Cognitieve ontwikkeling en geloofsleer

Bij het uitleggen van de geloofsleer moet je rekening houden met de leeftijd en het intelligentieniveau van je kind. In dit artikel wordt uitgegaan van een gemiddelde ontwikkeling. Het kan zijn dat jullie kind dingen wat sneller of juist minder snel begrijpt. Maak je dan geen zorgen, maar pas de informatie die je geeft aan het niveau van je kind aan.

0-2 jaar

Kleine baby’s en kinderen hebben nog geen besef van God en Wie Hij is. In deze leeftijdsfase ontwikkelen de hersenen van een kind zich snel en leert een kind veel nieuwe dingen. Ouders zijn heel belangrijk voor baby’s en peuters, omdat ze vertrouwd voor hen zijn. Voor het juiste begrip van de Heere is het belangrijk dat een kind zich veilig voelt bij zijn ouders.

2-4 jaar

Rond het tweede levensjaar ontwikkelen peuters steeds meer taal en gaan daardoor meer begrijpen. Voor een peuter is structuur en herhaling in het bidden, Bijbellezen en zingen belangrijk. Hierdoor gaat een kind begrijpen dat dat bij de Heere hoort. Een peuter is met name gevoelig voor de manier waarop dit gebeurt. Zijn papa en mama eerbiedig als er gebeden wordt? Is er ontzag voor de Bijbel? Het begrip eerbied en ontzag kennen ze dan nog niet, maar ze ervaren wel vanuit de praktijk hoe belangrijk ouders het vinden.

Met name Bijbelse geschiedenissen kunnen kinderen in deze leeftijd begrijpen. Het helpt als een geschiedenis vaker voorgelezen wordt. In deze fase is het belangrijk om na te gaan of je kind het echt goed heeft begrepen, door vragen te stellen. Corrigeer eventueel verkeerde voorstellingen. Ook kunnen peuters begrippen letterlijk opvatten. Het kan bijvoorbeeld gebeuren dat een peuter denkt dat de dokter kan zien of je een nieuw hartje hebt of niet.

4-8 jaar

In deze jaren gaat een kleuter naar school. Ze vinden het nog steeds moeilijk om abstract te denken, ze zijn nog niet in staat om moeilijke begrippen, zoals gerechtigheid en heiligheid, te begrijpen. Ze snappen wel eenvoudige dingen, zoals dat de Heere zorgt (voor mensen, planten en dieren) en dat Hij alles weet en ziet. In deze leeftijdsfase gaat een kleuter steeds meer nadenken over de Heere en vragen stellen. Bijvoorbeeld waar de Heere is en hoe je in de hemel kunt komen. Probeer zo eenvoudig en concreet mogelijk te antwoorden. Als je het zelf ook niet helemaal weet, vertel dat dan maar. Een kind leert zo dat niet altijd alles van de Heere te begrijpen is. Zingen van psalmen en Bijbelse liederen is ook een middel voor een peuter om steeds meer van de Heere te begrijpen.

8-10 jaar

Een achtjarig kind denkt nog steeds vooral concreet. Het geheugen ontwikkelt zich snel, waardoor een kind steeds beter dingen gaat onthouden. Begrippen kunnen in deze leeftijdsfase op een eenvoudige manier uitgelegd worden. Het begrip ‘De Heere is getrouw’ kun je verduidelijken met ‘De Heere doet wat Hij zegt’. Op deze leeftijd kunnen de Tien Geboden één voor één uitgelegd worden. Ook is een achtjarige in staat om dingen uit het hoofd te leren, zoals een Bijbeltekst of een gebed als het ‘Onze Vader’. Gebruik deze manieren nooit zonder uit te leggen wat een Bijbeltekst inhoudt of wat precies gebeden wordt.

10-12 jaar

Vanaf tien jaar gaat een kind steeds meer op een abstracte manier denken en snapt het beter de tijdslijn in de Bijbel van schepping tot wederkomst. Abstracte, moeilijkere begrippen (zoals rechtvaardig en heilig) vragen nu om een duidelijke en eenvoudige uitleg. De meeste kinderen van deze leeftijd zullen op school de catechismusvragen leren. Dat kan best moeilijk voor hen zijn. Voor ouders is dit een gelegenheid om de inhoud van de catechismusvraag (nogmaals) te bespreken. Het helpt je kind om de inhoud te begrijpen en voorkomt dat het leren alleen stampwerk wordt. Je kunt hierbij gebruik maken van boeken die vragenderwijs de inhoud van de catechismusvraag bespreken. Zie ook de boekentips op pagina 23.

12-18 jaar

Vanaf twaalf jaar begint het abstracte denkniveau meer te ontwikkelen. Een jongere is steeds beter in staat om moeilijke begrippen uit de Bijbel en de geloofsleer te begrijpen. Het is belangrijk dat je in deze leeftijdsfase het gesprek aangaat over deze begrippen. Je kunt dan nagaan of je kinderen begrippen als zonde, heiligmaking en rechtvaardigmaking begrijpen. Het helpt als je probeert uit te leggen wat begrippen betekenen. Bespreek bijvoorbeeld een begrip of onderdeel van de geloofsleer dat in de preek aan bod is gekomen. Je kunt ook aansluiten bij wat op catechisatie wordt geleerd. Bied jongeren daarnaast boeken aan waarin de geloofsleer op een eenvoudige manier aan de orde komt (bijvoorbeeld de boeken van Evert Barten).

Het uitleggen van de geloofsleer is belangrijk, omdat een kind of jongere daardoor verstandelijk gaat begrijpen Wie God is. Het helpt kinderen en jongeren ook om de preek beter te begrijpen. Het vraagt wel investering van ouders. Het is niet zo makkelijk om op een eenvoudige manier, in je eigen woorden, iets aan je kind uit te leggen. Dat kan ook niet zonder het gebed, waarin je de hulp van de Heere vraagt. Je hebt de Heere bij de doop beloofd dat je je kind zult onderwijzen. Leg deze belofte niet naast je neer maar neem, al biddend, deze verantwoordelijke taak op je.

Bronnen

Brons-Van der Wekken, S. (2016). Bruggen slaan. Kinderen in ontwikkeling. In: Kinderen voor de Koning. Geloofwaardig opvoeden in gezin, kerk en op school. Apeldoorn: Uitgeverij De Banier

Passer, M., & Vliek, M. (2009). Psychologie. The Science of Mind and Behaviour. Berkshire: McGraw-Hill Higher Education

Stolk, J. (2011). Handboek Christelijke opvoeding: De opvoeding van kinderen van 4 tot 12 jaar. Heerenveen: Uitgeverij Jongbloed

Tripp, T. (2014). De weg naar het kinderhart. Bijbelse opvoeding in de praktijk. Kampen: De Groot Goudriaan

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen