Handleiding 1a: De onvruchtbare vijgenboom

Toelichting op het thema
Dit jaar zijn de schetsen geschreven rond het thema: Wie is God? In elke schets staat één van de eigenschappen van de Heere centraal: de Heere is lankmoedig, Hij is heilig, rechtvaardig en genadig, almachtig en genadig, liefde, trouw, barmhartig en alwetend. In deze Kompas behandelen we Gods lankmoedigheid naar aanleiding van de gelijkenis van de onvruchtbare vijgenboom.

Doel van de vertelling
De kinderen zien dat de Heere ons tijd geeft om tot bekering te komen. De Heere heeft geduld - is lankmoedig - en zoekt ons behoud. De kinderen horen dat de Heere in ons leven zoekt naar vruchten van bekering en geloof. We sporen hen aan om God te zoeken in hun leven en dat we dat niet moeten uitstellen tot later, omdat we niet weten wanneer onze sterfdag komt.

Introductie van het thema voor de kinderen
Introductie
− Schrijf met grote letters op het bord of op een papier: Even geduld!
Vraag de kinderen een situatie te bedenken waarin ze dit zouden kunnen zeggen tegen een ander. Laat er een paar noemen. Vraag dan: “Als iemand tegen jou zegt dat jij een geduldige jongen of een geduldig meisje bent, wat betekent dat?” Probeer door te vragen en bespreek dat geduldig zijn betekent dat je iemand de tijd geeft, dat je veel van iemand kan verdragen, zonder boos te worden.
− Schrijf dan op het bord of op een papier: Lankmoedig. Vraag naar de betekenis van dit woord. Leg de link naar wat zojuist besproken is bij ‘geduld’. Vraag door, want lankmoedig heeft nog een diepere betekenis. Iemand die lankmoedig is, kan veel van anderen verdragen zonder dat hij hem bekritiseert, boos wordt of afwijst.
− Vraag Wie er lankmoedig is.
− Vraag waarom de Heere lankmoedig wordt genoemd. (Hij verdraagt veel van ons. Hij geeft je heel je leven de tijd om je te bekeren en in Hem te geloven. Hij wil je behoud, terwijl Hij alle reden heeft om je te straffen vanwege je zonden).
− Vertel dat we dit jaar samen nadenken over ‘Wie is God?’ en dat we telkens zullen horen over een eigenschap van God.
Eventueel als aanvulling:
− Neem wat vijgen mee. Stel eerst de vraag of de kinderen weten welke vruchten het zijn en hoe ze groeien. Vraag daarna of ze verhalen uit de Bijbel kunnen noemen waar het over vijgen gaat. Vertel dat ze vandaag ook gaan luisteren naar een verhaal uit de Bijbel waarin een vijgenboom voorkomt.

Zingen
Psalm 1
Psalm 32:5
Psalm 39:7
Psalm 73:9 en 10
Psalm 86:8
Psalm 119:60 en 69
Lied uit ‘Tot Zijn eer’: Lied: ‘Welzalig de man die niet wandelt..’

Lezen
Lukas 13:1-9

Kerntekst
En hij antwoordende zeide tot hem: Heer, laat hem ook nog dit jaar, totdat ik om hem gegraven en mest gelegd zal hebben (Lukas 13:8).

Vertelling

Heb je al gehoord wat Pilatus heeft laten doen? Afschuwelijk vinden de mensen het! Pilatus, de Romeinse stadhouder, heeft in de tempel zomaar een hele groep mensen uit Galilea laten doden. Toen ze hun offerdieren lieten slachten, kwam er plotseling een groep Romeinse soldaten het voorhof binnen. Ze hebben de Galileeërs onverwachts gedood. Het is toch verschrikkelijk! Hoe durven ze in de tempel te komen, in het heilige huis van God, en daar mensen te doden! Steeds weer beginnen de mensen er over te praten. Dat Pilatus dit heeft gedurfd!
Kort geleden is er ook al een erg ongeluk in Jeruzalem gebeurd. De watertoren bij de vijver van Siloam was zomaar opeens ingestort. Achttien mensen zijn daarbij omgekomen. Ze zijn bedolven onder het puin en gestorven.
De mensen blijven er maar over praten. Waarom is dit allemaal gebeurd? Zouden die Galileeërs misschien grote zonden hebben gedaan? Wie weet, waren ze wel iets van plan. Anders zouden ze toch niet zo zwaar gestraft zijn? En die mensen bij die toren, hadden ze iets ergs op hun geweten misschien?
Tussen de mensen staat Jezus. Hij weet wat de mensen denken. Hij heeft hen horen praten. Als een ander iets ergs overkomt, zeggen ze meteen: ‘Hij zal wel iets ergs gedaan hebben. Hij heeft vast een grote zonde gedaan’. Maar ze vergeten zichzelf. Ze vergeten dat ze zelf ook zonden doen. Ze denken er helemaal niet aan hoe ongelovig ze zelf zijn. Maar daar gaat de Heere Jezus hun iets over vertellen. Hij stelt hun een vraag: “Denkt u dat deze Galileeërs ergere zondaren zijn geweest dan de andere mensen uit Galilea, omdat ze dit moesten meemaken?” Even is het stil. Maar de Heere Jezus gaat verder. Hij geeft hun gelijk het antwoord op Zijn vraag. “Ik zeg u, nee! Maar als u zich niet bekeert, dan zult u ook allemaal omkomen! En die achttien mensen op wie de toren van Siloam viel, denkt u echt dat deze mensen zondiger waren dan alle andere mensen in Jeruzalem? Ik zeg u, nee! Maar als u zich niet bekeert, dan zult u ook allemaal omkomen.”

Al drie jaar predikt de Heere Jezus in hun land. Al drie jaar horen ze Zijn woorden en hebben ze Zijn wonderen gezien. Zelfs doden heeft Hij weer opgewekt! Ze hebben erover gesproken met elkaar. Maar… wat heeft dat allemaal met hen gedaan? Hebben ze zich bekeerd? Hebben ze Zijn woorden geloofd? Om de mensen nog meer te waarschuwen, vertelt Hij hen een gelijkenis.
Wat ziet de wijngaard er mooi uit! De boer loopt rond en kijkt naar al zijn wijnranken. Hij is blij met zijn vruchtbare grond, want alles staat er mooi bij. Dan loopt hij naar een andere plaats in zijn wijngaard. Daar staan geen wijnranken. Nee, hij heeft daar een vijgenboom geplant. Hij heeft gewacht tot de boom groot geworden is. Nu moet hij mooie vruchten gaan geven, heerlijke vijgen. Hij kijkt goed naar de boom. Hij zoekt vruchten, maar hij ziet ze niet. Het gaat niet goed met zijn vijgenboom. Er groeien veel bladeren aan, maar daar heeft hij niets aan. Hij wil vijgen! De man loopt naar de vijgenboom toe. Zouden er misschien achter de bladeren vijgen groeien? Hij zoekt, duwt de bladeren opzij. Het zal toch niet wéér zo zijn dat er geen vruchten aan groeien? Al twee jaar heeft hij gewacht op vijgen en nu komt hij voor het derde jaar. Hij kijkt en zoekt… tussen de bladeren, op de grond… niets! Geen enkele vijg! Zelfs geen kleintje. Wat een teleurstelling! Aan de grond kan het niet liggen, die is vruchtbaar genoeg. Teleurgesteld klaagt hij: “Wat heb ik aan zo’n boom? Ik heb er helemaal niets aan! Ik wil vruchten, want daar heb ik die boom voor geplant.” Even denkt hij na. Wat zal hij doen? Ik ga gelijk mijn tuinman, de wijngaardenier roepen, want die boom moet er zo snel mogelijk uit! De wijngaardenier komt direct. “Luister eens goed", zegt de man, “Ik kom nu al drie jaar bij deze vijgenboom om vruchten zoeken, maar ik heb nog nooit wat gevonden. Ik heb niets aan zo’n boom. Hij staat voor niets in mijn tuin. Hij neemt alleen maar onnodig ruimte in en daar is mijn vruchtbare grond te kostbaar voor. Haal hem er maar uit!” “Maar meneer”, antwoordt de wijngaardenier, “laat de boom nog één jaar staan. Misschien geeft hij volgend jaar wel vruchten. Ik zal de grond om de boom heen goed losgraven en er mest omheen leggen. Als hij dan volgend jaar vruchten geeft, kan hij blijven staan. Geef hem nog wat tijd, want het zou toch jammer zijn om hem nu gelijk om te hakken. Vindt u volgend jaar nog steeds geen vijgen, dan kunt u hem alsnog omhakken.”

Jezus zwijgt.
De mensen hebben geluisterd. Zouden ze Hem begrijpen? Zouden ze begrijpen dat ze net zoals die vijgenboom zijn? De Heere wil hun in deze gelijkenis leren dat ze vruchten van geloof en bekering moeten voortbrengen. De Heere zoekt al zoveel jaar naar vruchten. Hij heeft daar alles aan laten doen. Hij heeft hun verteld Wie Hij is en wat Zijn werk is. Hij nodigt hen uit om tot Hem te komen met al hun zonden. Hij wil hun het geloof geven. Hij heeft hen liefdevol genodigd: “Komt allen tot Mij en Ik zal u rust geven.” Hij wil ze bij Zich hebben. Hij, Gods Zoon, is zelfs naar de aarde gekomen om hen te redden. Hij heeft hun gezegd: “Wie is slecht, hij kere zich herwaarts en kome tot Mij.” En nog steeds horen ze Zijn woorden en Zijn waarschuwingen. Hij heeft hun zojuist de gelijkenis van de onvruchtbare vijgenboom verteld. Waarom? Om hen te roepen, om hen te waarschuwen, om hen nóg een keer tijd te geven zich tot Hem te bekeren. Zo geduldig, zo lankmoedig is de Heere.
Maar, waar zijn de vruchten? Hij kent hun hart. Het is leeg van Hem. Het draagt geen vrucht. Als ze niet in Hem geloven, als ze niet om vergeving vragen, zal eens de straf komen. Eens komt er een eind aan Gods geduld. Zouden de mensen begrijpen dat ze hetzelfde oordeel hebben verdiend als de Gallieeërs en de mensen bij de toren? Zij kregen geen uitstel meer. Hun levensboom werd uitgehouwen. Onverwachts was hun einde gekomen. Hij heeft het hun nadrukkelijk gezegd: “Maar als u zich niet bekeert, dan zult u ook allemaal omkomen!”

God zegt dat ook tegen jou. Elke dag hoor je Gods stem. Je hoort uit de Bijbel vertellen of je leest uit je eigen Bijbel. God kijkt naar jouw leven, net als naar die vijgenboom. Hij kijkt of Hij vruchten ziet die je leven versieren. Vruchten van liefde tot Hem, van liefde tot anderen. Heb je verdriet om je zonden? Heb je berouw als je weer ruzie hebt gemaakt met je zusje? Dát is een vrucht. Dan voel je hoe zondig je bent. Dan zie je ook iets van Zijn lankmoedigheid, Zijn geduld met jou.
Het zou erg zijn als God van jou hetzelfde moet zeggen als van die vijgenboom: ‘Hak hem maar om, want hij heeft geen vruchten’. De Heere wil niets liever dan je behoud. Lees het maar in je Bijbel na: “…maar is lankmoedig (dat is geduldig) over ons, niet willende dat wij verloren gaan, maar dat wij allen tot bekering komen.” (2 Petrus 3:9).

Achtergrondinformatie bij het Bijbelgedeelte

Gods oordelen (zie vers 1 en 4)
Pilatus heeft een bloedbad in de voorhof van de tempel laten aanrichten. Toen een groep Galileeërs in de tempel hun offerdieren lieten slachten, werden ze overvallen door Romeinse soldaten die de Gallileeërs ter plekke om het leven brachten. Het bloed van de Galileeërs had zich gemengd met het bloed van de offerdieren.
Ook is kort geleden een ongeluk gebeurd in Jeruzalem. De watertoren bij Siloam is ingestort en daarbij zijn achttien inwoners omgekomen.
De mensen zien daarin het oordeel van God, wat ook juist is. Al het onheil in de wereld is er als gevolg van onze zonden. Niet God, maar wij hebben dit kwaad in de wereld gebracht. God geeft ons het leven, maar neemt het ook. Hij bepaalt ook de wijze waarop wij sterven. In gesprek met de mensen ontkent de Heere Jezus niet dat deze gedode mensen schuldig zijn en ook niet dat het verdiend is wat hun overkomen is. Hij ontkent wél dat ze méér schuldig zouden zijn dan Zijn toehoorders, opdat zij niet zullen denken dat zij Gods oordeel zullen ontgaan.

Schuld en oordeel
De straf op onze zonden is de dood. Dat heeft God in het paradijs duidelijk tegen Adam en Eva gezegd. De mensen in vers 1 en 4 hebben op een afschuwelijke manier de dood gevonden. Dat roept vragen op bij de mensen die ervan horen. Waarom is hen dit overkomen? Hebben ze erg gezondigd? Ze verbinden hun conclusies aan de gewelddadige dood van anderen, maar vergeten dat dit het gevolg is van de zonde en niet zozeer van specifieke zonden. Uiteindelijk zullen we allen moeten boeten voor onze zonden, tenzij wij om Christus wil vergeving hebben ontvangen.
Wat de Heere ons met deze gelijkenis wil leren is, dat wij allemaal zondaren zijn en daarom allemaal hetzelfde oordeel verdienen. Als we zien dat iemand door een bepaald oordeel getroffen is, moeten we ons afvragen: Waarom hij wel en ik niet? De ene zondaar is voor God niet beter dan een andere zondaar. Elke dag die we krijgen is een teken van Gods lankmoedigheid met ons.

Bekering en Gods lankmoedigheid
Met behulp van deze gelijkenis maakt de Heere Jezus ons duidelijk waarom het gaat in ons leven. Wij worden geboren om goede vruchten voor God te dragen. Als we dat niet doen, zijn we nutteloos op de aarde en heeft ons leven geen enkele goede zin. De enige reden dat we nog niet omgekomen zijn, is de lankmoedigheid en barmhartigheid van God, Die ons allemaal, zonder onderscheid, oproept tot geloof en bekering. We weten niet hoeveel tijd we nog krijgen. ‘Ook is alrede de bijl aan de wortel gelegd; alle boom dan die geen goede vrucht voortbrengt, wordt uitgehouwen en in het vuur geworpen’ (Mattheüs 3:10).

Het beeld in de gelijkenis
In de gelijkenis zien we een heel lankmoedige verzorger van de wijngaard. Een onvruchtbare vijgenboom, die eigenlijk voor niets in de wijngaard staat, krijgt meer dan normale zorg en aandacht. De eigenaar had hem natuurlijk geplant voor de vruchten, maar die zijn er niet.
De Heere Jezus geeft geen directe uitleg bij deze gelijkenis, zoals Hij op andere plaatsen soms wel doet. Met de vijgenboom kan het Joodse volk, maar ook de enkeling zijn bedoeld. De eigenaar die de wijngaard plantte, kan God Zelf zijn en de wijngaardenier een middelaar die pleit voor uitstel van het oordeel. In vroegere tijden had Mozes bijvoorbeeld deze rol, in de context van de gelijkenis ligt de persoon van de Heere Jezus meer voor de hand.
Vanaf het vijfde jaar ging een vijgenboom vruchten dragen. De eigenaar van de wijngaard heeft dus vanaf het vijfde tot het zevende jaar naar vruchten gezocht. De wijngaardenier pleit voor uitstel van het oordeel. Hij erkent dat de boom nutteloos is, maar vraagt nog geduld van de eigenaar.

De vijgenboom
De vijg is de vrucht van de vijgenboom (Ficus carica). De vijg is één van de oudst bekende vruchten. In de Bijbel komt deze vrucht regelmatig voor (zie hieronder bij de achtergrondinformatie). Tegenwoordig groeien ze ook veel in Zuid-Europese landen, zoals Frankrijk, Turkije en Griekenland. Ze zijn vers en gedroogd te koop. Ook gekonfijte vijgen (geconserveerd in suiker) zijn verkrijgbaar. De vijgen zijn groengeel Zowel de pitten als het vruchtvlees zijn eetbaar. Zelfs de schil is gewoon eetbaar, want als een vijg rijp is, is de schil zacht. Verse vijgen zijn gezond omdat ze veel vitaminen en mineralen bevatten.

Waar komt ‘vijg’ of ‘vijgenboom’ nog meer voor in de Bijbel?
Enkele voorbeelden uit het Oude Testament:
• Genesis 3:7 Adam en Eva maken schorten van vijgenboombladeren.
• Numeri 13:23 De twaalf verspieders nemen naast druiven ook granaatappels en vijgen mee uit het beloofde land.
• Richteren 9:10, 11 De strafrede van Jotham: de bomen vragen aan de vijgenboom of hij koning over hen wilt zijn.
• 1 Samuël 25:18 Abigaïl neemt tweehonderd klompen vijgen mee als geschenk voor David
• 2 Koningen 20:7 en Jesaja 38:21 Op bevel van Jesaja worden er vijgen op de zweren van Hizkía gelegd, waarna hij geneest.
• Spreuken 27:18 ‘Die den vijgenboom bewaart, zal zijn vrucht eten.’
• Jeremia 8:13 God spreekt Zijn oordeel uit over het volk dat zijn geboden overtreedt en gebruikt hierbij als voorbeeld de vijg en het blad die afgevallen zijn.
• Jeremia 29:17 God vergelijkt het volk dat niet naar Hem luisteren wil met ‘afschuwelijke vijgen, die vanwege de boosheid niet gegeten kunnen worden’.

Enkele voorbeelden uit het Nieuwe Testament:
• Mattheüs 7:16 en Lukas 6:44 Een goede of slechte boom wordt herkent aan zijn vruchten. ‘Leest met ook vijgen van distelen’? en ‘men leest geen vijgen van doornen.’
• Openbaring 6:13 Het zesde zegel geopend: ’...En de sterren des hemels vielen op de aarde, gelijk een vijgenboom zijn rijpe vijgen afwerpt...’
• Lukas 19:4 Zacheüs klimt in een wilde vijgenboom.
• Lukas 21:29 de gelijkenis van de uitspruitende vijgenboom.

Waar komt ‘lankmoedig’ nog meer voor in de Bijbel?
Enkele voorbeelden uit het Oude Testament:
• Numeri 14:18 ‘De HEERE is lankmoedig en groot van weldadigheid…’
• Spreuken 14:29 ‘De lankmoedige is groot van verstand’
• Spreuken 15:18 ‘De lankmoedige zal de twist stillen’
• Nahum 1:3 ‘de HEERE is lankmoedig, doch van grote kracht, en Hij houdt de schuldige geenzins onschuldig’

Enkele voorbeelden uit het Nieuwe Testament:
• Mattheüs 18:13 ‘Heere, weest lankmoedig over mij en ik zal u alles betalen’
• 1 Korinthe 13: 4 ‘De liefde is lankmoedig, zij is goedertieren’
• Kollossenzen 1:11 ‘tot alle lijdzaamheid en lankmoedigheid, met blijdschap’
• 2 Petrus 3:15 ‘en acht de lankmoedigheid onzes Heeren voor zaligheid…’

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen