Inleiding

Een 1 3-jarige jongen uit Japan heeft zichzelf opgehangen, nadat hij jarenlang was getreiterd, zo meldt een krantebericht eind 1994. In een afscheidsbrief van vier kantjes schreef Kiyoteru Okouchi dat zijn klasgenoten hem al drie jaar mishandelden. Hij werd herhaaldelijk geslagen of met zijn hoofd onder water geduwd. Tevens werd hem geld afgeperst. Kiyoteru biechtte in zijn brief op dat hij het geld van zijn ouders had gestolen. Japanse media melden naar aanleiding van deze tragedie dat getreiter en pesterijen op de strenge Japanse scholen veel voorkomen. De slachtoffers zijn heel vaak kinderen die om wat voor redenen dan ook enigszins uit de toon vallen: lichamelijk gehandicapten, kinderen met een buitenlandse achtergrond, hele goede leerlingen of kinderen die zich niet aan de groep willen aanpassen.

Getreiter en pesterijen zijn niet tot Japan beperkt. Volgens cijfers uit Nederland zijn jaarlijks 385.000 leerlingen in het basis- en voortgezet onderwijs het slachtoffer van pesterijen. Daarvan gaan er 75.000 iedere dag met lood in de schoenen naar school. In nagenoeg elke klas zit wel zo iemand. Er is, aldus onderwijsorganisaties, sprake van een ernstig maatschappelijk probleem, dat zich echter niet alleen tot het onderwijs beperkt. Jaarlijks worden duizenden werknemers in Nederland het slachtoffer van onsportief gedrag van hun collega's. Pesten, treiteren, negeren, kleineren, commanderen, bedreigen, afblaffen, er zijn vele varianten. Mensen belanden in de ziektewet of zoeken elders werk. Uit onderzoek in Duitsland en Zweden blijkt dat per jaar twee tot drie procent van de werknemers om deze redenen van baan verandert. Als dat percentage in Nederland op hetzelfde niveau zou liggen - en er is geen reden om aan te nemen dat de situatie hier zoveel anders is - betekent dat dat ieder jaar honderdduizend mensen op zoek moeten naar een nieuwe werkkring. Sommigen verdwijnen voorgoed uit het arbeidsproces. De maatschappelijke kosten zijn hoog.

Ingrijpender is echter het lichamelijke en psychische leed dat de slachtoffers wordt aangedaan. Alleen al om die reden is het van belang aandacht te besteden aan de vraag hoe het toch komt dat iemand voortdurend het lijdend voorwerp is van getreiter en pesterijen. Waarom worden sommige mensen wel en anderen niet tot de zondebok van hun omgeving? Ligt dat aan die mensen zelf of moet de oorzaak juist worden gezocht bij de 'daders'? Is er misschien sprake van een wisselwerking? Zijn we zelf een zondebok van onze omgeving en zo ja, hoe moeten we daar dan mee omgaan, of behoren we juist tot degenen die anderen terroriseren? De vragen liggen zo te zien voor het oprapen en doen zich, blijkens genoemde voorbeelden, in alle maatschappelijke geledingen voor.

In het eerste hoofdstuk zal mede vanuit een (bijbels)historisch gezichtspunt het verschijnsel worden beschreven. Daarbij zal blijken dat zondebokken niet altijd individuele mensen zijn, maar dat soms hele volken het slachtoffer zijn. In het tweede deel zal worden onderzocht hoe het zondebokmechanisme functioneert in de schoolsituatie. Wat zijn de achtergronden en hoe kan naar verandering worden gestreefd? In het derde deel wordt de zondebok geplaatst in het licht van Gods Woord.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen