Van der Land schreef �Tussen geloof en bijgeloof'

Er zijn mensen die zich afvragen wat er waar is van verhalen over dansende tafels, griezelige geesten en zwevende figuren. De nuchtere Hollander zal deze belevenissen als waanzinnig en onmogelijk terzijde schuiven. Wie echter een ooggetuigeverslag aanhoort - zoals er hierboven een is weergegeven van een journalist die in 1852 de opheffing van het medium Daniël Home meemaakte - zal op z'n minst gaan twijfelen. „Zou het dan toch kunnen"?

We raden iedereen aan om ondanks dit zweverige verhaal met beide benen op de grond te blijven staan want volgens Sipke van der Land hebben we in de door hem beschreven situaties te maken met wanen, inbeeldingen en zelfsuggestie. Dat schrijft hij in zijn onlangs verschenen boek „Tussen gelbof en bijgeloof" waarin hij ervaringen met spiritisme (contact met de geestenwereld), reïncarnatie (zielsverhuizing) en astrologie (sterrenwichelarij), behandelt. Een lezenswaardig boek waarin Van der Land iets van zijn meer dan tien jaar durende studie over bijgelovige zaken heeft neergelegd.

Eén op twintig

Sipke van der Land heeft al menige publikatie over sekten en geestelijke stromingen op zijn naam staan. Een boek als dit kon niet uitblijven want hij schat dat één op de twintig mensen in Nederland zich met occulte zaken bezighoudt. Doel van de auteur is dan ook om te waarschuwen. De geestelijke volksgezondheid heeft geen baat bij een schijntolerantie die beweert: laat iedereen het maar voor zichzelf weten.

In een inleidend gedeelte vraagt de SChrijver zich af of paranormale begaafdheden een gave van God kunnen nee. De vreemdste gebeurtenissen passeren de revue en de meeste worden getypeerd als inbeelding en bedrog. Van der Land ontkent het bestaan van paranormale gaven met maar in dit boek is hi] vooral ontmas kerend bezig.

Neem bijvoorbeeld de klopgeest die de zusters Fox rond 1850 op hun reizen begeleidde. De dames gingen stad en land af om demonstraties te geven van hun contacten met de geesteswereld. Het geld stroomde binnen en steeds meer mensen namen klopsignalen waar. Eenmaal oud geworden onthulden de Foxen hun bedrog. Eerst hadden ze op de vloer gebonsd, of ze hadden appels laten vallen. Later hadden ze zo'n goede controle over hun spieren dat ze met hun vingeren teengewrichten konden knakken zonder dat anderen het merkten. Sinds deze betekenis werken geesten niet veel meer met klopsignalen.

Geloven dat hij vloog

Maar de zwevende Daniël Home dan? De meest redelijke verklaring acht Van der Land dat Home de getuigen hypnotiseerde en hen liet geloven dat hij vloog. Het Amerikaanse medium Lamar Keene, die zijn bedrog eveneens onthulde, zegt in zijn bekentenissen: de mensen geloven je omdat ze je willen geloven. Keene stond bekend als een van 's werelds best betaalde helderzienden. Hij genas op afstand, kon voorwerpen opsporen, geesten materialiseren enz.

Achter spiritisme, aldus Van der Land gaat vaak een grenzeloze hoogmoed schuil. Men wil meer weten dan ons mensen gegeven is. Toch zijn er mediums die uiterst bescheiden en sympathiek overkomen. Psychische factoren kunnen ook een belangrijke oorzaak voor spiritistische ervaringen zijn.

In het spiritistisch gezelschap blijken, volgens ene professor Tenhaeff de psychiatrische afwijkingen rijkelijk vertegenwoordigd. Overgeestelijke zelfverheffing kan ook een gevolg van minderwaardigheidsgevoelens zijn. Kortom, we hebben te maken met een samenstel van een groot aantal ziekelijke factoren.

Dapper en knap

In het gedeelte over reïncarnatie citeert Van der Land onder andere de eerder in het RD geïnterviewde paranormaal begaafde Johanna van Moosel uit Etersheim, die in een van haar vorige levens de maagd Maria is geweest. Hij noemt het opmerkelijk dat deze mensen in hun eerdere levens altijd dappere, knappe en bekwame mensen waren.

Argumenten die door aanhangers van de reïncarnatie worden gehanteerd - bijvoorbeeld het bestaan van wonderkinderen en déja-vu-verschijnselen (het besef iets eerder meegemaakt te hebben) - worden door de auteur stuk voor stuk ontzenuwd.

Datzelfde gebeurt in het hoofdstuk over astrologie. Horoscopen zijn onder ons niet (geheel) onbekend. Van der Land waarschuwt ervoor om astrologie onschuldig bijgeloof te noemen. „De horoskopie berust op bijgeloof, leidt tot waarzeggerij, en verwordt tot afgoderij".

Op grond van bijbelse gegevens komt Van der Land tot een afwijzing van de genoemde verschijnselen. „De verborgen dingen zijn voor God" en wij „normale" mensen hebben de gave om niet in de toekomst te kunnen kijken". Spiritisme, reïncarnatie en astrologie zijn zaken waar niet vrijblijvend mee geëxperimenteerd kan worden maar ze vormen een gevaar voor de geestelijke volksgezondheid. Door deze pseudo-religie wordt werkelijke religie onmogelijk gemaakt.

N.a.v. „Tussen geloof en bijgeloof", door Sipke van der Land; Uitgeverij Kok, Kampen. 1984:137 pag., prijs ƒ 19,90.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen