Pesten

Dat dit geen goede houding is, daarover zijn Elise, Henk-Jan, Martijn en Rianne het eens. In de vorige Daniël stond een verslag van hun eerste gesprek. Samen met een leerlingbegeleider van hun school, meneer Van der Tol, praten ze nu verder over hoe je het pesten kunt aanpakken.

Een valkuil

Om echt iets tegen het pesten te kunnen doen, moet je goed weten wat pesten is. Daar ging het in het eerste gesprek over. Vaak wordt een denkfout gemaakt: denken dat het eigen schuld is dat iemand gepest wordt; hij doet immers ook raar.

Toch moet je bedenken dat dit afwijkende gedrag vaak juist het gevolg is van het pestgedrag. Door het pesten weet je klasgenoot niet meer hoe hij zich moet gedragen om niet gepest te worden.

Van der Tol: "Hij is gewoon onzeker of hij wel of niet gepest wordt. Hij doet dan net of hij zich geen zorgen maakt. Vandaar die uitdagende lach. Blijkbaar geeft dit meer rust dan de vraag: zullen ze me vandaag wel of niet pakken?"

Hulp bieden: aan wie?

De titel van het vorige artikel gaf het al aan: pesten is te pijnlijk. Er moet dus hulp komen. Want, als iemand gepest wordt, dan laat dat vaak diepe sporen na in het leven van alle betrokkenen. Het slachtoffer zelf lijdt er wel het meest onder.

Henk-Jan: "School was voor mij de plaats waar ik uitgescholden en vernederd werd. Ik wilde er niet meer naar toe. Mijn zelfvertrouwen nam af. Daar heb ik nu nog last van."

Pesten is echter niet alleen schadelijk voor het slachtoffer. Ook de pester loopt er vaak schade door op.

Van der Tol: "Uit onderzoek blijkt dat één op de drie pesters al vóór hun twintigste in aanraking komt met de politie wegens geweldsdelicten."

Jongeren die pesten hebben vaak al toen ze jong waren geleerd om hun frustraties af te reageren op onschuldige slachtoffers. Dus pesters moeten eveneens hulp krijgen. Zij moeten bijvoorbeeld leren hoe ze met hun agressie moeten omgaan.

Ook de klas, waarin het slachtoffer en de pester(s) zitten, mag niet buiten beeld blijven.

Elise: "Wordt er gepest in een klas, dan hangt daar een negatieve sfeer. Dit maakt school en het leren er niet leuker op. Zie je dat er gepest wordt, maar durf je niets te zeggen, dan voel je je ook steeds schuldig."

Martijn komt nog met een andere reden, en niet met de minste: "Pesten is zonde; zonde tegen het gebod van God om je naaste lief te hebben als jezelf. En hoe kan het liefhebben van de Heere en het pesten van je klasgenoot samengaan?"

Vooral praten

Hulp bieden bij pesten betekent dat je moet weten dat er gepest wordt. In het eerste gesprek zagen we al dat pesten vaak onzichtbaar gebeurt. Er wordt dus ook niet over gepraat. Veel leerlingen vinden sowieso dat er op school weinig over problemen gesproken wordt. Hoe dat komt?

Martijn: "Dat doe je gewoon niet zo snel. Je loopt niet met je problemen te koop."

Misschien is er de angst je eigen ouders hiermee verdriet te doen of met nog een probleem op te zadelen. Misschien voelt de ander zich niet begrepen door de mensen die er al iets van weten. Of: misschien is er de angst dat het dan allemaal nog erger wordt. Het resultaat is dat zo iemand alles opkropt en alleen blijft staan. Het probleem wordt steeds erger.

Van der Tol: "Het advies dat ik altijd geef aan leerlingen die problemen hebben is: probeer te praten. Zoek iemand die je vertrouwen kunt, een medestander dus. Ook als je de dreiging voelt dat het dan misschien nog erger wordt."

Rianne: "Het is niet zo dat de vertrouwenspersoon met wie ik op school sprak alles kon oplossen. Maar het betekende wel een begin. Ik heb nu gesprekken die mij moeten helpen om met anderen, maar ook met mezelf om te gaan."

Meelopers: kleur bekennen!

En als je niets durft te zeggen? Er zijn veel meer mensen die ervoor kunnen zorgen dat het pesten stopt. Twee leerlingen denken aan de docenten of aan de ouders van de gepeste leerling. Helemaal waar, maar wat te doen als zij het niet zien of niet te horen krijgen? De groep die hierbij de grootste rol kan spelen is de groep 'meelopers'.

Elise noemt een voorbeeld: "Sommige leerlingen zijn bang om zelf gepest of aan de kant. gezet te worden, dus doen ze mee. Anderen doen mee omdat ze het wel stoer vinden. Ze denken dat ze dan ook populair worden."

Er zijn natuurlijk ook leerlingen die niet echt meedoen, maar wel mee lachen of zomaar toekijken. Ook zij zijn meelopers, omdat ze door hun passieve houding het pesten laten doorgaan. Toch kunnen zij zich heel machteloos voelen. Ze zien dingen gebeuren, die ze liever niet zouden weten, maar ze hebben geen idee wat ze ertegen kunnen doen.

Martijn: "Juist de 'meelopers' moeten kleur bekennen. Dat is je verantwoordelijkheid als klasgenoot."

Henk-Jan haalt nog even een belangrijke opmerking aan van de vorige keer: "Het doet het meest pijn bij het slachtoffer als anderen de pijn niet zien of er niets mee doen."

Zelf aan de slag

Vanzelfsprekend is het probleem niet opgelost als 'het hoge woord' eruit is. Maar alleen dan kan de bal verder rollen. Hoe de bal verder rolt, welke hulp er geboden wordt, kan verschillend zijn. Als iedereen die ermee te maken heeft er maar bij betrokken wordt: het slachtoffer, de pester(s), de groep en in sommige gevallen de ouders. In het gesprek wordt over verschillende mogelijkheden doorgepraat: bijvoorbeeld een groepsprotocol, een projectweek over pesten, gesprekken over de omgang met elkaar in de klas. Er wordt echter het meest gesproken over wat belangrijk is voor het slachtoffer zelf.

De leerling mag niet als schuldige gezien worden. Dit neemt niet weg dat hij of zij ook zelf eraan kan werken om het pesten minder te laten worden of te laten ophouden. Het belangrijkste wapen dat iemand heeft tegen pesten is z'n eigen weerbaarheid.

Van der Tol: "Misschien heeft de gepeste leerling te weinig vaardigheden om staande te blijven in een groep, of misschien denkt hij vaak heel negatief over zichzelf. Soms is het goed dat de leerling hiervoor begeleiding krijgt van een hulpverlener binnen of buiten de school."

Het is ook goed als er informatie gegeven wordt over het probleem pesten. Informatie kan helpen meer inzicht te krijgen in wat pesten is.

Henk-Jan: "Toen ik een artikel over pesten onder ogen kreeg, werd me duidelijk dat ik zelf niet de oorzaak ervan was. Ook begreep ik dat pesten veel voorkomt; dat ik niet de enige was die gepest werd, maar dat het absoluut fout is dat het gebeurde."

Bij het zelf aan de slag gaan, moet ook aan een heel ander wapen gedacht worden: het wapen van het gebed.

Van der Tol: "Je moet wel voorzichtig zijn om dit zomaar tegen leerlingen te zeggen. Je moet hen wel het gevoel geven dat je wilt helpen. Toch kunnen juist in deze situatie het gebed èn het Woord van God tot grote steun zijn. De Heere haat de zonde, ook deze zonde. Juist daarom mag je Hem om hulp vragen; mag je Hem bidden of Hij oplossingen wil schenken."

De liefde bedekt

Er zou nog veel meer gezegd kunnen worden over wat je allemaal kunt doen als er in jouw klas gepest wordt. Want, is het zwijgen eenmaal doorbroken, dan begint het hulp bieden eigenlijk pas echt. Daarbij hebben alle betrokken leerlingen, docenten en ouders elkaar nodig. Alleen dan kan de omgang met elkaar zijn zoals de Heere bedoeld heeft. Petrus zegt in zijn brief dat we vurige liefde tot elkaar moeten hebben "want de liefde zal menigte van zonden bedekken" (1 Petrus 4: 8). De liefde tot de Heere en de liefde tot elkaar is het beste wapen tegen dit probleem. Dan zie je niet alleen jezelf maar leer je ook de ander zien. Dan leer je elkaar verdragen en vergeven. Niet in eigen kracht. Maar in de kracht van de Heere waar je om bidden mag.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen