Zoals de Pottenbakker het wil

Kunt u wat vertellen over rouw in uw eigen leven?
“Tijdens mijn studententijd aan de theologische school hadden we een gesprek over de Pottenbakker en het leem. Dat raakte mij diep. Op de terugweg naar huis bad ik: ‘Heere, U bent de grote Pottenbakker. U weet wat U met mijn leven wil bereiken. Heere, maak mij bruikbaar, maak mij dienstbaar. Stel mij tot zegen voor anderen. Geeft U in mijn leven wat daarvoor nodig is. Doet U met mij wat U goed vindt. Laat mijn leven tot zegen zijn voor anderen.’ Het was een oprecht gebed. Ik wilde buigen onder Zijn voorzienigheid. Twee maanden later gaf God antwoord. Mijn vrouw kreeg een hersentumor en was ongeneeslijk ziek. We waren net zeven jaar getrouwd. Veel heb ik met de Heere geworsteld. ‘Heere, dat is niet wat ik bedoelde, dit is te zwaar!’ Maar de Heere heeft de worsteling gewonnen. Hij heeft mij onderwerping gegeven. En nu, veel jaren later, mag ik zien dat er winst is uit het verlies. Hij heeft het gezegend, niet alleen voor mezelf, maar ook voor anderen.”

Wat doet zo’n gebeurtenis met je?
“Het is als een enorme wolk die op je afkomt. Het is als een geweldige slag die op alle delen van je leven inslaat. Je beseft nog niet gelijk wat het verlies allemaal inhoudt. Dat moet je in de tijd daarna gaan doorleven. Je bent verward, overmand door verdriet. Tijdens de ziekte slinger je tussen hoop en wanhoop. Als je je vrouw ziet lijden, scheurt je hart. Ik herinner me het moment van de operatie goed. Het zou zeven uur duren. Er gaat veel door je heen als je je vrouw moet laten gaan. Je wilt erbij zijn, haar niet loslaten.”

Ervaart iedereen rouw op dezelfde manier?
“Nee, de manier van verwerken is verschillend. Je karakter speelt ook een rol. De één is vooral bezig met het moment van verlies, de ander is meer gericht op de toekomst. De één heeft al eerder met rouw te maken gehad en voor de ander is het de eerste keer. Toen ik twintig jaar was, verloor ik mijn vader. Dat was voor mij een grote slag. Achteraf gezien was dat voor mij een voorbereiding. Ik wist hoe het voelde om een dierbare te verliezen. Toch is elke rouw uniek. Het hebben of missen van een geestelijk anker maakt wel het grootste verschil. Een geestelijk anker haalt de angel uit het verdriet. Je mag dan op momenten vertrouwen op God. ‘U doet het goed. U gaat een weg tot Uw eer, en tot mijn heil.’ Als er geen geestelijke wortel is, geen geloof, brengt rouw je tot wanhoop, bitterheid en het uitleven van je boosheid. Ik vergeet nooit het gesprek met de terminaal verpleegkundige van mijn vrouw. Ze zei: ‘Ik kan het altijd merken wanneer ik in een christelijk gezin kom. Je merkt in deze gezinnen iets van buigen en aanvaarden en er is hoop. Bij niet-christenen merk ik dat ze het verlies niet kunnen aanvaarden. Ze kunnen het niet verwerken op een winstgevende manier.’”

Verdriet en rouw komen uit Gods hand. Is dat niet moeilijk?
”Verlies gaat nooit buiten Gods voorzienigheid om. Job zei: De Heere heeft gegeven en genomen. Ik was eens op een begrafenis van een jonge vrouw. De predikant begon zijn verhaal als volgt: ‘U moet goed luisteren. God wilde níet dat dit gebeurde.’ Achteraf ben ik naar hem toegegaan en heb gezegd: ‘Luister, ik wil niet leven in een wereld waar dingen gebeuren die God niet wil.’ Het klinkt misschien hard als we zeggen dat God er Zijn hand in heeft. Maar het is niet hard. Er valt geen haar van ons hoofd zonder Zijn wil. Zou dan een groot verlies buiten Zijn wil omgaan? Nee! Dat het uit Zijn hand komt, daar ligt een geweldige troost in. Wij hebben een rechtvaardige, soevereine God, die ook wijs en vol liefde is. Zijn eigenschappen mag je niet scheiden. Hij is ook ondoorgrondelijk. Wij kunnen Hem nooit begrijpen. Maar ik vertrouw op mijn ondoorgrondelijke God. Voor Hem moeten we buigen. We mogen vertrouwen dat wat Hij doet goed is. Hij kan er allerlei redenen voor hebben.

Hoe weet je wat Gods bedoeling is met het verdriet?
Als lijden komt, mag je vragen: ‘Heere waarom doet U dit?’ Vragen hoeven niet opstandig te zijn. Het kan ook een vraag om uitleg zijn. ‘Heere, wat moet ik hieruit leren?’ Hij wil je kastijden. Hij wijst je op zonden die je moet loslaten. Of Hij heeft een heiligend doel. Door lijden zorgt God dat er geestelijke vruchten gaan groeien. Hij wil je geloof beproeven of Hij wil er iets anders goeds mee bereiken.
Wij kijken vaak met verkeerde ogen naar lijden en verdriet. In China zei een oude christen tegen me: ‘Jullie in het westen denken verkeerd. Wat jullie normaal noemen, noemen wij abnormaal, en andersom.’ Het lijden is normaal. Abnormaal is het als er geen verdriet is. Een dag zonder pijn, verlies, problemen is niet normaal. Zo is dat sinds de zondeval. Het loon op de zonde is de dood. Zonde en lijden horen bij elkaar. Het lijden herinnert ons altijd aan onze zonden. We moeten ons daar veel bewuster van zijn.”

Heeft u concrete tips voor jongeren in het verwerken van rouw?
“Het is heel belangrijk om je niet te schamen voor je verdriet. Het is iets natuurlijks. Laat je tranen maar lopen. Ook als iemand anders erbij is. Verdriet hebben is echt een teken van liefde. Als we geen verdriet hebben, hebben we ook niet echt lief. Soms is het binnen een gezin ook moeilijk om te praten. Dan is er een taboe op het onderwerp. Zoek dan iemand bij wie je het wel kwijt kunt. Of schrijf het desnoods op. Het moet eruit. Neem er de tijd voor.”

Wat kun je betekenen voor een ander die in rouw is?
“Ik hoorde van een school waar ze iedere week een les hebben die ‘schoenen’ heet. Je moet dan in iemand anders zijn schoenen gaan staan. Je moet jezelf inleven in hoe het is om blind te zijn of om een andere huidskleur te hebben. Dat moeten we ook proberen bij iemand in rouw. Leef mee. Trek je eigen schoenen uit. Stap in zijn schoenen en loop mee. Je hoeft een ander niets mee te geven. Corrigeer niet direct. Kom niet met je zienswijze en adviezen. Dat kan veel pijn doen bij iemand die verward is door verdriet. Wat de ander nodig heeft, is begrip en een luisterend oor. Je hoeft geen antwoorden te geven. Sta maar met een mond vol tanden. Loop maar mee.”

En als er in de gemeente rouw komt?
“In de christelijke gemeente wordt de betekenis van rouw te veel onderschat. Rouw in de gemeente is niet alleen een gebeurtenis. De gemeente is als een lichaam. Als één lid lijdt, lijden alle leden. We moeten het verdriet leren zien als een gelegenheid die God heeft gegeven. God wil door deze gebeurtenissen Zijn gemeente oefenen in de gemeenschap der heiligen. Hij wil dat we groeien in de genadegave van liefde. We groeien niet als er geen berg voor ons is waar we overheen moeten. Daarom geeft God moeilijkheden en verdriet. Zo komt er groei en bloei door de genade van God. Dat is een voorbeeld van winst uit verlies. Dat geeft de christelijke gemeente ook aantrekkingskracht. Dan zien anderen: die mensen hebben elkaar zo ontzettend lief! Zij delen lief en leed! Ze doen alles voor elkaar.
Wat kun je als gemeentelid doen als je elkaar niet goed kent? Breng een kaartje. Schrijf er iets persoonlijks op. ‘Ik ken u niet goed, maar het moet heel erg zijn wat u nu meemaakt. Graag wil ik met u meeleven. Als u het niet erg vindt, bel ik u volgende week. Graag kom ik bij u langs om te luisteren.’ Zo’n kaart is goud waard.”

Verwerk je rouw helemaal?
“Rouw verwerken is geen rouw wegwerken. Het is net als bij een aardbeving. Alles ligt door elkaar en sommige dingen zijn verdwenen of aan diggelen. Sommige dingen zijn echt weg en komen niet meer terug. Verwerken van rouw is als het ware alle dingen weer hun plek geven. En sommige dingen ben je kwijt, dat komt niet meer terug. Dat geeft een leegte. Na ruim twintig jaar brengt het verdriet mij niet meer van de kaart, maar het verdriet blijft er. Soms meer, soms minder. Op momenten verlang ik nog steeds naar mijn eerste vrouw. Ze was de zus van mijn tweede vrouw. De genegenheid die je voor elkaar had, blijft. Ik kan terugzien op goede, rijke jaren.”

Rouw brengt ook vragen. Waarom doet de Heere dit bij mij? Waarom laat Hij dit toe? Kunt u daar iets over zeggen?
“Zulke vragen zijn zelfs niet vreemd voor Gods kinderen. Asaf worstelde ook openlijk met deze vragen (Ps. 73). Ik heb er zelf ook mee geworsteld. Ik wil wijzen op een waarheid die Jeremia in het diepste van zijn lijdensweg mocht belijden en die mij ook mocht vertroosten: Want de Heere zal niet verstoten in eeuwigheid. Maar als Hij bedroefd heeft, zo zal Hij Zich ontfermen, naar de grootheid Zijner goedertierenheden. Want Hij plaagt en bedroeft des mensen kinderen niet van harte (Klaagl. 3:31-33). God brengt rouw in ons leven, niet om ons te plagen, maar om ons te leren. Zie het als een mede-roepstem waardoor God Zijn roep die in Zijn Woord al tot ons komt, beklemtoont. Hij ziet veel beter dan wij of we op een verkeerde weg wandelen die tot verderf lijdt. Ik heb Gurnals woorden als grote waarheid ervaren. Hij zei: ‘De kussen van de wereld doden maar de wonden van God helen’.
Het is alleen met Gods troostrijke ontfermingen dat verlies uiteindelijk als winst zal worden ervaren. Vertrouw Hem, zelfs in het donkerste van je leven. Hoewel je het nu misschien niet kan zien; de moeilijke dingen in ons leven gebruikt God als Zijn instrumenten om ons de enige troost te leren. Bid dat Hij door het bittere naar het zoete wilt brengen. Als je dat mag ervaren, zal je David beter begrijpen: het is mij goed, dat ik verdrukt ben geweest, opdat ik Uw inzettingen leerde (Ps. 119:71).”

U schreef het boekje: Ik wist niet hoe moeilijk dit was. Wat was voor u de aanleiding om dit boekje te schrijven?
“Na het overlijden van mijn vrouw in 1996 heb ik een sterk verlangen gekregen om door mijn verlies anderen tot winst te zijn. In de jaren die achter liggen heb ik heel wat lezingen gehouden over rouw en verdriet. Enkele jaren geleden werd ik gevraagd om op de Haamstede conferentie te spreken over dit onderwerp. Na deze lezing kreeg ik de vraag of ik er een boekje over wilde schrijven. Mijn verlangen is dat het tot zegen mag zijn voor anderen.”

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen