De profeet Jona

Een wonderlijk begin en einde heeft Jona's geschiedenis.

Jona wordt zomaar ineens in de rij der profeten geplaatst. Toch hoort Jona in die rij. Lees maar hoe de Heere Jezus hem aanhaalt in Matth. 12 :40: „Gelijk Jona drie dagen en drie nachten was in de buik van de walvis, alzo zal de Zoon des mensen drie dagen en drie nachten wezen in het hart der aarde".

Jona's arbeid zal zelfs in het ontzaglijke eindgericht ter sprake komen. Lees maar Matth. 12:41. Leer hieruit de eeuwigheidswaarde van de arbeid van Gods profeten en knechten.

Zijn persoon

Wie is Jona? De Bijbel omschrijft hem niet nader dan als „de zoon van Amitthai". Lees echter ook 2 Kon. 14 : 25. Dit woord werpt een verrassend licht over de persoon Jona. Hij wordt hier genoemd: Zijnen knecht Jona. Dit moeten we goed vasthouden. Eenmaal heeft Jona dus geprofeteerd, dat de grenzen van Israël uitgebreid zouden worden. Deze profetie is vervuld onder Jerobeam II. Dat leert ons tevens iets van Jona's tijd. Jona leefde tijdens de regering van de goddeloze Jerobeam II. Zo is hij een tijdgenoot van Amos en Hosea.

Een opdracht Gods

Het boek Jona begint met een opdracht; Jona krijgt die van zijn grote Zender. Hij moet Ninevé in de Naam des Heeren het oordeel aanzeggen vanwege haar grote goddeloosheid.

Jona's weigering

Jona weigert. Hij maakt zich op om naar het verre Tarsis te vluchten. Waarom? Als eerste reden zouden wij zeggen:

Ie. de moeilijke opdracht. Het is nogal wat om zich tegenover zo'n machtige stad te stellen en koning en onderdaan hun zonden en ongerechtigheden voor de voeten te werpen.

2e. Jona dacht wellicht: het is onbegonnen werk om daar te gaan prediken. Paarlen voor de zwijnen werpen! Hanteren wij hetzelfde argument ten opzichte van onze naasten ?

3e. Jona weigert vooral omdat hij iets vreesde, nl. . . de bekering van Ninevé. Dat zegt Jona zelf in Jona 4:2. Lees het maar eens aandachtig na wat hij daar zegt.

Jona's vrees

Jona is bang dat Ninevé tot bekering zal komen. Maar dat is toch verblijdend? Niet voor Jona. Hij is Jood in hart en ziel. Het heil des Heeren is alleen voor ons! De prediking zou Ninevé ten goede kunnen komen en haar ondergang kunnen vertragen, en dat moet niet volgens Jona.

Hier ademt een geest, die straks nog veel sterker zich openbaren zal in de opkomst van farizeeën en schriftgeleerden. Die geest zal Christus aan het kruis brengen en ... werkelijk Jona's vrees bevestigen! Dan zal God Israël laten varen en Ninevé aannemen. Jona is maar een slechte zendeling. Zouden wij een betere zijn?

Jona's vlucht

Jona vluchtte van het aangezicht Gods. Naar Tarsis in het zuiden van Spanje. De vlucht verloopt alleszins voorspoedig. Maar, al is onze weg voorspoedig, dit is nog geen teken dat we niét van het aangezicht Gods vluchtende zijn. Van Jona's schouders valt echter een last en eerst nu kan hij slapen gaan om de vermoeienissen te boven te komen.

De storm Gods

De Heere komt Jona tegen op zijn vlucht. Een storm, die om Jona ontstaat!

Wat heeft de Heere er voor over, om één zondaar terecht te brengen! Wat duurt het echter lang voor Jona begrijpt dat deze storm hun om zijnentwil overkomt.

Tenslotte capituleert Jona (1 : 12). Hier wordt Jona de schuldige. Wat een voorrecht, eens voor God te capituleren! Dan moet Jona in de letterlijke zin overboord.

Een grote vis

Het meest bekende uit de Bijbel is wel: Jona in de vis. Dat weet iedereen. Maar weinig weet men van Jona's worsteling in de vis. Wat een gebed des geloofs is dat geweest, wat Jona daar heeft gebeden. Uit de diepste ellende klampt hij zich door het geloof aan zijn God vast. Hij begeert Gods heilige tempel wéér te mogen zien. Jona komt daar volledig tot inkeer. Dan heeft God Zijn doel bereikt en Jona wordt door de vis weer uitgespuwd. Op de oever heeft Jona dit danklied geschreven waarin hij zijn zielservaring in de vis beschrijft. „Het heil is des Heeren".

Alarm over een wereldstad

Op de oever is een hernieuwde roeping tot Jona gekomen. Ditmaal is hij niet meer ongehoorzaam en gaat naar Ninevé, de grote stad Gods van drie dagreizen met een omtrek van 60 km, straten van 20 km lengte en muren van 25 m hoogte. In die stad van ongeveer 200.000 inwoners moet hij Gods boodschap prediken. „Nog veertig dagen, dan zal Ninevé worden omgekeerd". Lees wat de inwoners van Ninevé met die boodschap hebben gedaan: ze namen haar aan als een boodschap Gods.

Boete in Ninevé

Wat kan God van Zijn Woord een kracht doen uitgaan!

Het hele Ninevé, zowel koning als onderdaan, kwam er door in de rouw. Alle vermakelijkheden werden gesloten. De ganse stad deed boete voor Israëls God, de koning voorop. De vrolijke stad een klaaghuis.

Hoop in Ninevé

Er was in Ninevé niet alleen grote rouw, maar ook hoop dat God Zich misschien nog wenden zou: (Jona 3:9). Hoe kon de koning dit zeggen? Het oordeel was toch aangekondigd? Toch had de koning de boodschap goed verstaan, misschien wel beter dan wij menigmaal. Hij greep moed uit het „nog veertig dagen". Als de Heilige volstrekt niet anders wilde, dan Ninevé verwoesten, dan zou Hij niet gezegd hebben: nog veertig dagen.

Ninevé's berouw en Gods berouw

Ninevé had berouw over haar zonden. Toen God dat zag, zo berouwde het Hem: (Jona 3 :10). Wat is Gods berouw? Het is een menselijke spreekwijze om een verandering in Gods werken aan te duiden. Het wijst ons op Gods bewogenheid aangaande het grote Ninevé. Zie ook Gen. 6 : 6 in dit verband.

Mensvormig spreekt de Heere tot mensen om ons iets van Hem te openbaren.

De wereld wordt niet geregeerd door een blind, ijzeren noodlot, maar door de lévende God, Wie het smartte dat de eerste wereld zich zo verdorven had, maar Wie, Ninevé's boete ziende, het ook berouwde zulk een kwaad over haar te hebben uitgesproken.

Ninevé's boete is niet oorzaak van Gods berouw. Wel komt Zijn bewogenheid pas daar openbaar, waar de zondaar mét Ninevé buigt.

Een verdrietige Jona

God spaarde Ninevé. De 40 dagen zijn verlopen en het oordeel komt niet. Voor Ninevé is dit een wonder, maar voor Jona een ergernis. Waarom?

Velen zeggen: omdat zijn profetie niet uitkwam. Maar het kwaad zit veel dieper. Lees maar Jona 4 : 2. Het zuivere joodse belang komt hier weer aan het woord. Wat zal er van Israël worden, als God het machtige Ninevé spaart. De Heere doet het naar Jona's inzicht helemaal verkeerd. Herkennen we onszelf?

De wonderboom

Over de verdrietige Jona, die daar in de hitte der oosterse zon op de ondergang van Ninevé zit te wachten, beschikt de Heere een wonderboom „om hem te redden van zijn verdriet". Slechts van korte duur. Een worm, die de wortels opat. Jona in de hitte van de oosterse zon zonder beschutting. De moedeloosheid en het verdriet nemen hem zó in, dat hij begeert om maar te sterven.

Jona te schande gemaakt

Jona begeerde te sterven en vergat, dat zijn „eigen ik" sterven moest. Daar ontdekte de Heere hem aan: (Jona 4:9). Lees Jona's antwoord. Jona's eigenliefde is hier aan het woord. Wat is de Heere een barmhartig God: lees Gods antwoord op Jona's klacht: (Jona 4 : 10 en 11).

Hier komt Jona openbaar in zijn schande. God neemt het schone kleed van mislukte vroomheid van hem weg en dan staat daar Jona, de zelfzuchtige . . .

Jona in ons

Zo'n Jona zijn wij, ontdaan van ons vrome kleed. Dat is onze instelling: „als ik het maar heb". Heel de wereld mag verloren gaan, maar laat God niet aan onze wonderboom komen. Willen wij ook alles aan die wonderboom opofferen ?

God in Zijn barmhartigheid verheerlijkt

Dat is de inhoud van het boek Jona. Het is één verheerlijking van God in Zijn grondeloze barmhartigheid. De zeelieden redt Hij in de storm. De weerbarstige Jona behoudt Hij in de vis. De goddeloze stad Ninevé spaart Hij. Wat een schrille tegenstelling. Een ontfermend en bewogen God tegenover een zelfzuchtige Jona. Gods bewogenheid gaat zelfs over de beesten.

Wat Jona in hoofdstuk 4:2 zegt is waar (opzoeken!). Jona moet hier beschaamd staan. Een weerwoord is niet meer gekomen. Het boek eindigt met de schande voor Jona, voor de mens, en de heerlijkheid en lof voor God, vanwege Zijn grote barmhartigheden!

Discussievragen

1. Is de oorzaak van Jona's vlucht gelegen in het Godswoord, dat wilde dat Israël alleen zou wonen, óf vrucht van een verkeerd gebruik van dat Woord?

2. Jona vluchtte. Zijn ook wij bang voor de ontmoeting met God ?

3. Zou God stormen, rampen en oorlogen gebruiken om één zondaar te bekeren ?

4. Hoe zit dat nu met de vis; dat is toch niet mogelijk?

Is het nodig om het voor een ongelovige aannemelijk te maken? Of is dit verboden? Wat is ons sterkste bewijs altijd? Denk aan Jezus' antwoord tot de duivel in de woestijn.

5. Was er in Jona's prediking tot Ninevé nog liefde? Is er, afgezien van wat er in Jóna's hart leefde, in de prediking alleen maar liefde als er over het komend oordeel niét gesproken wordt?

6. Was Ninevé's boete wel zaligmakend? Of is het beter de les uit Ninevé ter harte te nemen? Is deze vraag niet in de toekomst beantwoord? Zie Nahum. Let vooral op het vermaan van Christus tot ons aangaande Ninevé.

7. Waarom spreekt God steeds mensvormig over Zichzelf? Zie vooral in dit verband Joh. 3 : 12. Denk ook eens aan wat Hellenbroek over Gods berouw zegt.

8. Vind je het boek Jona niet verkeerd eindigen? Of kon het niet anders eindigen?

9. Kon de Bijbel niet beter over de zonden van de oude heiligen zwijgen? Zou dat de boodschap Gods armer of rijker maken?

10. Hebben wij niet vaak een heidense gedachte over Gods wereldbestuur ? Zie het verschil tussen het fatum (noodlot) der heidense godsdiensten én Gods eigen verklaring in het laatste vers van het boek Jona.

11. Zien we een les in Jona's zwijgen op het antwoord Gods?

12. Wat is de grootste aanstoot in het boek Jona? Zie Hand. 28 : 28 en 29.

13. Wat is de grootste troost tegenover Jona's struikelingen? Matth. f2 : 4lb. Hoe zat Deze op de Berg, neerziende op een grote stad?

Literatuur

1. De bekende bijbelcommentaren

2. Jona, gij en ik Ds. D. A. v.d. Bosch

3. Hel avontuur van een deserteur Ds. J. Overduin

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen