Verlies en rouw

Als je aan verlies en rouw denkt, denk je vaak gelijk aan iemand die is overleden. Je zou kunnen zeggen dat dat de meest bekende vorm van rouw is. Maar als mens krijgen we allemaal op meerdere momenten in ons leven te maken met verschillende vormen van verlies. Dat kan het verlies van een voorwerp zijn, maar ook het verlies van mensen. We kunnen zelfs dingen verliezen die we nooit in ons bezit gehad hebben. Je denkt een 8 gehaald te hebben voor een toets en je krijgt een 5 terug; je zou graag een vriend of vriendin hebben, maar er komt niemand op je pad; je bent chronisch ziek, terwijl je zo graag gezond zou willen zijn.

Al die gebeurtenissen zijn verschillend, maar ze hebben wel iets gemeenschappelijks: je raakt er kortere of langere tijd door uit balans en je moet weer opnieuw in balans komen. Je moet je leven weer oppakken terwijl het verlies er nog steeds is. De Spaanse dichter Lorca zei “we zijn wie we hebben verloren.”

Verlies maakt deel uit van wie we zijn als mens. Het doel van rouw is om al die verlieservaringen een plekje te geven in wie we zijn. We veranderen en leren door rouw: wie je bent, moet je na verlies als het ware opnieuw uitvinden. Rouw heeft ook geen eindpunt. Je kunt rouwen zien als het maken van een vlecht: het verlies en het leven moeten weer één vlecht gaan worden. Maar hoe doe je dat?

Persoonlijk rouwen

We rouwen als we iets of iemand verliezen waar we aan gehecht zijn. Je hebt bijvoorbeeld je lieve opa verloren, je hebt een droombeeld lief, je hecht waarde aan je verloren mobieltje. We rouwen dus alleen maar bij het verlies van iets dierbaars. Je zou kunnen zeggen dat rouw de andere kant van de medaille is: liefde enerzijds, rouw anderzijds. En omdat we in een gebroken wereld leven waarin leed heerst, zullen we in ons leven te maken hebben of krijgen met verlies. En dat kan zwaar, loodzwaar zijn. Maar hopelijk mag je dan ook een klein beetje hoop putten uit het feit dat er zonder liefde geen rouw is en zonder hoop geen verlies.

Als je iets of iemand verliest, kun je dat aan jezelf merken: aan je lichaam, je psyche (hoofd) en je gevoelswereld. Hoe je vervolgens met het verlies omgaat, hangt van veel verschillende dingen af: bijvoorbeeld wie je als persoon bent en onder welke omstandigheden je iets of iemand verliest. Omdat elk mens verschillend is, verloopt het rouwproces voor ieder mens verschillend. Wees daarom mild voor jezelf of anderen die rouwen: er is geen goed of fout. Je hoeft niet aan bepaalde normen te voldoen. Rouwen mag op je eigen manier en op je eigen tempo.

Binnen het rouwproces ben je soms bezig met wat je hebt verloren en de emoties die daarbij horen (denk aan een bezoek aan de begraafplaats). En op andere momenten lijkt het alsof er niets aan de hand is en ga je gewoon naar school. Dat lijkt op peddelen met een kano: je steekt je peddel dan links en dan rechts in het water en zo probeer je verder te komen en koers te houden.

De rouwvlecht

In ons brein gebeurt iets bij verlies: het splitst zich op in een overlevingsdeel en een verlies-, gewond- of traumadeel. Je voelt je als het ware gebroken. Het herkennen van deze verschillende delen, kan je helpen met je ‘rouwvlecht’. Die splitsing is een prachtig overlevingsmechanisme wat we als mens hebben. Het zorgt ervoor dat je kan omgaan met de (overweldigende) emoties en ervaringen die horen bij verlies.

1. Het overlevingsdeel sluit alle emoties en herinneringen aan je verlies buiten, zodat je niet overweldigd wordt door emoties. Dit kan ervoor zorgen dat je jezelf urenlang op je kamer terugtrekt om te gamen of dat je zegt dat het prima met je gaat als mensen vragen hoe het is.

2. Het verlies- of traumadeel zijn de pijnlijke herinneringen, emoties en gevoelens van machteloosheid die bij het verlies horen. Dit deel kan zich uiten in nachtmerries of sterke emotionele reacties op dingen die je aan het verlies herinneren.

De splitsing tussen de twee delen zorgt voor een strijd binnen in jezelf, waardoor je psychische of lichamelijke klachten kunt krijgen. Jezelf urenlang opsluiten op je kamer om te gamen kan een tijdje helpend zijn, maar na een poosje zal dit alleen maar voor meer klachten zorgen. Daarom is het belangrijk dat het gezonde deel uiteindelijk weer een plaats krijgt.

Het gezonde deel is het deel van jezelf dat -ondanks het verlieskan voelen, verbinden en herstellen. Het staat o.a. voor je veerkracht. Je kunt dit gezonde deel meer ruimte geven, door jezelf en je emoties tijd en ruimte te geven. Dat kan op de volgende manieren:

• Probeer duidelijk te krijgen wat voor jou bij het traumadeel hoort en wat bij het overlevingsdeel

• Laat je emoties toe, zonder oordeel

• Gebruik ademhalingsoefeningen

• Zorg voor jezelf: goed eten, slapen, bewegen

• Zoek eventueel hulp

Als het je lukt om het gezonde deel meer ruimte te geven, dan zul je weer emoties voelen zonder erin vast te lopen, dan zul je steunbronnen aanspreken, kortom: dan kom je weer in balans en zul je rouw steeds beter kunnen vervlechten met leven.

En vergeet dan ook de grootste Steunbron niet. Bid, met Franciscus van Assisi, bij al je verdriet:

Geef me de moed om te veranderen wat ik kan veranderen. Geef me de wijsheid om te accepteren wat ik niet kan veranderen. Geef me het inzicht om het verschil tussen beide te zien.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen