Gaat Facebook ons leven bepalen?

Geen e-mail meer

Eerst maar even de ontwikkelingen. Die gaan erg hard. Eerst dachten we na over de gevolgen van internet: websites, e-mail, en recenter ook sociale media als Hyves. Maar dat is nu alweer achterhaald. “Hyves is een beetje een ouderwets medium geworden,” zegt Bouw. “Facebook maakt het helemaal. Dat heeft nu wereldwijd bijna 1 miljard gebruikers. Google+, Googles reactie op Facebook, staat nog in de kinderschoenen, maar kan ook zomaar belangrijk worden. Sociale media worden steeds meer geïntegreerd in websites. Dan krijg je op websites voorgeschoteld wat je vrienden ook bekijken. Dan ga je bijvoorbeeld niet meer naar RD.nl, maar dan krijg je op je eigen pagina het nieuws wat jouw vrienden ook lezen.” Jongeren zijn opgegroeid in deze snelle digitale wereld en weten niet anders. Daardoor gaan ze er ook op een heel andere manier mee om dan de oudere generatie. Dat leidt tot opvallende verschillen volgens Bouw: “Jongeren gebruiken e-mail bijna niet meer. Dat is ook echt een nieuwe trend. E-mail gebruik je alleen in noodgevallen. Voor deze jongeren zijn berichtjes via sociale media als Twitter en Facebook een veel effectievere manier van communiceren dan e-mail.”

Ook onze jongeren

Zijn deze trends ook tot de reformatorische jongeren doorgedrongen? “Onze gezindte lijkt alles iets later te doen,” zegt Bouw. “Het RD heeft medio vorig jaar een onderzoek gedaan naar mediagebruik. Heeft 37% van alle Nederlanders een Facebookaccount, in onze kringen is dat 15%. Daartegenover staat wel dat 6% om principiële redenen niet meedoet, maar 56% daarvan heeft zich er niet in verdiept. LinkedIn scoorde het best in onze gezindte, met bijna 17% iets meer dan in Nederland in het algemeen.”

Je gezicht op Facebook

Veelvuldig gebruik maken van sociale media heeft zeker nadelen. Voor jongeren zijn vrienden en de mening van vrienden erg belangrijk. Via sociale media kunnen die makkelijk geuit worden. Dat versterkt sociale druk. Die druk is op den duur constant aanwezig, iedere keer als de computer aangaat. Als één van je vrienden een bepaalde popgroep liket op Facebook, dan voeg je die misschien zelf ook toe en luister je er naar. Bouw: “Ik leid zelf de +12 jeugdvereniging. Dan is het goed om te weten wat de interesses zijn van de jongeren. En het is makkelijk om te communiceren. Als je hun Facebookpagina’s bekijkt, val je soms van de ene verbazing in de andere. Bijvoorbeeld als je ziet welke popgroepen ze leuk vinden.” Aan de andere kant bieden sociale media zo een inkijkje in het leven van jongeren. “Ook voor kerkenraadsleden biedt dit de mogelijkheid om te zien waar hun catechisanten mee bezig zijn. Dan kun je er ook het gesprek over aangaan.” Veel jongeren beseffen echter niet dat veel mensen kunnen zien wat ze doen op internet. “Iedereen kan meelezen,” zegt Bouw. “Wat slinger je de wereld in? Iets van internet verwijderen, kan niet. Denk erover na dat over een paar jaar als je gaat solliciteren, je naam gegoogled wordt. En ook inbrekers lezen dat je op vakantie gaat, dus dat kun je beter niet meedelen.”

Tijdverdrijf

Een groot nadeel van sociale media is dat ze in alle hoekjes en gaatjes van de beschikbare tijd kruipen. Vroeger was het wachten op de bus een moment van verveling, maar ook een ogenblik waarin je zomaar wat kon nadenken. Nu wordt die tijd ingevuld door wat te surfen op een smartphone, of te whatsappen of te pingen met vrienden. Alle beschikbare tijd wordt zo ingevuld. Ook tijd die eigenlijk ergens anders voor gereserveerd was. Het wordt lastig om nog echt aandachtig in de Bijbel te lezen en te bidden als vrienden steeds aandacht van je vragen via de telefoon of computer. Alleen het denken daaraan kan je aandacht al bezet houden. Kan er ook nog een moment van echte rust zijn? Een moment waarop alles uit is? Dat is lastig, zegt Bouw: “Als je niet kunt gaan slapen voordat je op Twitter gekeken hebt, ben je verslaafd. Dagen dat ik Twitter niet raadpleeg zijn schaars – alleen op zondag stuur ik geen tweets.”

Zwart rapport

Het praten met vrienden, het delen van foto’s en ervaringen heeft het gevaar in zich dat jongeren er helemaal aan verslingerd raken. Bouw vat het recente rapport De zwarte kant van sociale media 2012 samen: “Het is een heel zwart rapport over sociale media. Je wordt er asociaal van. Je wordt er ziek van. Je gaat aan geheugenstoornissen leiden. Je kunt geen lange teksten meer lezen. Het beschadigt je brein. Je houdt geen echte vrienden over. Ondanks alles toch eenzaam. Noem maar op.” Vooral veelgebruikers van sociale media lopen deze risico’s. Patti Valkenburg, hoogleraar jeugd en media, schatte deze groep onlangs in Elsevier op tussen de drie en acht procent van de jongeren. De gevolgen op langere termijn zijn echter nog moeilijk in te schatten.

Contact zoeken met afhakers

Zijn sociale media dan alleen kommer en kwel? Bouw vindt van niet: “Jongeren willen de hele dag contact hebben met allerlei mensen. Ook met oude vrienden, die je anders niet meer zou spreken. Dat is natuurlijk mooi. Als ze uit school komen, praten ze verder via Facebook.” Ook bieden sociale media mogelijkheden om contact te leggen met jongeren die afhaken: “Je kunt gewoon de communicatiekanalen gebruiken die er zijn. En berichtjes op Facebook worden goed gelezen.“

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen