Alles op video vastgelegd

De videocamera in de straat kun je vergelijken met een elektronisch oog van de politie, bedoeld om de veiligheid op straat te bevorderen. Een tasjesdief wordt op heterdaad betrapt en als zijn gezicht wordt herkend, kan hij later worden aangehouden. Ook een huismoeder met haar kinderwagen komt op de video, maar die opgeslagen gegevens zullen voor haar niet bedreigend zijn. Integendeel, het geeft haar waarschijnlijk een veilig gevoel.

Gert van Dam, Aalbert-Jan de Bruin en Bart van Wijk, leerlingen van het Veenendaalse Ichthus College vinden het niet bedreigend dat veel persoonlijke gegeven digitaal worden verzameld. Als je niets te verbergen hebt, dan heb je ook niets te vrezen, vinden zij. Gert: “Maar ik pas wel op om op Hyves voor iedereen zichtbaar vertrouwelijke gegevens te zetten.” Bart valt hem bij: “Je moet er nuchter mee omgaan, maar wel een beetje uitkijken.”

300 camera’s
Video-surveillance op straat vindt Aalbert-Jan acceptabel, als het tenminste nuttig blijkt te zijn. Hoewel Bart en Gert de verzamelwoede van de overheid wel ver vinden gaan, staan zij positief tegenover camerabeveiliging in risicobuurten, zoals het horecacentrum bij het station van Ede. “Ik ben er niet voor dat alles van iedereen onbeperkt wordt geregistreerd. Het opslaan van privégegevens moet wel een aantoonbaar nut hebben”, vindt Bart. Dan zal hij niet vrolijk worden van de situatie in Engeland. Daar schaduwen meer dan 4,2 miljoen videocamera’s de handel en wandel van de burgers. Als je een middagje door Londen stapt, hebben meer dan 300 camera’s je gezien. Vooral door de aanhoudende terreurdreiging sinds de val van de Twin Towers is er wereldwijd een ware verzamelwoede uitgebroken van persoons- en gedragsgegevens. De argumentatie is dat privacy moet worden opgeofferd ten gunste van de veiligheid.

In Nederland werd eerder dit jaar de ‘dataretentiewet’ van kracht, die het verplicht stelt om alle internetverkeer – dus ook alle sites die je bezoekt en alle telefoonverkeer: gebelde telefoonnummers –18 maanden lang te bewaren. Bij gebruik van een mobieltje weet de provider op minder dan 500 meter nauwkeurig de plek waarvandaan je hebt gebeld en die informatie wordt ook meegenomen.

Automatisch
Zweden gaat hierin nog verder door. Daar worden ook op grote schaal telefoongesprekken afgeluisterd en de inhoud van emails en smsjes doorzocht. Een nieuwe Zweedse wet geeft de overheid het recht om alle digitale informatie die de Zweedse grens passeert te controleren. “De wet is er om Zweden te beschermen. De dreiging komt vaak via communicatiekanalen en dit geeft ons betere mogelijkheden deze te ondervangen,” beargumenteerde de Zweedse minister van defensie, Sten Tolgfors. Op de Nederlandse snelwegen worden bij trajectcontrole voor de snelheidsbepaling de kentekens van iedere weggebruiker digitaal opgeslagen. “Wordt de maximumsnelheid niet overschreden, dan worden de opnames direct gewist. Is dat wèl zo, dan worden de opnames automatisch doorgestuurd naar de politie,” aldus Rijkswaterstaat. Dat lijkt wel OK, maar dat de stap naar permanente opslag erg klein is, blijkt wel uit een experiment langs de A28 bij Zwolle. Alle verkeer wordt daar geregistreerd en de opgeslagen informatie gebruikt om criminaliteit te bestrijden.

Profiel
“Maar het is juist de combinatie van deze informatiebronnen, die onze privacy schendt,” zegt professor Corien Prins, hoogleraar Recht en Informatisering aan de universiteit van Tilburg. Een voorbeeld: de Sociale Verzekeringsbank kan bij een verdenking van uitkeringsfraude gegevens opvragen bij Albert Heijn. De AH-bonuskaart staat op naam en zo kan onderzocht worden of het patroon van de afgerekende boodschappen overeenkomt met het officiële inkomen. Een schoolvoorbeeld over onjuist gebruik van commerciële informatie. Dat beseffen de meeste mensen niet, die zeggen dat ze voor politie of justitie niets te verbergen hebben. “Ze kennen het totaalplaatje niet. Burgers denken nog steeds in eenmalig of enkelvoudig gebruik van hun gegevens, maar beseffen niet dat allerlei gegevens kunnen worden gekoppeld. Dan ontstaat een totaalplaatje, een profiel. Personen die niets te verbergen hebben kunnen daardoor toch worden gedupeerd.” Zonder het zelf te weten krijgen ze bijvoorbeeld geen aanbieding voor een bepaalde verzekering of hypotheek, omdat uit het profiel blijkt dat ze een te groot risico vormen.

‘Big Brother’
Na de beruchte 11 september 2001 krijgen politie en justitie een scala van extra bevoegdheden om het terrorisme te bestrijden. De modernste technologie wordt ingezet om de samenleving veiliger te maken. De privacy van de burger wordt daaraan ondergeschikt gemaakt. Professor Prins vindt dit een bedenkelijke trend en schroomt niet om spreken van ‘wildgroei’. ‘Big Brother’ kijkt toe. Aan mensen zijn we in veel gevallen geen verantwoording schuldig over ons doen en laten, maar wel aan onze God. Hij kent zelfs de diepste schuilhoeken van ons hart. David bezingt in Psalm 139 deze alwetendheid van God en eindigt met de vraag: Doorgrond mij, o God! En ken mijn hart. En zie of bij mij een schadelijke weg zij; en leid mij op de eeuwige weg. Vanuit dat besef zijn die 300 camera’s op je weg door Londen geen punt.


Vier veilige internettips
• Wees voorzichtig met privégegevens als (email)adres, (mobiele) telefoonnummer en bankrekeningnummer op internet;
• Zorg voor een goede virusscanner en een ‘firewall’;
• Kies een veilig wachtwoord: dus niet je voornaam;
• Wees voorzichtig met het downloaden van onbekende software.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen