Moderne Mentaliteit

Aanwijzingen voor het gebruik de grootste moeilijkheid bij het maken van een inleiding over dit onderwerp,

De grootste moeilijkheid bij het maken van een inleiding over dit onderwerp, is het zoeken naar bruikbare literatuur. De in de literatuuropgave genoemde boeken vragen te veel een eigen vertolking (b.v. no. 1 en 2), of zijn niet bijgewerkt tot deze tijd( b.v. no. 4 en — in iets mindere mate — no. 3), of veronderstellen een diepgaande filosofisch-kulturele scholing (b.v. no. 5).

— Lees de schets oppervlakkig door om een indruk te krijgen van de inhoud en de opbouw.

— Werk je wat dieper in de stof door een vrij intensieve studie aan de hand van de genoemde literatuur, e.v. aangevuld met literatuur waarmee je b.v. op school kennis hebt gemaakt. Lees uiterst kritisch, want alle moderne literatuur is een uiting van een gevaarlijke wereld!

— Neem nu nogmaals de schets ter hand, waarbij je de opdrachten uitvoert.

— Bestudeer de genoemde bijbelgedeelten, die uiteraard ook voor uitbreiding vatbaar zijn, en ga nauwkeurig het verband na met het gedeelte waarop ze betrekking hebben.

— Zet eerst nu je onderwerp op papier, waarbij je de wenken op je in laat werken.

De bestudering en serieuze uitwerking van dit onderwerp vragen nogal wat tijd, zodat het noodzakeijlk zal zijn minstens een maand van tevoren te beginnen met het inwerken in de stof.

1. Aftasten van

De titel van het onderwerp zal je aanvankelijk wel erg vaag voorkomen. Vraag je dan eerst eens af, wat we onder "mentaliteit" en "modern" verstaan. Raadpleeg in dit verband een goed woordenboek. De omschrijving, die je nu voor jezelf maakt, zal nog erg algemeen blijven.

Nu komt het er op aan van het algemene (abstrakte) naar het konkrete (tastbare, voorstelbare) te gaan. Vraag eens aan enkele meisjes, vrouwen, jongens en mannen: Welke voorstelling heb je (heeft u) van (respectievelijk) een modern meisje, een moderne vrouw, een moderne jongen of een mo-derne man? Noteer de antwoorden en verwerk er één of twee in de inleiding van je onderwerp.

2. Inleiding

Zoals gezegd, ga in je inleiding van het onderwerp uit van één of meer typeringen van een modern mens. Probeer die typeringen iets meer vulling te geven door wat rake voorbeelden. Mogelijkheden:

1. een kranteartikeltje over b.v.: kinderchrèches, peuterspeelzalen e.d.; abortus, euthanasie; sportmanifestatie; gewapende roofoverval enz., enz.

2. gedeelte uit A. Huxley: Heerlijke nieuwe wereld, b.v. bid. 209, r. 4-10.

N.B. Noem slechts enkele dingen waarin de moderne mens zich uit, maar probeer niet daar nu al een uitwerking van te geven. Trouwens, dit onderwerp moet toch vrij algemeen worden gehouden, omdat het is bedoeld als algemene achtergrond voor allerlei aktuele problemen.

3. Kort historisch uitstapje

A. Een min of meer christelijk verleden

De christen ziet de wereld als kosmos (geordend geheel-schepping waarin alles zijn door God toegewezen plaats heeft: de mens - geschapen naar Gods beeld -, de dieren, de planten en de levenloze dingen). Deze kosmos is weliswaar door de zonde verwoest: persoonlijke verhoudingen worden verstoord, levensverbanden ontwricht; echter Gods algemene genade bewaart voor de volledige chaos en de oprechte christen verwacht, naar Gods belofte, een nieuwe hemel en een nieuwe aarde, waar alle ontwrichtende en verwoestende zondekrachten zijn verdwenen. Vraag: In welke tijd zie je voor ons land vooral dat christelijk verleden?

Vraag: In welke tijd zie je voor ons land vooral dat christelijk verleden? Opdracht: Lees in verband met het voorafgaande eens aandachtig artikel 12 en 13 van de N.G.B. (schepping en onderhouding van de wereld).

B. De verlichting en de romantiek

De Verlichting (18e eeuw) ontkent niet het bestaan van God, maar wil slechts weten van God als Schepper, niet als Onderhouder. God bemoeit Zich niet meer met de aarde. Dat is óns terrein. Godsdienst, maar ook moraal (leer van goed en kwaad) verhezen hun christelijke inhoud. Vooral het voorzienigheidsgeloof, waarin God als Onderhouder naar voren treedt, moet het ontgelden.

Zo spot b.v. de verlichtingsfilosoof Voltaire met het voorzienigheidsgeloof in "Le système de la nature":

"aan het hek van het klooster zei de ene non tegen de andere: "De Voorzienigheid draagt zichtbaar zorg voor mij. U weet hoe ik van mijn mus houdt; hij zou gestorven zijn als ik geen negen Ave Maria's gebeden had voor zijn genezing."

Een metafysicus zei tot haar: "Zuster, er is niets zo goed als Ave Maria's, speciaal als een meisje ze in het Latijn opzegt in een voorstad van Parijs; maar ik kan niet geloven dat God zich zo om Uw mus bekommert, al is deze nog zo aardig; U zoudt beter doen te geloven, dat hij andere dingen te doen heeft".

Wie in het voorafgaande citaat een reden ziet om te menen dat Voltaire zich allen keert tegen bijbelgelovigen, moet wel bedenken dat de aanval niet in de eerste plaats gericht is tegen de Ave Maria's, maar veel meer tegen het geloof dat er zelfs geen musje van het dak valt zonder de wil van de hemelse Vader, (zie bijbelstudie 7.)

De godsdienst van het rationalisme is kleurloos en inhoudsloos: Het deïsme ziet God wel als Schepper, maar niet als Degene die het alles nog draagt door het Woord Zijner kracht, niet als Degene die zich nog daadwerkelijk met deze wereld bezighoudt. Dit blijkt wel heel duidelijk uit het vervolg van het citaat uit Voltaires "Système":

"De non antwoordde: "Meneer, dit gesprek riekt naar ketterij. Mijn biechtvader ... zal er uit opmaken, dat U niet in de Voorzienigheid gelooft." De metafysicus: "Ik geloof in een algemene Voorzienigheid, lieve Zuster, die van alle eeuwen de wetten vastgesteld heeft, die alle dingen beheersen, zoals het licht van de zon uitgaat; maar ik geloof niet dat een bijzondere Voorzienigheid het wereldbestier verandert terwille van Uw mus".

Toch gelooft de verlichte mens nog in een geordende wereld, een kosmos.

Vraag: Waarom zou men de gedachte van een geordende wereld niet lang kunnen handhaven? (Denk aan het ontbreken van de juiste voorzienigheidsleer in de Verlichting!)

De late-Verlichting en de Romantiek trekken vergaande konklusies uit het Godsbegrip van de Verlichting.

De Duitse filosoof Nietzsche gelooft dat de Verlichting met zijn inhoudsloze Godsbegrip God heeft afgeschaft. Hij brengt dat o.a. onder woorden in zijn boek 'Also sprach Zarathoestra":

"Als Zarathoestra echter alleen was, sprak hij tot zijn hart: Hoe is het mogelijk! Deze oude heilige heeft in zijn bos nog niet gehoord dat God dood is" en "Ik bezweer u, mijn broeder, blijf de aarde trouw en geloof hen niet die van bovenaardse hoop spreken! Gifmengers zijn het, of ze het weten of niet".

Romano Guardini beschrijft in zijn "De gestalte der toekomst" het gevolg: ... Nu "hebben zich alle afgronden van de oertijd weer geopend. Alle woe-kerende en wurgende gewassen der wildernis zijn weer opgeschoten. Alle verschrikkingen der verlatenheid, alle ontsteltenissen der duisternis zijn teruggekeerd.

C. De uiterlijke ordening door de techniek

In deze chaos is de mens aan het werk gegaan. Door de techniek wordt er een schijnbare orde gemaakt. Schijnbaar, want die orde raakt slechts de buitenkant. Nog nooit was er zoveel uitwendige ordening: Denk aan de vele ambtelijke instanties (instellingen) en organisaties. Opdracht: Zoek zelf wat pakkende voorbeelden!

Opdracht: Zoek zelf wat pakkende voorbeelden!

We zien daar tegenover echter geestelijke verwarring: Oude waarden worden opzij gezet en er komt niets nieuws voor in de plaats.

Opdracht: Zoek ook hierbij zelf enkele voorbeelden!

4. Beeld van de moderne mens in zijn wereld

We krijgen zo het volgende beeld:

1. een open ruimte, waarin alles een ordelijke plaats heeft, met uitzicht naar boven en opzij (christelijk verleden).

2. er komt een dak op, zodat het uitzicht naar boven verdwijnt (Verlichting en Romantiek).

3. van de ruimte wordt een doolhof gemaakt, met bij iedere gang een feestelijke attraktie, om het zoeken naar een uitweg te laten vergeten (moderne tijd).

De uitzichtloosheid en hopeloosheid van de toestand van de moderne mens in deze doolhof wordt raak getypeerd in het beeld dat Camus oproept van Sisyphus:

"We zien slechts hoe een gespannen lichaam zich inspant om de enorme steen op te richten, hem naar boven te wentelen en er steeds weer opnieuw een helling mee te beklimmen; we zien het vertrokken gezicht met de wang tegen de steen gedrukt, we zien hoe een schouder onder de met leem bedekte kolos wordt gelegd, hoe een voet hem stut en de arm de beweging overneemt, we ondergaan de zo volkomen menselijke verzekerdheid van twee met aarde besmeurde handen. Tenslotte is na deze lange inspanning, gemeten aan een ruimte zonder hemel en aan een tijd zonder diepte, het doel bereikt. En nu ziet Sisyphus de steen in minder dan geen tijd in de diepte terugvallen, waaruit hij hem weer naar de top moet rollen".

Sisyphus was zich bewust van zijn uitzichtloze toestand (als achtergrondinformatie is het aan te bevelen eens na te lezen hoe Van Niftrik Prometheus en Sisyphus tegen over elkaar zet, resp. als ideaal van resp. de vorige en huidige generatie; blz. 14-16. (zie punt 7 literatuur).

Wat zal er met de moderne mens gebeuren als hij zijn toestand onder ogen ziet?

Mogelijkheden: 1. ideaal van bevrijding (denk aan die doolhof!)

1. ideaal van bevrijding (denk aan die doolhof!)

— Oosterse mystiek (losmaken van de knellende banden van de zintuigelijke werkelijkheid door je op jezelf te concentreren)

— drugs (even boven je begrensde bestaan uitspringen)

— protest (aktief verzet tegen wat je als schuldigen ziet voor je gevangenschap)

2. overgeven aan de feestelijke attrakties in de doolhof

De weg van de minste weerstand wordt het meest gekozen: meedrijven met de stroom! Geef je maar over aan de "feestelijke attrakties" in de doolhof en wel zo volledig dat dit het karakter krijgt van een religieuze verering: de kultus! Zo horen we nogal eens van sex-kultus, sport-kultus en arbeidskultus.

Opdracht: Bedenk zelf wat voorbeelden, en verwerk die ook in je onderwerp, waarbij mensen — ook jonge mensen — opgaan in allerlei stoffelijke zaken!

5. Enkele hoofdmomenten van de moderne mentaliteit

A. God is afwezig

De moderne mens is niet meer een opstandige vechter tegen God. Het Godsbestaan interesseert hem eenvoudig niet. Hij ontkent God misschien niet eens met woorden (soms ook wel: God-is-dood-theologie) maar met zijn daden, waarin het al of niet bestaan van God veronderstelt, is onverschilligheid gekomen.

In "Heerlijke nieuwe wereld" van Aldous Huxley komt een passage voor die we eens goed op ons moeten laten inwerken: "Dus u denkt dat er geen God is?"

"Dus u denkt dat er geen God is?" "Nee, ik denk dat er zeer waarschijnlijk wel Een is".

"Nee, ik denk dat er zeer waarschijnlijk wel Een is".

"Maar waarom ...?"

Mustapha Mond viel hem in de rede. "Maar Hij openbaart zich op verschillende wijzen aan verschillende mensen." "En hoe openbaart Hij zich nu?" Vroeg de wilde.

"En hoe openbaart Hij zich nu?" Vroeg de wilde.

"Tja, Hij openbaart zich nu als een afwezigheid; alsof Hij er helemaal niet was." "Dat is uw schuld".

"Dat is uw schuld".

"Noemt u het de schuld van de civilisatie. God is niet verenigbaar met machines en wetenschappelijke geneeskunde en universeel ge-luk. Je moet kiezen. Onze civilisatie heeft machines en geneeskunde en geluk gekozen".

"En toch", hield de wilde vol, "is het natuurlijk om in God te geloven wanneer je alleen bent, helemaal alleen, in de nacht, als je aan de dood denkt..."

"Maar mensen zijn tegenwoordig nooit alleen", zei Mustapha Mond. "Wij brengen hun een afkeer van de eenzaamheid bij; en wij richten hun leven zo in dat het bijna onmogelijk voor hen is ooit alleen te zijn."

B. Alles is verklaarbaar

Hoe leeft nu de moderne mens in een wereld waaruit God in zijn waarneming is verdwenen? De techniek heeft de moderne mens het wonder laten vergeten. De moderne theoloog Bultmann zegt letterlijk: "Als je de knop van het licht omdraait, kun je niet meer in wonderen geloven". Dit standpunt is kortzichtig en onjuist, maar is de moderne mens ten voeten uit getekend. De gezichtskring van de moderne mens is uiterst beperkt geworden, niet in de breedte maar wel in de diepte. Alles is verklaarbaar geworden, omdat onverklaarbaarheden niet langer worden opgemerkt. Leven en dood hebben voor de biologische en medische wetenschap hun geheim verloren en worden — schijnbaar — verklaarbaar. Vandaar dat de moderne mens er ook vrij over denkt te kunnen beschikken.

Denk in dit verband aan abortus en euthanasie!

Waarom zou je eerbied hebben voor iets dat je meent in eigen handen te hebben?

Opdracht: Zoek zelf wat voorbeelden van de moderne neiging alles te verklaren, ook onder kerkelijke jongelui!

C. Alles vervlakt

Het moderne leven is door de hier boven geschetste levenshouding zo verzakelijkt, dat het zijn noodzakelijke diepte gaat missen.

Zowel het gevoels- als gedachtenleven vervlakken. Om slechts enkele voorbeelden te noemen: liefde wordt tot sympathie of — nog erger — tot sexualiteit op zichzelf (denk aan de vele echtscheidingen, waaruit blijkt dat een uiterst belangrijk element, de trouw, uit deze verhouding verdwijnt); haat wordt antipathie (beoordeel deze verandering niet al te gunstig; er blijkt nl. onverschilligheid uit!); droefheid wordt neerslachtigheid; gevoel wordt sentimentaliteit en denken vlugheid van begrip.

Opdracht: Zoek zelf nog wat duidelijke voorbeelden! Dit vlakke en daardoor eentonige leven, vraagt een groot aantal prikkels om de leegte te vullen. Een overdaad van prikkels en indrukken, die nooit tot de bodem worden gepeild. De beschrijving die Camus geeft van Don Juan is er een tekenend voorbeeld van.

"Wat Don Juan in daden omzet, is een ethiek van de kwantiteit in tegenstelling tot de heilige die meer naar de kwaliteit neigt. Niet geloven aan de diepere zin der dingen is een eigenschap van de absurde mens.

Hij doorloopt met een vlugge blik al die vurige of verbaasde gezichten, haalt de oogst binnen en laat ze weer in de steek."

Opdracht: Probeer hierzelf wat duidelijke voorbeelden uit het dagelijks leven te geven.

D. Leven in gebondenheid aan de wereld

De moderne mens is met handen en voeten gebonden aan de wereld waarin hij leeft. Zijn uiterlijke vrijheid moge groter zijn dan ooit, in werkelijkheid is hij een slaaf van zijn werk, van zijn — veelal passieve — genoegens (t.v.) en ga zo maar door. Hij loopt onafgebroken zijn baantjes in de maatschappelijke tredmolen, zonder een mogelijkheid te zien eruit te ontsnappen. Zijn enige zorg is vaak een nog hoger loon, een nog betere positie en nog meer gemakken. Weliswaar merken we steeds weer symptonen van een vage ontevredenheid (vooral onder jongeren die nog niet helemaal zijn afgestompt) en de roep om revoluties, maar men gelooft er eigenlijk zelf niet meer in. Altijd weer zijn het verkeerde strukturen, verkeerde organisatievormen die het hebben gedaan. Als die verkeerde strukturen nu maar verdwijnen, wordt alles goed.

Nooit wordt de mens als de schuldige gezien als gewezen wordt op verkeerde dingen in onze samenleving. Het volgende voorbeeld is tekenend voor deze houding:

Een jongen van een jaar of achttien ziet in communistisch-China zijn grote ideaal. Wordt dit ideaal hem uit handen geslagen, dan is het plotseling het Cuba van Fidel Castro geworden. Als hem ook dit ideaal wordt ontnomen, zegt hij: "Laat me er toch in geloven, anders heb ik niets meer om in te geloven". Als hem vervolgens wordt gezegd dat zijn idealen vaag en oppervlakkig zijn, zegt hij: "Ja, volgens het christendom, maar dat heeft toch afgedaan".

E. Leven zonder lijn

Nu de moderne mens zijn weg moet gaan zonder hoogstaande idealen, waar hij onvoorwaardelijk in kan geloven, krijgt zijn leven iets wanordelijks. Binnen zijn beperkte levensruimte (zie d.) dwaalt hij rond. Idealen en hoop geven richting aan het leven. Deze vaste lijn, dit doelgerichte leven (weten met welk doel je hier op aarde bent geplaatst (zie punt 3a.) ontbreekt bij de moderne mens. De stelregel van de schilder Karei Appel, "ik rotzooi maar wat aan", is tekenend voor deze wijze van leven. De levensdoelen wisselen van moment tot moment, al naar de omstandigheden zich wijzigen.

De moderne mens wil geen vaste, onveranderlijke normen meer aanvaarden, maar in iedere situatie zich aanpassen aan de omstandigheden. Dit ook in de moderne situatie-ethiek; d.w.z. dat ieder mens in zijn omstandigheden uitmaakt wat er moet gebeuren.

F. Het moderne heidendom

De moderne mens wordt vaak getypeerd met een term van Camus; de vierde mens. Wat wordt hiermee nu bedoeld? Om hierop een antwoord te krijgen, zetten we deze menstypen eerst eens op een rijtje:

1. de eerste mens:

Dit is de primitieve mens, die gebonden is aan de natuur en allerlei natuurkrachten goddelijke eer bewijst.

2. de tweede mens:

Dit is de christelijke ens, die de natuur niet als goddelijk kan zien, maar als schepping eerbiedig en zorgzaam benadert en daarin in afhankelijkheid van God werkzaam is.

3. de derde mens:

Dit is de mens van Verlichting en Romantiek, de mens ook van de vorige generatie, het oude persoonlijkheidstype, dat los van God, zelf heer en meester, meende een nieuwe en betere wereld te kunnen bouwen.

4. de vierde mens:

Dit is de moderne mens, de mens van onze generatie, die de overmoed heeft moeten verwisselen voor een al of niet bewust ervaren, hopeloos, uitzichtloos bestaan.

Deze vierde mens is na-persoonlijk (geen persoonlijkheidstype, niet meer de nadruk op grote figuren, maar op de groep), na-burgerlijk (trapt tegen de burgerlijke moraal en de burgerüjke zelfgenoegzaamheid), na-christelijk (het christendom heeft voor hem definitief afgedaan, zeker in het maatschappelijk leven) en na-kerkelijk (buitenkerkelijkheid).

De vierde mens (de mens van nu) vertoont veel overeenkomst met de eerste mens (de primitief): Terwijl de primitief gebonden is aan de natuur, en dat ook toont door de verering van de hem bedreigende natuurkracht, is de moderne mens gebonden aan zijn wereld (zie voorafgaande). Beide zien geen God boven zich, maar goden in de dingen. Hier komt echter ook een belangrijk verschil om de hoek kijken: De primitief vergoddelijkt Gods schepping (natuurlijke Godskennis), terwijl de moderne mens zich met hart en ziel overgeeft (vereringskultus) aan de kuituur, de menselijke schepping.

Juist daarom is de moderne heiden oneindig veel moeilijker te bereiken dan de echte heiden. Het "boek der natuur" is voor de moderne mens veelal gesloten. Zijn goden zijn goden van menselijk vernuft, waaraan hij zich heeft overgeleverd en waarvan hij zich niet kan ontdoen, omdat dan heel zijn wereld ineen stort.

Opdracht: Bezin je in dit verband eens op het verschil in benadering bij zending enerzijds en evangelisatie anderzijds.

G. Ook wij...

Ga van moment tot moment na hoe ook kerkelijke jongelui niet ontkomen aan de moderne mentaliteit. Laat dat ook steeds in je onderwerp doorschemeren, zonder dit al te veel uit te werken (dat komt in de diskussie). Geef in het slot van je onderwerp voor de diskussie nog een aanzet, door b.v. te stellen: "Gaat de moderne mentaliteit aan ons voorbij, of zijn ook wij kinderen van onze tijd? Maak dit duidelijk aan de hand van een enkel voorbeeld.

6. De bijbel en de aktualiteit

De vraag kan worden gesteld: Is het verantwoord je zo diepgaand met die gevaarlijke wereld om je heen bezig te houden? (zie ook diskussievraag 1). T.a.v. dit probleem wordt wel een duidelijke stellingname van je verwacht. Hoe kim je anders een schets als deze gebruiken en je bezig houden met het bovengenoemde onderwerp? Probeer ook in dit verband de Bijbel te laten spreken. Bezin je in dit verband eens op:

— Gen. 3 : 23 (de kuituuropdracht)

— het optreden van de profeten, m.n. hun sociale en politieke stellingname (Jer., Amos, Habakuk, enz., enz.)

— de gelijkenis van de barmhartige Samaritaan Zoek zelf enkele duidelijke voorbeelden in dit verband.

Zoek zelf enkele duidelijke voorbeelden in dit verband.

7. Bijbelstudie

Bestudeer voor je onderwerp de volgende bijbelgedeelten en -teksten. Het onderwerp kan nooit juist worden gebracht, als je het niet vanuit de Bijbel tracht te benaderen:

3. a. Gen. 1 en 2, Ps. 8 : 4-9

b. Matth. 10 : 29, 30

c. Openb. 13 : 11-17, Dan. 7 : 25

4. Spr. 23 : 29-34, Spr. 29 ; 16, Pred. 2:1-11

5. a. Ps. 53, Ps. 22

b. Ps. 64 : 7, Ps. 104, Ps. 131, Ps. 139

c. Spr. 30 : 1-24

d. Ps. 119 : 25

e. Jes. 57 : 20, 21

f. Matth. 24, Rom. 1 : 18-25, Rom. 2 : 14-15, Rom. 8 : 18-22

g. Efeze 2 : 2, 3

Lees bovenstaande bijbelgedeelten vooral in hun verband en raadpleeg bij moeilijke gedeelten een bijbelverklaring!

8. Literatuur 1.

1. Albert Camus: De mythe van Sisyphus. De bezige bij, Amsterdam.

2. Aldeus Huxley: Heerlijke nieuwe wereld. Contact, Amsterdam.

3. Prof. Dr. W. J. Aalders: De nood des tijds. A. W. Sijthof's uitg, N.V., Leiden.

4. Prof. dr. J. Huizinga: In de schaduw van morgen. H. D. Tjeenk Willink, Groningen.

5. Dr. Fr. A. Schaeffer: De God die leeft. Buijten en Schipperheijn, Amsterdam.

6.*Programmaboekje van de afrondende kaderkursus "modern levensbesef" (vooral het historisch wordingsproces is daar uitvoerig behandeld), Jeugdbond Gereformeerde Gemeenten, Amersfoort.

7. Dr. G. C. v. Niftrik: De vooruitgang der mensheid. G. F. Callenbach B.V., Nijkerk.

8.*D. A. Hofland: De hedendaagse kuituuruitingen en de zedelijke opvoeding. Boekenreeks (prettig leesbaar). J. H. Kok B.V., Kampen.

9.*Dr. W. Aalders: In verzet tegen de tijd. J. N. Voorhoeve, Den Haag.

10.*D. M. Donkersloot: Veranderende wereld. B.B.G.serie (eenvoudig). De Banier B.V., Utrecht.

11.*W. G. de Vries: Het eeuwig evangelie en de vierde mens. De Vuurbaak, Groningen.

12.*Salvoschets: De revolutie. Jeugdbond Gereformeerde Gemeenten, Amersfoort.

N.B. de met * gemerkte nummers geven een verantwoord tegenwicht tegen de tijdgeest en zijn vrij eenvoudig geschreven.

9. Wenken

— Maak je onderwerp niet te lang. Durf dus rustig bepaalde gedeelten uit de stof, die wordt uitgereikt in de schets, te schrappen.

— Beschouw punt 5 als de kern van je onderwerp. Punt 5.f zou je kunnen inkorten of weglaten, de rest moet beslist ter sprake worden gebracht.

— Zorg ervoor dat je duidelijke voorbeelden door heel je onderwerp heen verwerkt.

— Je kimt deze schets goed gebruiken als aanzet tot de behandeling van een serie aktuele onderwerpen, zoals abortus, euthanasie, druggebruik, e.d.

10. Gespreksvragen

1. Vind je het juist dat je je als kerkelijke jongelui bezig houdt met de vragen van deze tijd! Probeer je antwoord bijbels te motiveren. Bij de beantwoording van deze vraag met "ja", wordt van je verwacht dat je je ook bezint op de vraag op welke wijze je de vragen van deze tijd dan moet benaderen.

2. Zou de moderne mentaliteit ook op ons zijn invloed doen gelden? Zo ja, probeer dan eens na te gaan op welke punten kerkelijke jongelui, in meerdere of mindere mate beïnvloed worden én zijn door deze mentaliteit.

3. Vind je het juist dat vaak wordt afgegaan op z.g. "uiterlijkheden" bij het signaleren van de invloed van de tijdgeest op onze gemeenten, met name onze jongeren? Licht je ja of nee bijbels toe!

4. Stel tegenover de moderne wijze van leven en denken de bijbelse:

a. Geef met een paar kernwoorden de bijbelse levenswijze weer

b. Welke bestemming heeft de mens van Godswege?

c. Geef zo veel mogelijk praktische voorbeelden van een bijbelse levenswijze.

5. Geef je oordeel over de volgende uitspraak t.a.v. moderne jongelui, zoals hippie's e.d.: Dat langharig werkschuw tuig moesten ze in werkkampen stoppen! Bezin je ook evt. op de volgens jou juiste benadering.

6. Ga eens na op welke wijze er iets zou kunnen worden gedaan om de tijdgeest tegen te werken.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen