Het verbond op de Sindi gesloten

Aanwijzingen voor het gebruik

Deze schets vraagt om een zeer zorgvuldige voorbereiding, omdat de stof niet alleen ontleend wordt aan Ex, 24. Wie de voorkeur geeft aan twee korte inleidingen n.a.v. deze schets, kan de schets als volgt benutten:

1e inleiding: hoe werd in het o.t. Een verbond gesloten? (punt 1, 2 en 3)

2e inleiding: Het verbond op de Sinai' (punt 4,5,6,7,8,9) Het is bij splitsing van de stof beslist noodzakelijk om beide inleidingen op dezelfde avond te houden. Exodus 24 moet in het verband van de gehele Schrift behandeld worden! Na de twee inleidingen volgt dan de bespreking in groepen.

1. Inleiding

Het woord „verbond" is ons niet onbekend: we horen over het werkverbond, het genadeverbond, het Noachitisch verbond, het verbond met Abraham . . . Het is echter de vraag of we het juiste bijbelse besef van dit woord en deze zaak hebben. Het is de bedoeling van deze schets enkele bijbelse lijnen te trekken aangaande het verbond tussen de Heere en Zijn volk, het verbond dat zijn beslag krijgt op de Sinai'.

Deze schets wil niet een dogmatische schets zijn, maar een bijbelse. Deze bijbelse schets zou t.z.t. met een dogmatische kunnen worden aangevuld. We laten dus nu allerlei dogmatische termen rusten om niet tot begripsverwarring te komen.

Het is bijzonder zinvol om in het kader van een bijbelse schets enkele notities te maken over het verbond. Als fets nl. in de geschiedenis van het Israëlitische volk, dus ook in het Oude Testament, een grote plaats heeft ingenomen, dan is het juist het verbond. In het verbond komt het unieke karakter openbaar van de verhouding tussen God en Zijn volk.

2. Het woord

Het Oudtestamentische woord „berith" is niet geheel te vangen met het woord „verbond". In ieder geval is een berith zonder liefde onbestaanbaar. Een berith zonder liefde i's geen berith, maar het berith is tevens méér dan liefde. In het berith wordt de liefde opgeheven tot een rechtsverhouding (Pop). Dit is ongeveer te vergelijken met het huwelijk. Ook hier is liefde voorafgegaan, maar tevens is het huwelijk méér dan liefde: het berith, ook het huwelijk, wordt gesloten voor Gods aangezicht: als een van beide partijen breekt, dan kiest God Zélf partij voor de misdeelde. Een voorbeeld van een berith tussen mensen is het vriendschapsverdrag tussen David en Jonathan (1 Sam. 18:3,4).

Enkele typerende trekken van een berith zijn:

a. Het drukt een niet-natuurlijk verbond uit. Mannen die géén broeders zijn, worden broeders door het berith.

b. Het kan ook niet gebroken worden.

c. Het is sterker dan de dood, omdat het met de geslachten meegaat (Mefiboseth! )

d. Door het berith komt de vrede, des/alom, een nieuw harmonisch geheel tussen twee „partijen", iets dat er eerst niet was.

3. Symbolische handelingen

Het sluiten van het berith gaat gepaard met en wordt omringd door symbolische handelingen. Lees de geschiedenis van Jacob, die wordt achtervolgd door Laban maar eens door (Gen. 31:44-54). De volgende elementen zien we dan:

a. Er wordt een steen opgericht.

b. Duidelijke afspraken worden gemaakt.

c. Beiden zweren een plechtige eed om zich aan de afspraken te houden.

d. Een offer wordt gebracht.

e. Tenslotte volgt een offermaaltijd.

Dit zijn elementen die we steeds weer, bij elke verbondssluiting en -vernieuwing, zien terugkeren, ook bij het verbond op de Sinai'.

4. De grond van het verbond

Het Oude Testament spreekt niet alleen over verbonden tussen mensen, maar het is eigenlijk in zijn geheel het verhaal van Gods verbond met Zijn volk. De grond van dat verbond lag niet in de mens, in dat Israëlitische volk zélf, maar in Gods uitverkiezend welbehagen. Deut. 7:6-8 zegt daarover rijke dingen.

Verwerk deze verzen beslist in je inleiding. Je bent hier letterlijk aan de grond, je kunt niet verder gaan dan het geheim van Gods onbegrijpelijke liefde jegens „het weinigste van alle volkeri" (vers 7).

5. De voorbereiding

De verbondssluiting van Ex. 24 heeft een voorbereiding. Deze begint al in Ex. 19:3. Daar zien we Mozes immers voor de eerste maal opklimmen tot God. In vers 4 volgt dan het prachtige beeld van de arend die zijn jongen op vleugels draagt. Zó droeg God Zijn volk.

In vers 5 wordt dan een begin gemaakt met de voorwaarden en eisen van het verbond. In vers 6 wordt gezegd op welke manier Israël van „de volken" onderscheiden is: het zal een koninkrijk van priesters, een heilige natie moeten zijn. In vers 8 zien we reeds de principiële bereidverklaring van het volk om het aangekondigde verbond aan te gaan. Zo zien we dus dat de gehele verbondsceremonie loopt van Ex. 19:5 tot Ex. 24:8.

6. Aan de Sinai'

We gaan uit van Exodus 24. Ook hier zien we de opbouw in een aantal elementen:

a. Mozes bouwt een altaar: 12 stenen, symbool van het gehele volk.

b. Twaalf stenen worden opgericht.

c. Offers worden gebracht. De helft van het bloed (symbool van de verbondssluiting) wordt gesprengd over het altaar, dat de Heere vertegenwoordigt als de ene partner van het verbond.

De andere helft wordt voorlopig in bekkens bewaard.

d. Het „boek des verbonds" (vers 7) wordt voorgelezen. Dit boek is hetzelfde als de door Mozes geschreven „woorden" van vers 4. Deze woorden zijn te vinden van Exodus 20:22 tot Exodus 23:33. We moeten echter bedenken dat ook de Tien geboden zélf bij de inhoud van het Sinaistisch verbond hoorden!

e. Het volk verbindt zich om de verplichtingen na te komen. Let erop, dat het dit tweemaal doet: de eerste keer na de mondelinge overdracht van Godswoorden door Mozes, de tweede keer na de lezing van het verbondsboek. Laat wel uitkomen dat het verbond voor het volk méér is dan alleen het houden van de wet; het is nog veel rijker en dieper: ook God gaat verplichtingen aan tegenover Zijn volk, want Hij maakt het tot Zijn bijzondere bezit.

f. Nu het volk „amen" gezegd heeft op de voorwaarden van het verbond, wordt het bloed uit de bekkens gesprengd op het volk, waarbij hij uitspreekt watje in vers 8 kunt lezen.

g. De zeventig oudsten mogen mét Mozes, Aaron, Nadab en Alihu, de God Israëls zien (vers 10). We kunnen ons geen enkele voorstelling maken, van wat dit voor hen geweest is. Ontzagwekkende huiver zal hen vervuld hebben bij het opmerken van het afschijnsel van Gods heerlijkheid.

h. Zij worden niet verteerd. Integendeel: alles ademt vrede, sjalom! Zij mogen eten en drinken, nadat zij God gezien hebben. God is als het ware Zelf tegenwoordig wanneer zij de verbondsmaaltijd houden.

7. De inhoud

De inhoud van dit verbond is heel kort samen te vatten: een Goddelijke belofte en een aan het volk opgelegde eis. Zie Deut. 26:17 en 18: De Heere zal dit volk tot een God zijn en het volk zal Hem tot een volk zijn. Let ook op de volgorde: het initiatief gaat niet van de mens, maar volledig van God uit. De Heere zal Zijn liefde volledig aan Israël wegschenken. Hij zal het verdedigen, beschermen, zegenen. God zal Israël tot een Herder zijn. Israël zal de Heere vertrouwen, gehoorzamen en, de afgoden verwerpend. Hem alléén liefhebben.

8. De geschiedenis van het verbond

Deze begint bij Abraham: Gen. 12:1-4, 15:1-6; Gen. 17. Verwerk hiervan de grote lijn in het onderwerp. Trek deze lijn door, zoals hij in geheel Genesis zichtbaar wordt. We zien nl. Gods beloften aan Abraham bevestigd aan Izääk en Jacob.

Na Ex. 24 is er:

a. de verbondsvernieuwing na de zonde met het gouden kalf.

b. de verbondsvernieuwing na de verovering van het land Kanaan, als Jozua zijn einde voelt naderen (Joz. 24: probeer de verschillende elementen van de verbondssluiting ook in dit hoofdstuk te ontdekken! )

c. de verbondsvernieuwing tijdens koning Josia: 2 Kon. 23:3 (zie eerste schets van de zesde schetsenbundel).

De geschiedenis van Israël bestaat helaas uit verbondsbreuk óp verbondsbreuk. De Heere roept echter steeds om bekering. Alle middelen past Hij toe: God zendt oordeel en vloek, maar ook Zijn knechten, de profeten, om onophoudelijk te waarschuwen. Zij striemden niet alleen, maar spraken ook van het komende vrederijk als vrucht van een nieuw verbond. Lees en verwerk bv. Jer. 31:31 en verder Ex. 34:23 t/m 25, Jes. 42:6.

We zien in deze laatste tekst het berith, het verbond, ook bestemd voor de heidenen.

Uiteindelijk is Gods heil bestemd voor alle volken.

Zie ook Jes. 49:6. We zien deze universele trek eigenlijk al in Gen. 12:3, waar alle volken in Abraham gezegend zullen zijn.

9. Het heilig Avondmaal

Hier zien we het nieuwe verbond van Jer. 31:31 van kracht worden. Het offer is de Heere Jezus Zélf. De offermaaltijd is het door Christus ingestelde Avondmaal. Gods kinderen mogen genieten van de sjalom, de vrede, aan de dis des verbonds. In het Heilig Avondmaal wordt niet het offer, maar wel de offermaaltijd herhaald, totdat Hij komt. Zo zien we in het Avondmaal de lijnen van het Oude Testament doorlopen naar het Nieuwe Testament.

10. Literatuur

Bij de schets:

1. Korte verklaring van de Heilige Schrift: Exodus 1.

2. Verklaring van Dachsel of Henry op de betreffende hoofdstukken.

3. Dr. F.L. Bakker: Geschiedenis der Godsopenbaring I. Uitgave J.H. Kok N.V., Kampen.

Voor verdere studie:

1. F.J. Pop: Bijbelse woorden en hun geheim. Uitgave Boekencentrum, Den Haag.

2. Dr. G.Ch. Aalders: Het verbond Gods. Uitgave J.H. Kok N.V., Kampen.

11. Wenk

Neem rustig de tijd om de hoofdstukken Ex. 19 t/m 24 door te lezen. Je ziet dan de grote lijn van wat zich aan de Sinai' afspeelt. Noteer puntsgewijze. Maak ook gebruik van de in de schets genoemde bijbelgedeelten en teksten. Ze dienen om de éénheid van de Schrift des te beter te leren zien.

12. Gespreksvragen

1. Ga samen na wat de Heere van Zijn volk als verbondspartner eist in Deut. 26:17, 18. Kon het volk dat? Wat was voor iedere Israeliet allereerst noodzakelijk?

2. Waarom zou juist het bloed — „het bloed des verbonds" — een centrale plaats hebben bij de sluiting van het verbond op de Sinai' (Ex. 24:8)?

3. Het volk Israël heeft het verbond vernietigd. Wat moeten we daaronder verstaan? Zie Lev. 26:15, Jes. 24:5. Jer. 11:7,8, Jer. 31:32.

Wat is het bijzondere van het nieuwe verbond, waarover gesproken wordt in Jer. 31:33 e.v.

4. Op het niet houden van het »srDond, stelde de Heere de verbondsvloek of verbondswraak: Lev. 26 vanaf vers 14, Deuteronomium 28 vanaf vers 15. Geef de inhoud van de verbondsvloek aan door het maken van een overzicht van de meest treffende bedreigingen. (Het beste kan de ene groep Lev. 26 bespreken en de andere Deut. 28.

5. Waarom wordt het Heilig Avondmaal wel „dis des verbonds" genoemd?

6. Staan wij ook tot God in een verbondsbetrekking? Zo ja, waardoor dan?

7. Israël nam als uitverkoren volk een unieke positie in (Deut. 26:17 b.v.). Mannen als Da Costa en Ds. G.H. Kersten hebben Nederland ook als een uitverkoren volk gezien: „Het Israël van het Westen" (Da Costa), "een verbondsvolk van de levende God" (Kersten).

Heb je een vermoeden waarom zij tot dergelijke uitspraken kwamen? Kan er, Israël buiten beschouwing gelaten, wel gesproken worden over een andere natie als een verbondsvolk"?

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen