Waar is de geboren Koning?

Vertelschets

Lezen: Mattheüs 2 : 1-12

Zingen:
Psalm 72 : 10
Psalm 147 : 2
Psalm 68 : 10
Psalm 130 : 4

Kerntekst: Waar is de geboren Koning der Joden? Mattheüs 2 : 2

Het is donker in de velden van Efratha. Herders zitten bij hun schapen en houden de wacht. Ze vertellen elkaar verhalen. Het vuur knispert zachtjes en verlicht hun verweerde gezichten.
Om hen heen is de duisternis, vol gevaren.
Maar plotseling... Fel licht omschijnt hen!
Schreeuwend van schrik slaan de herders hun handen voor hun gezicht. De sterke mannen beven. Ze wéten het, dit is heel bijzonder, dit is een teken van God. Dan klinkt de stem van één van de engelen: "Vreest niet, want zie, ik verkondig u grote blijdschap, die al den volke wezen zal: namelijk dat u heden geboren is de Zaligmaker."
Even later verschijnen nog meer engelen en klinkt er hemelse muziek.
Dan wordt het weer donker. De nacht ziet er weer uit als altijd. Toch is het voor de herders voorgoed anders. Dit licht, deze boodschap zullen ze nooit meer vergeten. Ze kunnen niet wachten tot de zon opgaat. Ze moeten meteen op zoek naar de geboren koning der Joden. Ze laten hun schapen bij het vuur en haasten zich naar Bethlehem.
Eenvoudige, stoere mannen die het buitenleven gewend zijn, buigen eerbiedig voor het Kind in de kribbe. Hun Zaligmaker.
Het is donker in Perzië. Op het dak van een huls zitten wijze mannen. Ze turen naar de lucht. Ze zien duizenden sterren, enkele planeten en de maan. Ze vertellen elkaar bijzonderheden over de hemellichten. Om hen heen is de duisternis, vol geheimen.
Maar dan.... "Kijk daar eens! Die ene ster! Die is zo anders dan de andere. Volgens mij heb ik deze ster nooit eerder gezien. Ik heb ook nog nooit gehóórd dat iemand deze bijzondere ster gezien heeft."
Lang wordt er door de wijzen nagepraat over de bijzondere ster. Ze zoeken in hun boekrollen of er in staat wat dit betekent. Dit móét wel iets betekenen, dit is van God. Dan is er iemand die het weet: "In een oud geschrift heb ik gelezen over een ster. Dat ging over één van onze profeten, Bileam. Hij was door Balak, de koning van de Moabieten geroepen om het volk Israël te vervloeken. Maar dat lukte hem niet. De God van Israël liet het niet toe. In plaats van te vloeken, zegende hij het volk. Hij zei: "Er zal een ster voortgaan uit Jakob en er zal een scepter uit Israël opkomen." Een scepter is een koningsstaf. Dat móét wijzen op een Koningskind!"
Anderen knikken. Ja, dat hebben zij ook wel eens gehoord. Dat is vast een goede verklaring van deze ster. Dan is die Koning der Joden nu vast en zeker gekomen.
De meeste wijzen gaan daarna weer verder met hun werk. Maar een aantal van hen kan de ster niet zomaar vergeten. Ze willen op zoek naar de geboren koning der Joden om Hem eer te bewijzen en geschenken te brengen. Ze laten hun boekrollen achter en gaan op reis naar Israël. Een lange en gevaarlijke reis.
Deftige, wijze mannen die veel gestudeerd hebben, willen buigen voor het Kind in de kribbe. Hun Zaligmaker.
"Waar is de geboren Koning der Joden?' Bij de poorten van Jeruzalem is het altijd druk. Mensen lopen de stad in en uit. Kooplui met hun koopwaar. Ezels bepakt en bezakt met van alles en nog wat. Veehandelaren die hun schapen en geiten voortjagen. En tussen al dat rumoer is daar opeens een opvallend groepje vreemdelingen. En de vraag die ze stellen is nog opvallender: "Waar is de geboren Koning der Joden?'
"De geboren Koning? Een koning geboren in Jeruzalem?" Mensen staan stil en luisteren verwonderd. Sommigen halen hun schouders op: "Nou, als er een koning geboren is, dan zal Herodes daar wel gauw wat aan doen." Anderen kijken verrast: "De geboren Koning der Joden? Bedoelen jullie soms de Messias? Zou het waar zijn dat Hij gekomen is? Maar wij weten nergens van!" "Weet je wat? Vraag het maar eens aan die soldaten die de poort bewaken. Dat zijn knechten van koning Herodes. Die weten het vast wel!" De wachters bij de poort kijken ook verbaasd. "Hè? De geboren Koning der Joden?" Een paar soldaten grinniken spottend. "Een geboren koning? Een nieuwe koning voor de Joden? Dan mag je wel opschieten en zorgen dat je vóór Herodes bij die koning komt!"
De wijzen weten dat natuurlijk niet, maar de mensen in Jeruzalem wel: Herodes is verschrikkelijk bang dat iemand hem van de troon zal verdrijven. Daarom laat hij iedereen doden die dat misschien ooit van plan kan zijn. Daarom heeft hij zelfs mensen uit zijn eigen familie vermoord. En nu vragen die vreemdelingen naar een nieuwgeboren koning!? Nou, zij hebben er niets over gehoord, maar als het waar is, zal Herodes wel gauw zorgen dat die koning uit de weg geruimd wordt.
De wijzen trekken verder de stad in. En overal stellen ze hun vraag: "Waar is de geboren koning der Joden?' Maar er is niemand die hen daarop een antwoord kan geven. Wat vreemd toch dat niemand iets van Hem af weet. Maar de wijzen geven het zomaar niet op. "Waar is de geboren Koning der Joden?'
Als een lopend vuurtje gaat het door de stad. "Heb je het al gehoord? Van die vreemdelingen die gekomen zijn? Ze zeggen dat er een Koning geboren is. Dat ze Zijn ster gezien hebben in hun eigen land. Wat zou dat toch betekenen?" Een ander zegt: "Wat dat betekent? Nog meer bloedvergieten natuurlijk! Herodes laat zich zomaar niet verjagen. Dit wordt weer oorlog, let maar op mijn woorden!"
Ook in het paleis dringt de vraag van de wijzen door. "Koning, heeft u het al gehoord? In de stad zijn vreemdelingen aangekomen en zij vragen aan iedereen waar de geboren koning der Joden is. Wat zullen ze daar toch mee bedoelen?"
Koning Herodes kijkt verstoord op. Een geboren koning? Hoe kan dat? Nee, in het paleis is geen prinsje geboren. Waar dan wel? Wat betekent dit? Is er iemand die koning over de Joden wil worden in zijn plaats? Maar dat mag niet! Hij heeft zo zijn best gedaan ervoor te zorgen dat niemand hem van zijn troon kan jagen. En is er nu weer een nieuwe vijand? Is de Messias dan soms gekomen? Daar moet hij meer van weten! Even later staat een grote groep Schriftgeleerden en overpriesters voor de koning. "Waar zal de Messias, de Christus geboren worden?" Lang hoeven de Schriftgeleerden daar niet over na te denken. Ze kennen de profetieën over de komende Messias precies: "In Bethlehem, koning, want de profeet Micha heeft gezegd: "En gij, Bethlehem Efratha, zijt geenszins de kleinste onder de duizenden van Juda. Uit u zal Mij voortkomen, die een heerser zal zijn van ouds, van de dagen der eeuwigheid." Die Koning zal dus in Bethlehem geboren worden."
De koning stuurt de Schriftgeleerden weer weg. Nu kunnen ze zeker niet wachten om naar Bethlehem te gaan? De Messias is toch geboren? Maar nee, ze gaan helemaal niet naar Bethlehem. De Schriftgeleerden gaan weer verder met het bestuderen van de Schriften. Ze kunnen de teksten precies uitleggen, maar het raakt hun hart niet echt. Wat arm. En jij? Heb jij ook genoeg aan een mooi verhaal? Ben je blij als je hoort dat je nog zalig kunt worden, maar ga je vervolgens ook weer gewoon verder met de dingen van alle dag? Zonder God te zoeken, zonder te vragen of Hij ook jouw Zaligmaker wil zijn? Wat ben je dan arm. Of zoek jij naar dat Kind van Bethlehem?
"Ga die mannen halen en brengt ze hier bij mij!" gebiedt Herodes. "Maar doe het stiekem, niemand hoeft ervan te weten!"
Het is niet moeilijk de wijzen te vinden in de stad en even later staan ze voor de koning. Herodes kijkt hen aan en hij begroet de vreemdelingen beleefd. Dan vraagt hij zijn gasten: "Ik heb gehoord dat u op zoek bent naar iemand? Kunt u mij daar meer over vertellen?" "Wij komen uit het Oosten. Daar bestuderen we de sterren. En nu hebben we een ster gezien die heel bijzonder is. We hebben in onze boekrollen gezocht wat die ster zou kunnen betekenen. En we hebben ontdekt dat het een teken is dat er bij de Joden een Koningskind geboren moet zijn. En daarom zijn we hier. Dat Koningskind willen we aanbidden."
Herodes luistert aandachtig. Een ster, een teken van de hemel, een beloofde koning, de Messias! Dan zegt hij: "Nee, hier in het paleis is die koning niet geboren. Ik denk ook niet dat hij in Jeruzalem is. Misschien weet ik waar Hij wèl is. Maar vertel mij eerst eens wannéér u die ster voor het éérst gezien hebt? Hoe lang is dat geleden?"
En dan vertellen de wijzen Herodes over de ster die ze gezien hebben in hun land. Hoe ze daarna die lange reis van wel weken hebben gemaakt. Herodes knikt. Nu weet hij hoe oud zijn nieuwe vijand ongeveer Is. Nog maar heel jong, een baby. "Dan zal ik u nu antwoord geven op uw vraag naar de geboren Koning. In onze Schriften staat dat Hij in Bethlehem geboren zal worden. Daar zult u Hem dus wel kunnen vinden. Maar nu heb ik nog een verzoek aan u." Achter een vriendelijke glimlach probeert Herodes zijn sluwheid te verbergen. De wijzen merken het niet. Ze zijn blij dat ze nu eindelijk antwoord krijgen op hun vraag. "Als u nu snel naar Bethlehem gaat om die Koning te aanbidden, wilt u dan op de terugweg nog een keer bij mij langskomen? Dan kunt u mij precies vertellen waar die Koning woont. Dan kan ik daarna ook op bezoek gaan en die Koning aanbidden." De wijzen knikken. Dat willen ze wel beloven. Als de koning hen even later nakijkt, grijnst hij boosaardig. Aanbidden? Hij die Koning aanbidden?
Aanbidden? Hij die Koning aanbidden? Natuurlijk niet! Hij heeft een heel ander plan...
Natuurlijk niet! Hij heeft een heel ander plan... Vol goede moed gaan de wijzen weer op weg. Bethlehem, daar moeten ze zijn. Dat is niet ver meer.
Nog maar net zijn de wijzen weer op weg of.... "Kijk daar eens! De ster!" roept één van hen uit. En ja, dan zien de anderen het ook. De ster die ze in hun eigen land gezien hebben, staat helder aan de hemel te schitteren. Nu is ook hun laatste twijfel helemaal weg: ze zijn op de goede weg. Dit is een teken van de hemel, een teken van God. "Maar zien jullie dat ook?" roept ineens één van de wijzen. "De ster reist voor ons uit! Hij wijst ons de weg! Nu hoeven we niet meer te vragen en te zoeken!" Vol blijdschap volgen de wijzen de ster naar Bethlehem.
Wij hebben geen ster die ons de weg naar Christus kan wijzen. Maar wij hebben wel het Woord van God, de Bijbel. Dat Woord wijst ons de weg naar de zaligheid.
Luister je naar dit Woord? De Schriftgeleerden kenden dit Woord ook, maar bij hen was er geen plaats voor de geboren Zaligmaker. En bij jou?
In Bethlehem hoeven ze hun vraag "Waar is de geboren Koning der Joden?' niet meer te stellen. De ster wijst aan waar ze zijn moeten. Eindelijk is hun lange moeilijke reis ten einde. De wijzen komen van hun kamelen af en haasten zich naar het eenvoudige huis. Ze twijfelen er niet aan dat ze op het goede adres zijn, ook al staan ze niet voor een paleis. De ster heeft het hun toch aangewezen? Ze kloppen aan en even later gaat de deur open. Nog één keer klinkt de vraag: "Waar is de geboren Koning der Joden?" Ze mogen binnenkomen, want hier is het antwoord op die vraag.
Daar staan de wijzen bij het Kind. Ze hebben alleen aandacht voor het Kind. Iets anders zien ze niet. Het Kind, van Wie zoveel profeten gesproken hebben en van Wie zij de ster hebben gezien in het oosten. Hier is Hij. Ze twijfelen niet, ook al is er aan het Kindje niets bijzonders te zien. Ook al woont Het in een eenvoudig huis. Eerbiedig knielen de mannen neer. Geleerde, wijze, rijke mannen, knielen voor een klein Kindje. Diepe vrede komt in hun hart. Grote blijdschap vervult hen. Hier hebben ze die lange reis voor gemaakt. Ze worden niet teleurgesteld. Hier vinden ze de Koning. Hun Koning. Hem willen ze dienen, aanbidden, liefhebben. De Koning der Joden wil ook hun Koning zijn. Hij vervult hun hart met Zijn grote liefde!
Even later halen ze hun zadeltassen leeg. Er komen rijke geschenken uit: goud, wierook en mirre. Geschenken voor een Koning. Wat zorgt God goed voor Jozef, Maria en Zijn Zoon Jezus. Deze schatten kunnen ze goed gebruiken in de tijd die komen gaat.
Als de wijzen die nacht slapen, horen ze in hun droom een stem: "Ga niet langs Jeruzalem naar uw eigen land, maar kies een andere weg."
De volgende morgen wordt alles weer op de kamelen geladen. De wijzen nemen afscheid van het Kind en Zijn vader en moeder. Nee, het is niet nodig dat ze altijd bij het Kind in de buurt zullen blijven. Het Kind blijft bij hèn! Hij wil in hun hart wonen en zo altijd bij de wijzen zijn. Ook in hun eigen land, in het verre oosten.
Heb jij zo mogen knielen voor de Heere Jezus? Heb jij Hem aanbeden? Het is niet nodig dat je Hem met je ogen ziet. Hij wil in je hart wonen en altijd bij je zijn.
Zoek je de Heere Jezus? Zijn Woord wijst je de weg! Hij wil Zich laten vinden. Door rijk en arm, jong en oud. Ook door jou. En eenmaal zullen allen die Hem mochten vinden, Hem zien en aanbidden: voor eeuwig!

Aantekeningen bij de tekst 

1wijzen: zo noemden de Meden en Perzen de geleerden in allerlei wetenschappen, vooral die van de sterrenkundigen. Deze stonden in groot aanzien.
het Oosten: de Bijbelse aanduiding voor Mesopotamië. Het kan Babel geweest zijn, in ieder geval een land oostelijk van Judea gelegen.
2 zijn gekomen om Hem te aanbidden: niet als hun Zaligmaker, maar om Hem als groot toekomstig Koning het gebruikelijke oosterse eerbetoon te brengen. De koningen worden in het Oosten als godheid vereerd. De wijzen geloven in de goddelijke afkomst van dit Kind.
3 de koning (...) werd ontroerd en geheel Jeruzalem met hem: de vraag van de wijzen veroorzaakt veel onrust, ieder vraagt zich af wat dit te betekenen heeft. Zou de Messias geboren zijn? Herodes is bevreesd dat het hem de troon gaat kosten. Hij is op de hoogte van de verwachting van het Joodse volk van een Zoon van David, Die de vervallen troon van Davids huis weer zal herstellen. De bevolking vreest dat Herodes het Kind zal doden.
4 overpriesters: de hoofden van de ordeningen van de priesters. Er waren er vierentwintig. De hogepriester was hun hoofd.
schriftgeleerden: of wetgeleerden. Het was hun ambt de schriften van Mozes en de profeten aan het volk uit te leggen.
5 alzo is geschreven door de profeet: door Micha. Mattheüs vat Micha 5 : 1-3 samen.
6 zijt geenszins de minste: omdat de Messias in Bethlehem geboren wordt. Bethlehem hoort wel bij de kleinste steden, maar wordt groot geacht omdat David er geboren is en ook de beloofde Messias er geboren zou worden.
de vorsten van Juda: de oversten van duizend.
7 vernam naarstig van hen de tijd wanneer de ster verschenen was: om daaruit de leeftijd van het Koningskind te kunnen afleiden. naarstig, ijverig en haastig.
8 opdat ik ook kome en Datzelve aanbidde: sluw verbergt hij met deze toezegging zijn opzet het Kind te doden. Zo krijgt niemand argwaan.
9 zij (...) zijn heengereisd: dezelfde dag, tegen het vallen van de avond.
de ster (...) ging hun voor: op weg naar Bethlehem zien ze plotseling weer de bewuste ster. Het overtuigt hen dat ze op de goede weg zijn. Hieruit kan afgeleid worden dat het geen gewone ster geweest is geweest, maar een bijzonder geschapen licht, gelijk de vuurkolom die de Israëlieten door de woestijn leidde.
totdat zij kwam en stond boven de plaats waar het Kindeke was: zij oriënteren zich op de ster. Het lijkt alsof de ster loodrecht boven het huis staat.
11 het huis: Jozef en Maria wonen inmiddels in een huis.
wierook: kostbare specerijen die bij verbranding een heerlijke geur verspreiden.
mirre: zalf die veelal gebruikt wordt bij het zalven van overledenen.
12 in de droom in diezelfde nacht door een andere weg: niet via Jeruzalem.

Achtergrondinformatie

DE CHRISTUS DER SCHRIFTEN
De wijzen vinden de Heere Jezus niet door de ster, maar door het getuigenis van de Schrift. De ster heeft hen de geboorte van een Koning aangekondigd, maar de profetie van Bileam brengt hen naar Israël en de profetie van Micha naar Bethlehem. God gebruikt deze ster om hen bij Zijn Woord, het vleesgeworden Woord, te brengen.
We vinden de Zaligmaker niet in de natuur, maar in de Heilige Schrift. Onderzoekt de Schriften; (...) die zijn het die van Mij getuigen. (Johannes 5 : 39 )

BESCHAMEND
God beschaamt door de komst van deze heidenen uit het Oosten Zijn volk Israël en in het bijzonder de geestelijke leidslieden van het volk. ledereen weet dat de Messias in Bethlehem geboren wordt, maar nu ze vernemen dat Hij geboren is, verzetten ze geen stap. Heidenen eren de Heere Jezus, Zijn Eigen volk negeert Hem.
Het volk kent de Heilige Schrift wel, maar niet de Christus der Schriften. Zo weet ook de hele zogenaamde christenheid wel wie Jezus is, maar wie aanbidt Hem als de van God gegeven Koning? Hij had geen gedaante noch heerlijkheid (...) Hij was veracht (Jesaja 53 : 2, 3) Ondanks de armoedige, ergerlijke omstandigheden brengen de bijgelovige wijzen Hem koninklijke hulde.

STER
Een ster, zo ook de zon en de maan, is in de Heilige Schrift een beeld van hemelse heerlijkheid. Christus vergelijkt Zichzelf met een ster: Ik ben de Wortel en het geslacht van David, de blinkende Morgenster. (Openbaring 2 : 28; 22 : 16) De morgenster, de planeet Venus, is de mooiste ster. Deze ster is altijd in de nabijheid van de zon te vinden, meestal voor zonsopgang. De sterrenkundigen in het Oosten zien een onbekende, opvallende ster. Zij leggen mogelijk verband tussen de hun bekende profetie van Bileam, de verwachting van de Joden van een grote koning en het verschijnen van deze bijzondere ster.
Bileam, die ook uit het Oosten afkomstig was en waarschijnlijk tot dezelfde orde behoorde, profeteerde van een grote toekomstige Koning van Israël, Die al hun vijanden zou overwinnen. Er zal een ster voortgaan uit Jakob en er zal een scepter uit Israël opkomen (...) En er zal Eén uit Jakob heersen en Hij zal de overigen uit de steden ombrengen (Numeri 24 : 17, 19).
Daniël was het hoofd van alle wijzen in het gehele rijk Babel. Hij zal zeker niet nagelaten hebben bekendheid te geven aan de profetieën van de komende Messias.
Vele Joden wonen in deze tijd nog in de diaspora in het Oosten. Dit blijkt 35 jaar later uit hun aanwezigheid op het Pinksterfeest, als de Heilige Geest uitgestort wordt: Parthers en Meders en Elamieten en die inwoners zijn van Mesopotamië, (...) beiden Joden en Jodengenoten. (Handelingen 2 : 9, 10) Zij hebben de kennis van de Joodse Messiasverwachting levend gehouden onder deze volken.
Er zijn verschillende verklaringen voor de ster. Sommigen denken aan een werkelijke ster, anderen aan een voor korte tijd geschapen, bovennatuurlijke meteoor.
Het feit dat er specifiek over astrologen wordt gesproken (hun ambtsnaam wordt genoemd, hun eigennaam niet) pleit voor het eerste. Een bovennatuurlijk verschijnsel kunnen leken ook waarnemen.

WIJZEN
De wijzen of magiërs zijn geleerden die zich bezighouden met het bestuderen van de sterren. Astronomie (sterrenkunde, een tak van wetenschap) en astrologie (sterrenwichelarij, een vorm van bijgeloof) lopen hier door elkaar. Ze voorspellen uit de stand en de loop van de sterren de gebeurtenissen op aarde. Gods Woord noemt hen ook tovenaars en sterrenkijkers. De Heere verbiedt de beoefening van astrologie en horoscopie als heidense waarzeggerij.

HERODES
Herodes de Grote is de eerste buitenlandse koning die bij de gratie van de Romeinen van 37- 4 v. Chr. over Israël regeert, omdat zijn vader Antipater de Romeinen geholpen heeft, toen zij het land Israël veroverden. Herodes is een zeer wrede koning. Hij vermoordt, naast talloze andere mensen, zelfs zijn eigen vrouw Mariamne, haar moeder, drie van zijn eigen zonen en een zwager. Hij is berucht wegens het uitmoorden van de kinderen in Bethlehem.
Hij is beroemd wegens zijn uitbouw, naar Grieks model, van de tempel in Jeruzalem. Daarmee probeert hij de gunst van de Joden te winnen.

AFSTAND
De afstand van Mesopotamië naar Jeruzalem is, afhankelijk van de plaats waar de wijzen vandaan komen, op zijn minst een paar weken reizen. De afstand van Jeruzalem naar Bethlehem is 9 km.

PROFETIE
De letterlijke tekst in Micha is: 'En gij, Bethlehem Efratha, zijt gij klein om te wezen onder de duizenden van Juda? Uit u zal Mij voortkomen. Die een Heerser zal zijn in Israël, en Wiens uitgangen zijn vanouds, van de dagen der eeuwigheid.'

TIJD
Waarschijnlijk heeft het bezoek van de wijzen na de besnijdenis en na de voorstelling in de tempel plaatsgevonden. In die tijd gold voor Maria een strenge afzonderingsplicht en konden vreemden niet ontvangen worden. Anderen houden het er op dat de wijzen gekomen zijn vóór de voorstelling in de tempel.

Aanwijzingen voor gebruik

De gedichten in het declamatorium zijn niet gemakkelijk. Het is aan te bevelen deze door oudere kinderen voor te laten lezen. Bij liederen met meerdere coupletten kan gekozen worden voor wisselzang. Na het declamatorium kan eventueel een vrij verhaal ingevoegd worden.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen