13. Wat doen onze gemeenten voor gehandicapten?

De laatste jaren is er gelukkig sprake van een toenemende belangstelling voor de gehandicapte medemens. Vanuit het schemerdonker zijn gehandicapten in het licht getreden.

Voor onze gemeenten komt daar nog bij dat samenwerking met protestants-christelijke instellingen voor gehandicapten steeds moeilijker wordt. Onze eigen identiteit en leefsfeer worden steeds minder aangetroffen. Dit geldt niet alleen voor deze instellingen, maar eigenlijk voor onze hele samenleving. We komen steeds meer geïsoleerd te staan. 

Nu zijn er op veel plaatsen reformatorische scholen gesticht, maar er zijn weinig of geen reformatorische gezinsvervangende tehuizen, dagverblijven, b.l.o.-scholen, mytylscholen, om maar enkele voorbeelden te noemen.

Terwijl juist gehandicapten die van deze instellingen gebruik maken het toch al extra moeilijk hebben. 

Het is dan ook duidelijk dat zorg en aandacht voor jongeren en ouderen met een handicap uit nood geboren is. 

Inmiddels is er door synodale initiatieven, diakonale akties en partikuliere aktiviteiten een aantal deputaatschappen, kommissies, verenigingen en stichtingen ontstaan die zich bezig houden met geestelijke en materiële belangen van gehandicapten. Uiteraard is het van essentieel belang dat de organisaties binnen de Gereformeerde Gemeenten ten behoeve van onze gehandicapten niet los staan van de plaatselijke kerkelijke gemeenten. Daarom zijn ze verantwoording schuldig aan een deputaatschap.

De gemeente

Willen de woorden van Paulus: "Draagt elkanders lasten en vervult alzo de wet van Christus" op een goede manier worden waargemaakt, dan behoort het primair tot de taak van de gehele kerkelijke gemeente óók naast de gehandicapte medemens te staan en hen en de ouders of verzorgers de nodige hulp te verlenen en aandacht te geven.

Ook de gehandicapte heeft het nodig zich verbonden te weten met de gemeente. Helaas ervaren sommigen nog steeds dat ze behoren tot een vergeten groep.

De verbondenheid kan worden gerealiseerd door pastorale zorg van de predikant en de ouderlingen, door diakonale hulp-waar-nodig van de diakenen en door de gehandicapten zoveel mogelijk te betrekken bij het verenigingsleven en hen eens persoonlijk te bezoeken.

Verder is het voor lichamelijk gehandicapten van belang dat de toegankelijkheid van de kerk en het verenigingsgebouw voor hen geen beletsel is.

Het jeugdwerk

Het is een verblijdende zaak dat jongeren meer betrokken worden bij de zorg voor de gehandicapten.

Zo gaat een toenemend aantal gehandicapten mee met zomerkampen die georganiseerd worden door onze Jeugdbond. En de ervaringen die daarbij opgedaan worden, zijn in de meeste gevallen bijzonder positief. Mogelijk is deze integratie van wel/niet gehandicapten een stimulans voor integratie in het gehele verenigingsleven. Het is goed om zich telkens te bezinnen wat voor en met gehandicapten gedaan kan worden.

De Kommissie Dovenzorg

Taal is de belangrijkste barrière voor doven. Ook het liplezen levert vaak problemen op.

Tot 1961 waren doven en slechthorenden, uitzonderingen daargelaten, een vergeten groep in onze kringen. Zelfs leefde hier en daar de foutieve gedachte dat de prediking van het Woord van God aan doven niet mogelijk was. Deze gedachtengang vloeide voort uit de woorden van Paulus: "Zo is dan het geloof uit het gehoor en het gehoor door het Woord Gods" (Rom. 10 : 17).

In 1961 is er door enkele mensen begonnen met het zo noodzakelijke werk voor de doven. Aanvankelijk ging het om verspreiding van preken en lektuur. Op 18 augustus 1962 werd in Goes de eerste samenkomst belegd. Op de Generale Synode in 1965 werd ds. D. Hakkenberg benoemd tot geestelijk verzorger van doven. In 1972 werd ook ds. R. Boogaard als geestelijk verzorger aangesteld. In mei 1963 werd begonnen met een mededelingenblad van de "Aktie Dovenzorg", wat resulteerde in het huidige "Doven-Contact", een blad dat zes keer per jaar verschijnt. In het blad wordt naast een meditatie een preek opgenomen die in een dovendienst gehouden is. De moeilijkheid van catechisaties voor doven werd uiteindelijk opgelost door catechisatielessen op te nemen in het blad. Tevens zijn er nog een jeugdhoek, verhalen en andere lezenswaardige artikelen.

De kommissie heeft ook een bijbels dagboek uitgegeven ("Hoort Zijn stem"), waar velen met waardering gebruik van maken. In 1975 werd begonnen met ontmoetingsdagen voor doven en kontaktpersonen. Deze blijken in een behoefte te voorzien. Ook in de noodzaak van "kontaktbezoeken" bij doven wordt, zoveel als mogelijk is, voorzien.

Begin 1980 werd begonnen met het uitgeven van de "Prekenserie Dovenzorg". Dit zijn preken die in dovendiensten zijn gehouden. Op de Generale Synode in 1980 werd een voorstel van de kommissie aangenomen, dat Dovenzorg in samenwerking met een kleine gemeente een predikant of kandidaat kan beroepen om de prediking en zielszorg onder doven waar te nemen.

Stichting Pensiontehuizen

De zorg voor de sociaal gehandicapten wordt voor een deel behartigd door de Stichting Pensiontehuizen van de Gereformeerden Gemeenten. Het bestuur van deze stichting exploiteert het pensiontehuis "Toevlucht" te Kapelle (Zld.). Het tehuis biedt woonruimte en begeleiding aan mannen en vrouwen die door verschillende oorzaken niet in staat zijn zelfstandig te funktioneren.

Het ligt in de bedoeling dat er t.z.t. meer tehuizen voor sociaal gehandicapten zullen komen.

De kommissie vakantieweken gehandicapten

Deze kommissie, die resorteert onder de Bond van Vrouwenverenigingen, organiseert elk jaar een aantal vakantieweken voor gehandicapten. Het doel van deze weken is gehandicapten, die niet in staat zijn op eigen gelegenheid op vakantie te gaan of in verpleegtehuizen e.d. verblijven, een vakantieweek in eigen sfeer te bieden. Deze weken voorzien in een duidelijke behoefte en worden in het algemeen zeer gewaardeerd.

De aanzet tot dit werk is ontstaan naar aanleiding van de herdenking van het 25-jarig bestaan van de voornoemde Bond, die het plan opperde in verband met dit jubileum een aktie te houden voor het organiseren van een vakantieweek voor onze gehandicapten.

Daar de Jeugbond in diezelfde periode ook plannen in die richting had, werden de krachten gebundeld en werd op 1 mei 1971 de kommissie vakantieweken gehandicapten ingesteld.

Door middel van de jubileumaktie kwam het benodigde geld binnen en vond de eerste vakantieweek plaats van 29 juli tot 5 augustus 1972 in "De Blije Werelt" te Lunteren.

Daarna heeft dit werk zich uitgebreid.

Voor het welslagen van de vakantieweken wordt een beroep gedaan op vrijwilligers: niet alleen verpleegkundigen, maar ook mensen uit andere sektoren van het maatschappelijk leven. Er is een nauwe samenwerking met de vereniging "Gehandicaptenzorg". De hoge kosten worden gedekt door kollektes, giften en vrijwillige bijdragen.

De vereniging "Gehandicaptenzorg"

De vereniging "Gehandicaptenzorg van de Gereformeerde Gemeenten." werd op 20 januari 1973 officieel opgericht.

De doelstelling van de vereniging is de behartiging van de geestelijke en materiële welstand van verstandelijk en/of lichamelijk gehandicapten en de bevordering van kontakt tussen de gehandicapten onderling en tussen hun ouders en verzorgers.

De vereniging heeft een aantal maatschappelijk werkenden in dienst die hulp verlenen aan en kontakten onderhouden met gehandicapten, hun ouders en verzorgers.

Daarnaast voeren zij gesprekken met allerlei instanties op het terrein van gehandicaptenzorg.

Verder wordt de administratie verzorgd door één administratieve kracht, die zich ook bezig houdt met partikuliere vakantieplaatsingen van gehandicapten.

Bij het veelomvattende maatschappelijk werk van de vereniging wordt elk jaar assistentie verleend door een stagair(e) van de Gereformeerde Sociale Akademie in Ede.

Regionale afdelingen

Ten behoeve van gehandicapten wordt er eveneens veel werk verricht door regionale afdelingen, waarvan er momenteel tien zijn. De werkzaamheden zijn vooral gericht op het organiseren van bijeenkomsten voor en met gehandicapten waar onder meer een bijbelvertelling wordt gehouden, veel wordt gezongen en knutselmogelijkheden aanwezig zijn.

Ook gaan ze regelmatig in groepsverband naar aangepaste kerkdiensten.

Kontaktpersonen

Naast deze regionale aktiviteiten zijn er momenteel ongeveer 170 kontaktpersonen die elk op plaatselijk niveau aandacht schenken aan gehandicapten, door hen regelmatig te bezoeken, zowel thuis als in tehuizen.

De kontaktpersonen worden door kerkeraden aangesteld.

In het voorjaar en in het najaar zijn er per regio vergaderingen waar kontaktpersonen en vertegenwoordigers van "Gehandicaptenzorg" elkaar ontmoeten.

Kontaktblad

Door de vereniging wordt er een tweetal bladen uitgegeven: het kontaktblad "Helpende Handen", dat de leden ieder kwartaal krijgen toegestuurd en "De Uitkijkpost" dat speciaal is gericht en toegezonden wordt aan verstandelijk gehandicapten.

Praktische Pedagogische Thuishulp

Sinds kort wordt er ook op kleine schaal praktische pedagogische thuishulp verleend. Dit is praktische hulp bij opvoedkundige problemen in gezinnen met een gehandicapt kind, waarbij gezocht wordt naar oplossingen voor problemen rond de opvoeding en het scheppen van mogelijkheden voor de ontwikkeling van het kind die het leefklimaat binnen het gezin ten goede komen.

Dit werk geschiedt door een team bestaande uit een orthopedagoge, een maatschappelijk werkster en een thuishulp.

Kerkdiensten voor verstandelijk gehandicapten

Onder verantwoordelijkheid van de kerkeraden worden er maandelijks één of meer kerkdiensten gehouden voor verstandelijk gehandicapten. De organisatie berust bij drie personen, die elk zes kerkdiensten organiseren.

Naast het mogen luisteren naar de verkondiging van Gods Woord, wordt er ook steeds meer aandacht geschonken aan het geven van catechisatie aan verstandelijk gehandicapten. Een door het bestuur ingestelde kommissie "catechese" heeft op grond van praktijkervaring inmiddels een eerste catechisatielesmethode samengesteld.

Blinden

Er bestaat ook een kommissie ten behoeve van onze blinden en slechtzienden. Zij geeft voor hen de prekenserie "Bij de Bron" uit. Eenmaal per veertien dagen ontvangen de abonnees op deze serie een kassettebandje met een preek van één van onze predikanten. Ook worden artikelen uit onze kerkelijke bladen en boeken van schrijvers van de Gereformeerde Gezindte en van onze gemeenten in gebrailleerde vorm uitgeleend. Zo is o.a. de verklaring van de Catechismus "In het leerhuis" en de kinderbijbel van Evert Kuijt in brailleschrift verschenen. Belanghebbenden kunnen de boeken in bruikleen aanvragen bij de Christelijke Blindenbibliotheek te Ermelo, waarmee de kommissie nauw en prettig samenwerkt.

De Stichting "Gehandicaptenzorg" 

Behalve de vereniging bestaat er ook een stichting "Gehandicaptenzorg van de Gereformeerde Gemeenten". De stichting zorgt, in opdracht van de vereniging, voor de bouw en exploitatie van gezinsvervangende tehuizen en andere woonvoorzieningen. Het eerste gezinsvervangend tehuis is "De Eersteling" in Moerkapelle. "De Eersteling" biedt huisvesting aan 25 bewoners die verstandelijk gehandicapt zijn. 

De meeste bewoners gaan overdag naar een sociale werkplaats of dagverblijf voor ouderen. 

Aan het tehuis is een begeleidingsteam verbonden. Dit team wordt gevormd door een orthopedagoge, een maatschappelijk werkende, een arts, een psycholoog, het hoofd en het plaatsvervangend hoofd van het tehuis. De twee laatstgenoemden zijn verantwoordelijk voor de verzorging en begeleiding van de bewoners. Ze worden geassisteerd door groepsleidsters en andere medewerksters.

De voorbereidingen voor de bouw van een tweede tehuis in 's-Gravenpolder zijn reeds ver gevorderd. 

Namens het bestuur van de stichting is er een werkgroep samengesteld die zich bezighoudt met het onderwerp "Visie op zwakzinnigheid".

En verder...

Uit het bovenstaande zien we dat er nogal wat gedaan wordt in onze gemeenten voor gehandicapten. 

Er zou echter nog veel meer moeten gebeuren. De kerk heeft immers voor gehandicapten een belangrijke taak.

De verantwoordelijkheid ten opzichte van onze gehandicapten berust niet alleen bij de verschillende instellingen en organisaties die de belangen van gehandicapten behartigen. Het komt vooral aan op de plaatselijke gemeente. Gemeenteleden zouden veel meer kunnen en moeten doen. 

Het is wel prijzenswaardig, maar niet genoeg als we offervaardig zijn, als de kollekte voor gehandicaptenzorg gehouden wordt.

Het zit hem in de kleine dingen 

Ons helpen moet gericht zijn op de behoefte van de ander, de gehandicapte. En dan is een bepaalde deskundigheid niet altijd nodig. Ook zal die hulp niet spektakulair moeten zijn. Het zit hem in de kleine dingen: meeleven betonen in woord en daad. En dan niet in de zin van: "Voor wat, hoort wat", want dan zoeken we ons eigen voordeel. Paulus zegt hierover: "Niemand zoeke dat zijns zelfs is" (1 Kor. 10 : 24).

Is er in de gemeente voldoende begrip en meeleven als ouders hun gehandicapt kind hebben moeten laten opnemen in een tehuis? Of wordt er gefluisterd dat ze die "lastpost" kwijt wilden om gemakkelijker te kunnen leven?

Omgang met gehandicapten vraagt wel zorgvuldigheid. De houding mag niet afwerend of sentimenteel zijn. Probeer de situatie van de gehandicapte in te leven. Het zijn immers mensen zoals wij.

Nog veel gehandicapten voelen zich (terecht) buiten de samenleving en het kerkelijk gebeuren staan. 

Ga daarom eens op bezoek bij hem of haar thuis of in het tehuis. Zijn er in de gemeente voorzieningen getroffen waardoor gehandicapten in een rolstoel gemakkelijker een kerkgebouw of verenigingslokaal kunnen binnenkomen? In veel kerkelijke gemeenten is dat nog niet mogelijk. 

Ook gehandicapten hebben recht op een plaats binnen het gezichtsveld van alles wat er in de gemeente gebeurt.

De jeugdvereniging 

Ook de jeugdvereniging heeft een taak voor gehandicapten. Besteed eens een verenigingsavond of bestuursvergadering aan wat er in de gemeente voor gehandicapten gedaan kan worden.

Nogmaals: ook dan zit het hem weer in de kleine dingen. 

Staat de vereniging open voor gehandicapten? Houd er dan rekening mee dat dit aanpassing vraagt van beide kanten: gehandicapten en niet-gehandicapten. In dit boek kun je daarover het een en ander lezen. 

Daarnaast zijn er nog vele mogelijkheden, afhankelijk van de omstandigheden, om voor gehandicapten iets te doen. Denk eens aan het sturen van kaarten of brieven naar gehandicapten die opgenomen zijn in een inrichting, of het samenstellen van een plakboek voor een verstandelijk gehandicapte. Misschien hebben ouders van een gehandicapt kind wel extra oppas nodig. Ook dat kan door de vereniging georganiseerd worden. Gehandicapten die niet aan het verenigingsleven kunnen deelnemen, willen misschien wel mee met het jaarlijkse reisje of de bondsdag. 

Iedere vereniging is best in staat om deze opsomming uit te breiden. Bedenk daarbij steeds dat het gaat om mensen zoals wij, met dezelfde gevoelens, dezelfde verlangens. 

Schroom niet hen een helpende hand te bieden. Wees hierbij wel behoedzaam en oprecht. 

Gebruik de door God geschonken gaven ook tot zegen van onze gehandicapte medemens.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen