Hij kent je hart

Heilig Avondmaal in crisistijd:

Tijdens de coronacrisis wordt het Heilig Avondmaal niet of aangepast bediend. Hoe is het voor een gemeente als deze bediening niet plaatsvindt?

“Gods kinderen hebben daar pijn van. Als de Heilige Geest tijdens de viering van het Heilig Avondmaal aan de tekenen en zegelen verbonden mag worden, mogen Gods kinderen ervaren ook steeds nauwer aan Christus verbonden te worden. Zo zegt ook onze Catechismus. Wat is God daarin goed voor Zijn kinderen. Hij gebruikt niet alleen de oren, maar ook de ogen en de mond. We noemen dat het hoorbaar en zichtbaar Evangelie. Dan gevoelen ze de gemeenschap met Hem.

Tijdens de coronacrisis waar we mee te maken hebben, kan er in veel gemeenten geen Heilig Avondmaal worden gevierd. Andere gemeenten bedienen het sacrament weer met aanpassingen. Er zijn hierin veel afwegingen te maken. Het volk van Israël was bijvoorbeeld veertig jaar in de woestijn en er kon al die tijd geen Pascha worden gevierd. God geeft in onze tijd Zijn oordelen. Moeten we dan ten koste van alles om het oordeel heen het sacrament bedienen?

Anderzijds is het Avondmaal een instelling van de Heere Zelf (doe dat tot Mijn gedachtenis) en dus is het ook een plicht. Alles bij elkaar niet eenvoudig om hierin de juiste beslissing te nemen.”

Wanneer mag je aan het Heilig Avondmaal deelnemen?

“Heel eenvoudig gezegd; als er enige kennis is van Christus. Dat werkt de Heere door Woord en Geest. Avondmaal houden is gemeenschap hebben met Hem. Zonder Hem te kennen, kan dat dus niet. Daarbij is het ook belangrijk dat je door de Heere Zelf ten dis wordt geleid (psalm 22 vers 13). Stel je voor dat er een koninklijke maaltijd wordt gehouden. De gasten komen aan tafel en jij gaat er ook bij zitten, zonder dat je uitgenodigd bent. Dat zouden we onbeleefd vinden. Het is bij het Heilig Avondmaal dan ook belangrijk dat je weet dat je genodigd bent. Stel jezelf de vraag: ben ik wedergeboren, ken ik Christus? Heeft de Meester mij genodigd door Zijn Woord en Geest? Het Heilig Avondmaal is het sacrament van de voeding, voor hongerige en dorstige zielen.”

Waarom wordt het Heilig Avondmaal ook wel een viering genoemd?

“Soms kan er onder jongeren de indruk leven dat de mensen die deel mogen nemen aan het Heilig Avondmaal vooral somber gestemd zijn. Maar als je deel mag nemen aan het sacrament, heb je als het ware twee ogen. Eén is gericht op je zonden, één is gericht op Christus. Er is droefheid over de zonden: ik zo zwart, Hij zo heilig. Daarnaast is er zoveel blijdschap als je mag zien op de Gastheer Jezus. Daar zijn geen woorden voor. Het geeft tranen van blijdschap. Tranen die een hele diepe, wonderlijke blijdschap geven. Een blijdschap die in de wereld niet gevonden wordt.

Lees hierbij Éfeze 5, waar een vergelijking wordt gemaakt tussen het huwelijksleven en Christus en Zijn bruid. Een aardse bruidegom is trots op zijn bruid, ze is goed voorbereid en mooi gekleed. De Hemelse Bruidegom vindt echter een bruid die nog nooit naar Hem heeft gevraagd en gezocht, ze kan Hem niet aangenaam zijn, ze is vuil en ellendig. Toch schenkt de Bruidegom Zichzelf aan de bruid. Dat is onbegrijpelijk! Hij gaat haar reinigen door Zijn bloed, Hij stelt Zijn leven voor haar. En daarbij zal de bruid steeds weer afhoereren, maar Hij blijft trouw. Als je dát met je hart kent, schieten woorden tekort. Dit is wat Gods kinderen mogen voelen en met een geloofsoog mogen zien. Steeds opnieuw moeten ze gereinigd worden en tijdens het Heilig Avondmaal wil de Heere Zijn stempel zetten op Zijn werk: Ik voor u daar gij anders de eeuwige dood had moeten sterven.”

Wat houdt zelfbeproeving precies in?

“Eén van de belangrijkste vragen voor jezelf is: heeft de Heere gesproken? Heb je Gods stem gehoord? Als je het zaligmakende spreken van de Heere gehoord hebt, dan hoef je daar niet aan te twijfelen. Als het gebeurt, wéét je het en vergeet je het ook nooit meer.

In de spiegel van de wet leer je zien wie je bent, je krijgt een walging van jezelf. Maar daarbij: ‘nochtans een vertrouwen hebben op Christus’. Ga na of er in je leven enige kennis is van Christus. Alleen Hij is het leven. Heb je Hem leren kennen? Dan kan je van de honger niet meer leven. Honger moet verzadigd worden en dat kan alleen in Christus Zelf.

Daarnaast moet je nagaan of de heiligmaking openbaar komt in je leven. Wij waren geschapen in rechte verhouding met God, maar zijn daar niet in gebleven. Als God je leven vernieuwt, dan ga je weer proberen om heilig te leven, naar Gods geboden, om die te doen uit dankbaarheid. Dat komt in allerlei dingen openbaar: ootmoedigheid, liefde, bescheidenheid, barmhartigheid, enzovoort. Leg hier je leven naast. Het gaat niet om de maat nemen, maar jezelf bedriegen kan maar één keer.

Dit is ook altijd de zwaarte voor een predikant in zijn nodiging tot het Avondmaal. De kleingelovige wil je niet wegslaan, maar je wilt ook niet dat de hypocriet zichzelf een oordeel eet en drinkt. Een kenmerk van genade is dan ook dat je zonder Christus niet kunt leven. En als Christus Zich openbaart aan je hart, dan weet je dat.

Het is daarbij goed om te zeggen dat alleen belijdende leden aan het Heilig Avondmaal mogen. Kinderen kunnen zichzelf nog niet beproeven. De kerk heeft daar een stukje orde in aangebracht.”

Werkt de Heere in de ene gemeente meer dan in de andere gemeente?

“Er zijn gemeenten waar weinig mensen deelnemen aan het Heilig Avondmaal en er zijn gemeenten waar dit meer is. Wij hebben daar niet over te oordelen. Belangrijk blijft de vraag: hoe is míjn hart? Zeg het maar van jezelf. Dan heb je over anderen niet meer te oordelen. Laten we wel oppassen dat we van algemene genade geen zaligmakende genade maken. Als God Zijn hulp toont op je werk, uithelpt bij een operatie of je mag zien dat de Heere goed is voor je, dan is dat algemene genade. Maar dat is nog niet zaligmakend. Wat nodig is, is zelfkennis, een Godsgemis en Christuskennis.

Jongeren zeggen weleens dat ze zo weinig horen van Gods kinderen. Toch zijn er veel van Gods kinderen die graag met je spreken over hoe de Heere werkt. Ze hebben daartoe ook een plicht, al is het niet altijd even makkelijk. Het kan een ook soort dooddoener zijn om te zeggen: ik moet mezelf niet op een voetstuk plaatsen. Vertel maar over Gods werk!”

Heeft u als dominee altijd vrijmoedigheid om aan het Heilig Avondmaal deel te nemen?

“Allereerst is het nodig te weten dat de Heere Zelf tot de dis roept. Als je op jezelf ziet kan het nooit en is er een heilige schroom. Maar als de Heere een geloofsoog geeft op Zijn Zoon, kan het. Het wil ook niet zeggen dat als de Heere vrijmoedigheid geeft, je ook aan de tafel versterkt wordt in het geloof. Daar is altijd het werk van de Heilige Geest voor nodig. Het Heilig Avondmaal zonder de Geest kan je niet versterken, net zo goed als Gods Woord en de Heilige doop zonder de Geest niet kan versterken. Maar als de Heere tijdens de bediening van het Heilig Avondmaal door Zijn Geest laat zien Wie Christus wil zijn voor een arme zondaar, zien ze niemand anders dan Jezus alleen. Dat is niet altijd zo. Een dienst kan goed zijn, maar het kan ook zijn dat je echt versterkt wordt. Zo’n versterking laat een afdruk na in je hart, dan doet het echt waar het Heilig Avondmaal voor is bedoeld. Zonder de Heilige Geest kunnen we niets. Misschien wordt dat nog weleens onderschat.”

Waarom is er ongeveer vier keer per jaar Heilig Avondmaal?

“In de tijd van de apostelen werd in de eerste christengemeenten elke week Heilig Avondmaal gevierd. Calvijn pleitte ervoor om het iedere maand te houden. Tijdens de Synode 1618/1619 is vastgesteld dat er drie á vier keer per jaar Heilig Avondmaal wordt gehouden. Eén keer per jaar is weinig, elke maand is veel. Er moet ook geen ‘gewenning’ komen en de heiligheid moet bewaard blijven.”

Verder praten

Op JV, thuis of met je vrienden:

Hoe geef jij invulling aan de week van voorbereiding op het Heilig Avondmaal?

Dominee van Ruitenbrug spreekt over algemene en zaligmakende genade. Wat ken jij daarvan in je persoonlijke leven?

Tijdens een Avondmaalsdienst houd ik me soms meer bezig met de mensen die aangaan, dan dat ik me druk maak over hoe het met mijn eigen hart gesteld is.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen