Uittocht Uit Egypte

1. Aanwijzingen voor het gebruik

Lees voor je het onderwerp gaat maken de te bespreken Bijbelgedeelten rustig door uit Exodus 12, 13, 14 en 15. Laat alles goed op je inwerken. Noteer puntsgewijs, wat je in je onderwerp gaat bespreken. Lees daarna ook aandachtig deze schets door en maak dan naar eigen inzicht een schema (weer in punten) van de volgorde, waarin je je onderwerp gaat schrijven.

Dat weerhoudt je ervan te verdwalen in handboeken of verklaringen. Ook verval je dan niet in het klakkeloos overschrijven. Om direkt de aandacht te krijgen kun je voor je onderwerp verschillende uitgangspunten kiezen:

a. door de vraag te stellen: Waarom horen we iedere zondag bij de wetlezing: „Ik ben de Heere, Uw God, Die u uit Egypteland, uit het diensthuis uitgeleid heb"? Heeft dat ons iets te zeggen?

b. uitgaan van het dankgebed van het doopformulier. De doortocht door de Rode Zee en de doop hebben veel gemeen.

c. een kort verhaal van een slaaf, die vrijgelaten wordt, waarbij het gaat om de betekenis daarvan voor zijn verdere leven.

d. je kunt ook uitgaan van de naam „Exodus" ( = uittocht). Naam van het tweede Bijbelboek: Probeer een samenvatting te maken van het boek „Exodus" van Leon Uris. De naam is blijkbaar erg belangrijk voor Israël, want we komen hem nogal eens tegen in de Bijbel.

Kies zelf een inleiding, die je het beste voor je onderwerp vindt, of, die je denkt dat het meest zal aanslaan deze avond (kan ook een andere inl. zijn).

2. Achtergrond

Uitgangspunt voor de historische achtergrond van het onderwerp is Gen. 15 : 12-21 waar de waarheid en trouw Gods het sterktst tot uiting komt en Exodus 1 en Exodus 5 : 1-21.

De datering van de Exodus is moeilijk, want rechtstreekse buiten-bijbelse bronnen zijn er niet. Wel wordt er in sommige bronnen (o.a. de Tell-Amarna brieven) gesproken over Semietische nomaden-stammen, nader aangeduid als Habiru (overeenkomst met Hebreeër), die in Palestina binnenvallen. De Bijbel geeft als enige aanwijzing voor de tijd de bouw van de voorraadsteden Piton en Raamses (Ex. 1 : 11). Raamses is nl. gebouwd door Ramses II (1298-1232 v. Chr.). De „Exodus" zal dus waarschijnlijk onder Ramses II of één van zijn opvolgers hebben plaatsgevonden. Van Ramses II is bekend dat hij Habiru ( = Hebreeër) heeft gebruikt voor dwangarbeid. Hij liet nl. grote bouwwerken verrijzen, o.a. de beroemde rotstempel van Aboe Simbel in zuidelijk Egypte.

Verdere gegevens tref je o.m. aan in Bijbels historisch woordenboek (Aula 395) of in de Bijbelse Encyclopedie.

Tracht echter steeds voor ogen te houden, waar het om gaat: Gods zorg voor een vreesachtig, vaak onwillig volk (Ex. 14 : 11, 12). Zijn strijd voor hen tegen hun vijanden. Hun verlossing niet zonder geloof (14 : 13-15). Door het geloof (Hebr. 11 : 29) trokken ze verder, terwijl God de bezwaren, voor hen zelfs onmogelijkheden, wegnam (Farao's leger achter, het water voor).

3. Geschiedenis

Trek in grote lijnen de geschiedenis van het volk Israël. Waarom togen ze uit? Wat gebeurde tijdens de reis? Welke vijanden moesten worden overwonnen? enz.

Behandel de geschiedenis vooral uitvoerig, aan de hand van de volgende Bijbelgedeelten: Exodus 12 : 30-42, 13 : 17-22, 14 helemaal, 15 : 1-21. Laat daarbij de onder 'Achtergrond' genoemde zorg Gods goed uitkomen.

Wat laten ze al niet achter: een vruchtbaar land, waar alles bekend is, waarin ze opgegroeid zijn, waar volop eten en drinken was (Ex. 16 : 3, Num. 11 : 5), maar ook harde dienst en slavernij in het afgodische Egypte, zelfs uitroeiing van het volk.

Wat hebben ze vóór zich: een woestijn, zonder eten en drinken, een onbekend land, waarin strijd en vijanden wachten; maar ook Gods belofte met hen te gaan, ze in het belofde land te brengen en hun God te zullen zijn (Ex. 3 : 11-17, e.a.).

Denk je hun moeilijkheden in: leger achter, bergen opzij, water voor. Laat het hoogtepunt zijn: Ex. 13 : 21, 22 en Ex. 14 : 13-15. Ga niet te diep in op bijkomstigheden, zoals de preciese plaats van de doortocht (niemand weet het). De wijze, waarop het water tot droog land werd, is echter geen bijkomstigheid. Laat de Bijbel spreken. Lees de verklaringen na.

Dikwijls echter worden dergelijke problemen opgeblazen ten koste van dit waar het omgaat (Titus 3 : 9). Tracht er beslist geen natuurlijke verklaring aan te geven. God deed het onverwachts, als een groot wonder. Gods volk werd gered, de vijanden verdelgd. Schenk ook aandacht aan het overwinningslied in hoofdstuk 15.

4. Betekenis voor het volk Israël

De hele Bijbel door wordt over deze geschiedenis gesproken: Ez. 20, Hos. 12 : 10, en 13 : 4, Amos 2, Brief v. Judas : 5, Hand. 7 : 36, e.a.

God had Israël uitverkoren om Zijn volk te zijn. Hij heeft in Egypte getoond de Eerste voor hen te willen zijn, voor hen te willen zorgen. Hij eiste daarbij geloof en gehoorzaamheid. Op grond hiervan wordt door de profeten over Israëls goddeloosheid en afgodendienst des te zwaarder straf aangezegd. Niet allen waren ware Israëlieten, d.w.z. waarachtig gelovigen. Zie Ex. 12 : 33 en Lev. 11 : 4, waar gesproken wordt over het gemene (= gemengd) volk. Zie Rom. 3 : 3, 9 : 6, 1 Kor. 10. Velen zullen vanwege Gods bemoeienissen en roepstemmen, door hun verharding des te zwaarder gestraft worden (Matth. 11 : 21).

5. Betekenis voor de Nieuw-Testamentische Kerk

In het Nieuwe Testament wordt de geschiedenis van Israël, het geestelijk Israël het zinnebeeld van de Kerk. Zo wordt de Exodus het beeld van de uittocht uit het diensthuis der zonde. Zo zien we door deze geschiedenis heen het volgende beeld: „Ik ben de Heere, Uw God, Die u uit Egypteland, uit het diensthuis uitgeleid heb". God zorgt voor ons, zoals Hij voor Israël zorgde. Duidelijk wordt dat ook gezegd in het doopformulier (gebed). Probeer het duidelijk te maken aan de hand van art. 34 van de N.G.B., waarvan je dan het betreffende gedeelte moet voorlezen:

— Rode Zee = doopwater — betekent het bloed van Christus, afwassing der zonde. Christus enerzijds steen des aanstoots, anderzijds fundament voor de Kerk. (vgl. water v. d. Rode Zee)

— dienst aan Faroa = dienst aan de duivel

— beloofde land = hemelse Kanaan

Nu geldt voor ons, wat voor Israël gold: we zijn gedoopt, d.i. door de Rode Zee gegaan. God wilde de Eerste zijn, wil ons tot een God zijn. Behoren wij bij degenen, die in het beloofde land komen, bij het ware Israël? Of bij degenen, die onderweg omkomen, door opstand tegen God, verlangen naar wereldse genoegens (vleespotten van Egypte), door ongeloof en verzet tegen God? Bedenk, dat de doop de wedergeboorte niet is, maar er naar heen wijst; dat ons leven, onze begeerten, veranderd moeten worden, om niet naar de wereld (Egypte) te verlangen, maar achter de Heere geduldig de woestijn van het leven door te gaan, door het geloof.

6. Literatuur

1. Kanttekeningen van de Statenbijbel

2. Bijbelverklaring van Dächsei of Henry op het bijbelgedeelte

3. Korte verklaring van de Heilige Schrift: het boek Exodus

4. J. M. S. en J. Miller: Algemene Bijbelse Encyclopedie

5. Stock en Renkema: Bijbels handboek

6. Ds. C. Harinck: Ons doopformulier. Uitg. De Banier B.V. Utrecht.

7. Wenken

Het is mogelijk om het onderwerp in twee avonden te behandelen: Eerst de uittocht. Leg dan de nadruk op de voorbereiding tot de uittocht, nl. het paaslam. Dat alleen is de grond van onze bekering, geborgen achter het bloed. Daarna de doortocht door de Rode Zee. Deze manier geeft gelegenheid dieper op één en ander in te gaan, vooral wat betreft de noodzaak van de bekering en verder wat de geschiedkundige zaken betreft.

Het is misschien mogelijk een kaart van Egypte en Palestina te gebruiken. Moeilijkheid is echter, dat de plaats van de doortoch niet met zekerheid aan te wijzen is. 't Is ook niet van wezenlijk belang.

Er zijn veel Psalmen, waarin de uittocht en de doortocht door de Rode Zee bezongen wordt. Is de vereniging zanglustig, dan stel je voor ze op te zoeken, (lèèt ze het doen!) en zing ze met elkaar. Enkele zijn: 66, 68, 77, 105, 106, 114, en vele andere.

Het is haast onnodig om te zeggen dat je bij dit onderwerp je Bijbel goed gebruiken moet. Zoek teksten op, ook buiten het boek Exodus. Behalve de kanttekeningen van de Statenvertaling geeft verder een goede Bijbelverklaring veel informatie. Neem niet alles wat er is: één verklaring en één handboek is meestal wel voldoende. Aan deze schets heb je niet genoeg.

8. Gcspreksvragcn

1. In welke Psalmen wordt ons onderwerp bezongen?

2. Het water van de Rode Zee was tot redding van het volk Israël en tegelijk tot ondergang van Farao en zijn leger. Weet je voorbeelden uit de Bijbel, waarbij hetzelfde gebeurt: wat de één tot voordeel is, is de ander tot oordeel?

3. De Heere verstokte Farao's hart. Was hij dan nog wel schuldig aan zijn ongehoorzaamheid?

4. Niet alle Israëlieten waren ware gelovigen (1 Kor. 10). Ook werden ze dat niet door de doortocht door de Rode Zee. Zo zijn wij door onze doop niet automatisch ware gelovigen.

a. Waaruit bleek het verschil tussen een gelovige en een ongelovige Israëliet?

b. Waaruit blijkt het verschil tussen een gelovige en ongelovige gedoopte? (denk bij de beantwoording aan de keus van Mozes (Hebr. 11). Vergelijk dit met het leven van de gelovige nu.

5. Wat valt je op in de lofzang van hoofdstuk 15?

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen