Vaak staat ds. Czukos voor moeilijke problemen. Een voorbeeld. In een naburige gemeente binnen de classis is een jonge predikant gekomen. Deze predikant is aktief. Hij heeft met een aantal jonge gezinnen een soort vakantieweek (van maandag tot vrijdag) georganiseerd met spelaktiviteiten, maar ook met zingen, bijbelse vertellingen voor de kinderen en 's avonds bijbelstudie voor de ouders. Deze aktiviteit komt ten gehore van de Staatssekretaris van godsdienstzaken in de regio waarin ds. Czukos senior-predikant is. Ds. Czukos wordt ontboden en moet toezeggen dat hij de jonge kollega zal ontraden nogeens iets dergelijks te organiseren. Als zijn kollega geen gehoor geeft zal hij overgeplaatst worden en komt er een andere 'rustiger' predikant in zijn plaats. Wat te doen? Na een diskussie van een middag belooft ds. Czukos de zaak met zijn kollega te zullen bespreken, zonder kerkelijke sankties uit te oefenen. Dit is een voorbeeld van de compromis-sfeer met de overheid waarin zich bijna alle kerkelijk werk voltrekt.

Evangelist Daniel Jazic

Daniel Jazic is evangelist in een methodistengemeente in een grote industriestad. Hij is opgeleid als lekenprediker in de gemeente van ds. Souraz. Daar heeft Daniel zijn vrouw Milena leren kennen, en nu wonen ze al ruim een jaar in hun nieuwe gemeente. Daniel verdient als voorganger 1200 kronen. Voordien verdiende hij 2200 kronen en Milena 1800 kronen. Ze hadden het in financieel opzicht heel goed toen ze pas getrouwd waren. Nu moeten ze leven van een inkomen van 1200 kronen (vergeleken met onze situatie komt dat neer op zo'n f 600,=).

Milena werkt niet meer sinds ze een baby hebben. Daniel en Milena zijn van mening dat de moeder een taak heeft in het gezin en dat de vrouw van een voorganger thuis moet zijn als haar man er niet is. Milena vertelde dat ze ook niet wist hoe ze van hun maandeijkse bijdrage kunnen leven. Ze zeiden beiden: "We leven nog en we hebben elke maand genoeg, het is net als bij Elia..., een wonder van God. De Heere stuurt telkens mensen die aanvullen wat we tekort komen. En zo komen we niets tekort." Na zijn toelating tot voorganger in de methodistengemeenten, kreeg Daniel de gemeente waar hij nu werkt toegewezen. Toen hij hier kwam waren er nog 5-10 kerkgangers. Er was een bloeiende gemeente geweest, maar nadat zijn voorganger (als te aktief predikant) zijn preekbevoegdheid ontnomen was, is de gemeente bijna teniet gegaan. Daniel is een aktief evangeliserende voorganger. Hij heeft met steun van christenen een oud pand kunnen kopen. Op de eerste verdieping is een kerkzaal en woonruimte voor Daniel, Milena en hun kind (1 keuken, 1 werkkamer, 1 slaapkamer en 1 woonkamer). Op de tweede verdieping wonen enkele bejaarden (niet-gelovigen) en op de derde verdieping zijn ongeveer 6 kamers. Omdat de kerkzaal te klein wordt (ongeveer 60 zitplaatsen) wil Daniel met hulp van vrijwilligers de hele eerste verdieping ombouwen tot kerkzaal. Op de derde verdieping gaat hij zelf wonen. De verbouwing zal wel een jaar in beslag gaan nemen en is door Daniel begroot op circa kr. 50.000,= (f 20.000,= officiele koers). Op mijn vraag wie dat allemaal betaalt, moest Daniel het antwoord schuldig blijven. Daar zou de Heere voor zorgen.

Ouderling Rudolf Braha

Rudolf Braha is ouderling van de Evangelische Kerk van Tsjechische Broeders. Hij vertelde ons het een en ander over de situatie in zijn gemeente. Zijn zoon Peter Braha was daarbij ook aanwezig. Peter geeft met enkele anderen leiding aan een kindergroep en een soort bijbelstudiegroep voor jongeren vanaf 16 jaar. De situatie in de gemeente van de Braha's wijkt niet veel af van de situatie zoals deze veelal in de andere gemeenten is. Helaas is in deze gemeente de predikant weinig aktief. Rudolf Braha en zijn zoon Peter zijn bijzonder dankbaar voor de kontakten met Nederland en ervaren dit als een bemoediging. Met ontroering vertelde Rudolf Braha over ds. Sourel die zeer geliefd was in de gemeente, maar die in februari 1988 op 52-jarige leeftijd is overleden. Vanaf zijn ziekbed preekte hij nog en zijn preken werden in de kerk middels luidsprekers ten gehore gebracht. Hij is in Vsetin begraven. Er waren 2000 mensen op zijn begrafenis. Er werd een koningskind begraven. God gaf genade en eer. De weduwe van deze predikant woont in Vsetin. Na het overlijden van zijn vader heeft de tweede zoon (die nu in het examenjaar van het gymnasium zit) de begeerte uitgesproken om predikant te worden. De oude vader van ds. Sourel is emerituspredikant en woont in Praag.

Een terugblik

In Tsjechoslowakije zijn er veel zaken die je ontmoedigen. Volgens informatie van mijn metgezel van KOEH is het in Hongarije en Roemenië niet veel beter. In de satelietlanden zijn de bestaande (geregistreerde) kerken geknecht door de kommunistische zetbazen. Niemand gelooft ook in perestroika. De leiders van nu zijn door Breznjev en consorten aan de macht gekomen. Het is nog maar 20 jaar geleden dat de russische tanks Tsjechoslowakije binnenrolden. De angst voor repressaiiles en de hang naar het materialisme maken dat velen slapen en wankelen ten dode. Dat is de ene kant. Aan de andere kant zijn er ook in de tsjechoslowaakse gemeenten "enige weinige namen, die hun klederen niet bevlekt hebben, en zij zullen met Mij wandelen" (Openb. 3:4a). En deze weinigen hebben onze steun én ons gebed zo nodig.

Bidt voor ons

Gewoontegetrouw vroegen we aan een oude, maar nog niet uitgediende bulgaarse predikant van 83 jaar, die elke zondag en door de week nog voorgaat, of hij nog bepaalde wensen had, die we misschien konden vervullen. Zijn antwoord was: "Ik heb maar één wens broeders. Bidt voor ons. En ik zal je zeggen waarom. Heel vaak hebben we in het verleden in zeer benarde omstandigheden verkeerd, Dan bevonden we ons op een doodlopende weg, waarvan ook geen terugkeer mogelijk was. Er was menselijkerwijs gesproken geen uitkomst meer. En dan, als de nood op het hoogste was, kwam er plotseling op wonderlijke wijze hulp opdagen. Ik heb daar vaak over nagedacht en maar één bevredigend antwoord kunnen vinden. Ik kan die uitkomst van de Heere alleen maar herleiden tot een verhoring van de gebeden, die bekenden en onbekenden voor ons hebben opgezonden naar de hemel.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen