De geschiedenis van de Engelse kerk

Hendrik VIII

Onder Hendrik VIII (1509-1547) werd de Engelse kerk losgemaakt van Rome. De Paus werd niet langer erkend als het hoofd van de kerk. Dit deed Hendrik VIII uit politieke overwegingen. Toch had ook de leer van de reformatie ingang gevonden in Engeland. De vertaling van de Bijbel in het Engels door Tyndale heeft daar veel aan bijgedragen en ook het besluit van Hendrik VIII dat in elke kerk een Bijbel aanwezig moest zijn in de Engelse taal.

Eduard VI

De zoon van Hendrik VIII, Eduard VI (1547-1553), was overtuigd protestant. In zijn tijd kwamen Bucer en À Lasco naar Engeland. In dezelfde tijd is ook het kerkboek samengesteld, namelijk het "Book of Common Prayer". Hierin vond de liturgie van de Engelse kerk haar vaste vorm. Dit boek bevatte o.a. formulieren voor de bediening van de sacramenten en gebeden voor verschillende tijden van het kerkelijk jaar.

De leer van de kerk werd gedeeltelijk hervormd. De inrichting bleef echter bisschoppelijk gebonden aan het roomse verleden van de Engelse kerk.

Omstreeks 1565 ontstond in Engeland een stroming die de Anglicaanse kerk wilde zuiveren van roomse smetten. Aanvankelijk had men vooral bezwaren tegen allerlei liturgische gebruiken. Later legt het puritanisme, onder welke naam deze stroming bekend stond, meer nadruk op de levensheiliging.

Jacobus I

In 1603 kwam Jacobus I aan de regering (1603-1625). In de leer was hij calvinist, maar in de praktijk niet. Hij was tegen de strenge zondagsheiliging zoals het puritanisme die voorstond. Hij vaardigde bv. de "Declaration of sports" uit, waarin allerlei spelen op zondag goedgekeurd werden. In zijn tijd werd de Anglicaanse kerk, de staatskerk, arminiaans wat de leer betreft, zij stelde bv. de doop gelijk met de wedergeboorte.

Karel I

In 1625 kwam Karel I aan de regering. Deze was anglicaans, maar met sterk roomse trekken. Hij gaf het Boek der Spelen weer uit en beval het gebruik hiervan op de dag des Heeren. Dit was echter nog niet alles: iedereen moest zich naar deze spelen schikken, zo niet, dan moesten zij hun vaderland verlaten. Met deze straf werden geestelijken bedreigd, die weigerden om het Boek der Spelen van de kansel voor te lezen en hun hoorders vermaanden om de dag des Heeren niet te ontheiligen.

Karel I zag de kerk als middel om zijn absolute souvereiniteit te versterken. Tijdens zijn regering brak er een burgeroorlog uit. De puriteinen waren namelijk niet gediend van zijn absolutisme en tevens bang voor verroomsing van Engeland.

Cromwell

In 1645 werd het leger van Karel I door zijn voornaamste tegenstander, Cromwell, verslagen. Cromwell werd, gesteund door het leger, de eigenlijke machthebber. In 1653 werd hij benoemd tot "Lord Protector". In de nationale kerk zoals Cromwell die wenste was ruimte voor alle soorten gereformeerde christenen. Ook was er een zekere verdraagzaamheid jegens hen die zich niet in deze nationale kerk konden vinden. Deze verdraagzaamheid gold niet voor een aantal sekten.

Onder Cromwell beheerste de puriteinse levensstijl het hele openbare leven. Theaters werden gesloten, op dronkenschap en vloeken stonden boetes. In 1658 stierf Cromwell. Zijn zoon Richard, die tot "Lord Protector" was uitgeroepen, had niet de capaciteiten van zijn vader.

Karel II

In 1660 werd Karel II koning van Engeland. Er kwam een eind aan de republiek die uit de burgeroorlog voortgekomen was. De Anglicaanse kerk werd hersteld. Duizenden niet-anglicaanse geestelijken werden afgezet. In 1662 werd de zogenaamde uniformiteitswet aangenomen. Door deze wetsbepaling werd het "Book of Common Prayer" in de Anglicaanse kerk, onder bedreiging van bepaalde straffen, verplicht gesteld. Alle geestelijken moesten dit boek ondertekenen, niemand mocht het ambt bedienen zonder priesterwijding. Het gevolg was dat meer dan tweeduizend predikanten de staatskerk verlieten. 

Door de vervolgingen werden verschillende groepen bijeen gedreven tot een grote groep die de naam kregen van nonconformisten. Zij weigerde de ceremoniën en de inrichting van de Anglicaanse kerk te aanvaarden, alhoewel zij instemden met de leer. Ze konden niet voldoen aan de verplichting om het "Book of Common Prayer" te ondertekenen. Alleen in het geheim was het hun mogelijk kerkdiensten te houden. Velen zijn daarom uitgeweken naar Nederland en Amerika.

In 1672 vaardigde Karel II een "Act of Indulgence" uit, oftewel een Verklaring van Inschikkelijkheid, ter verzachting van de strafwetten. Dit was in feite om de roomsen tegemoet te komen, maar de nonconformisten profiteerden hier ook van. Het Parlement was het niet met deze wet eens en stelde een andere wet op, namelijk de "Testact". In deze wet werden alle ambtenaren en parlementsleden verplicht om ten minste éénmaal per jaar deel te nemen aan het avondmaal volgens de Anglicaanse liturgie. De leer dat het brood en de wijn wezenlijk veranderen in het lichaam en bloed van Christus moest men verloochenen. Ook moest men het oppergezag van de kroon in de kerk erkennen.

Karel II stierf als katholiek.

Jacobus II

De broer van Karel II, Jacobus II, volgde hem op en regeerde van 1685-1688. Jacobus II was al eerder naar de R.K. kerk overgegaan en bevoorrechtte het rooms-katholicisme.

In 1687 gaf ook hij een "Act of Indulgence" uit, waardoor er vrijheid van godsdienst kwam voor alle groepen, dus ook voor de R.K. kerk. Dit leidde tot de "Glorious Revolution" (1688/1689). Willem van Oranje en Maria, oudste dochter van Jacobus II, werden tot koning en koningin van Engeland, Schotland en Ierland gekroond.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen