1. Verkenning

Zijn stiefvader is alcoholist en komt regelmatig dronken en agressief thuis Niet bepaald een fijne sfeer voor de jonge Jeroen om in op te groeien. Als hij twaalf jaar is, gaan zijn ouders uiteindelijk uit elkaar en blijft hij bij zijn moeder achter. Al vrij snel gaat hij zijn eigen weg. Hij komt regelmatig in patatzaken en leert een aantal vrienden kennen. In die patatzaken staan echter ook fruitautomaten en de vrienden van Jeroen blijken er ervaring mee te hebben.

Uit verveling en nieuwsgierigheid besluit Jeroen zelf ook eens zo 'n fruitautomaat te proberen. Het begint met een paar gulden, maar het eindigt met honderden guldens. Jeroen: "Het werd steeds erger. Ik begon zelfs van m'n moeder te stelen. Als ik bijvoorbeeld boodschappen moest doen. maakte ik meteen al het geld op. Ik begon ook haar muntenverzameling te stelen. Het was wel moeilijk om van m'n moeder te stelen. Maar ik verhardde me en deed het toch". (De Hoop Magazine, jan.'92)

Stand van zaken

Op de voorpagina van het RD stond het volgende berichtje met gegevens uit het jaarverslag 1991 van het Jellinekcentrum, een hulpverleningsinstantie voor verslaafden te Amsterdam.

"Het voorgaande jaar gaf opnieuw een spectaculaire stijging te zien van de hulpvraag onder gokverslaafden. Bijna 3.000 kansspelverslaafden vroegen om hulp. In 1989 deden dat 2.400 personen, tegen 400 in 1986".

Het is moeilijk om preciese cijfers te geven wat betreft het aantal gokverslaafden in Nederland. Schattingen lopen uiteen van ongeveer 10.000 tot zelfs 70.000. Volgens het Nederlands Instituut voor Alcohol en Drugs (NIAD) te Utrecht wordt het aantal gokverslaafden op dit moment geschat op 10 a 20.000. Ter vergelijking: het aantal drugsverslaafden wordt geschat op 21 a 25.000 (bijstelling sinds 1992). Er zijn ook cijfers beschikbaar van het aantal 'probleemdrinkers': in 1990 waren er 325.700 mensen die 12 glazen alcohol per dag dronken (dat is het aantal glazen dat gemiddeld gedronken werd door mensen die voor hun alcoholverslaving werden opgenomen).

Definitie "kansspel"

Van "kansspel" kan de volgende definitie gegeven worden: "Elk spel waarvan de uitkomst in meerdere of mindere mate bepaald wordt door de kans". Voor de Wet is er een vergunning nodig voor die kansspelen waarbij "de aanwijzing der winnaars geschiedt door enige kansbepaling waarop de deelnemers in het algemeen geen overwegende invloed kunnen uitoefenen".

Verscheidene vormen

De fruitautomaat is de meest populaire gokvorm onder jongeren. Fruitautomaten zijn te vinden in bijvoorbeeld snackbars en sportkantines. Het principe is altijd hetzelfde: men gooit een gulden in de kast en drukt op de startknop. Er verschijnt een bepaalde combinatie van citroenen, kersen of andere symbolen. Afhankelijk van de combinatie heeft men winst of verlies. Het is belangrijk te weten dat de uitslag van te voren vaststaat.

Een gokgelegenheid waar vooral mensen vanaf veertig jaar te vinden zijn is het casino. Belangrijk in het casino is de roulette-tafel, een grote tafel waar de deelnemers van het spel om heen kunnen zitten. Op de tafel ligt een groen laken waarop rijen cijfers zijn aangebracht en staat de roulette-cylinder: een bak met een draaibare schijf met cijfers in het midden en een balletje. De deelnemers zetten met behulp van fiches, die ze van tevoren gekocht hebben, in op rood of zwart en/of op bepaalde getallen. Daarmee gokken ze op de kleur en/of de getallen waar het balletje blijft liggen na het draaien van de cylinder. De fiches vertegenwoordigen een bepaalde waarde. Je speelt eigenlijk met geld zonder dat je het ziet.

Er zijn op dit moment 8 legale (wettelijk toegestane) casino's in Nederland, de "Holland Casino's".

Daarnaast zijn er veel illegale, zoals de Golden Ten-casino's. Het bezwaar tegen de Golden Ten-casino's is dat ze criminaliteit uitlokken. In de eerste plaats doen ze dat doordat mensen daar de mogelijkheid hebben "zwart" geld wit te wassen, en in de tweede plaats doordat er allerlei afhankelijkheidsrelaties kunnen ontstaan. Dat laatste wil zeggen dat mensen gokverslaafden geld geven om door te kunnen gokken, in ruil voor bepaalde "wederdiensten". Die wederdiensten kunnen zelfs inhouden het uit de weg ruimen van bepaalde personen. Weigeren is vaak 'onmogelijk', omdat de geldschieter/opdrachtgever dan onmiddellijk dreigt met de schulden die de verslaafde bij hem heeft.

Bingo, vroeger alleen een gezelligheidsspel, komt nu ook in commerciële vorm voor. Vooral oudere mensen vinden het leuk om te doen, en de belangstelling ervoor groeit. Het spel wordt gespeeld door een grote groep mensen. Tegen betaling krijgen zij één of meer kaarten met cijfers. Iemand roept willekeurig gekozen getallen af, men kruist die voor zover aanwezig aan op zijn kaart en wie het eerst zijn kaart vol heeft is winnaar van de prijs. Bij commercieel bingo gaat een deel van de winst naar bijvoorbeeld de verenigingskas en de rest, let wel: het grootste deel (!) naar de "bingomaster", een ingehuurde organisator.

Verder is er de mogelijkheid om te gokken op de uitslag van paardenrennen of voetbalwedstrijden: het wedden. Dat kan tijdens de wedstrijd, maar ook op zogenaamde wedkantoren.

Een nieuwe vorm van gokken is het kopen van krasloten, ook wel instantloten genoemd. Men koopt een lot, krast een laagje weg en ziet meteen of men gewonnen heeft of niet. Als men niet gewonnen heeft, kan er meteen weer een nieuw lot gekocht worden, enzovoort. Dit kansspel werkt erg verslavend.

Met de term (kras)loten zijn we inmiddels beland bij de loterij. Meedoen aan een loterij, in welke vorm dan ook, is ook gokken. Men gokt erop dat men het winnende nummer gekocht heeft. Het wordt de mensen vaak erg gemakkelijk gemaakt om mee te doen. Zij hoeven bijvoorbeeld alleen maar hun giro- of banknummer in te vullen en de kaart te posten.

Bovendien wordt hen voorgehouden dal ze ook nog een goed doel steunen. Op deze wijze ontvangt de Vereniging tot Behoud van Natuurmonumenten jaarlijks een fors bedrag van de Nationale Postcode Loterij (NPL).

Tenslotte bestaan er ook allerlei 'kleinere' gokspelletjes, zoals kaarten om geld, en spelletjes waarbij vaak fraude gepleegd wordt.

Als vanzelf belanden we na bovenstaande opsomming in een grijs gebied, waarin niet meteen duidelijk is of iets goed of kwaad moet worden genoemd. Is een spelletje 'mens-erger-je-niet' verkeerd of niet? Het spel kan zonder gevaren worden gespeeld. Men zal ook niet snel verslaafd raken aan dit spel. Voor een gokverslaafde kan een dergelijk onschuldig spelletje gevaren in zich hebben. Zie daarvoor hoofdstuk 3.

Toch zijn er ook andere spelen waar de vraag gesteld kan worden of het goed of kwaad is. Steeds meer winkels, zoals supermarkten, brengen kanselementen hun verkooptechnieken binnen. De toenemende populariteit ervan wijst er op dat er sprake is van invloed op het koopgedrag van de mensen. Verder is het zo dat veel mensen zich uit hoofde van hun beroep met speculeren bezig houden. Speculeren wil zeggen: kopen en verkopen met de kans om snel veel te winnen of veel te verliezen. Dit soort handel' vindt in allerlei vormen plaats, waarvan sommige, niet of nauwelijks van gokken te onderscheiden zijn.

Tenslotte kan de vraag opgeworpen worden: Mag er nu wel of niet een 'lootje' gekocht worden voor een goed doel ⁹ De één vindt dat dat wel door de beugel kan. een ander heeft er vanuit principiële overwegingen moeite mee De overheid laat dit soort loterijen onder de noemer "klein kansspel" vallen, waarvoor geen vergunning is vereist.

Dit soort zaken hebben mede betrekking op achtergronden en motieven. Daarover valt meer te lezen in hoofdstuk 2, waar een poging wordt gedaan om de relevante Bijbelse gegevens op een rij te zetten.

Eén ding is heel duidelijk: hoe de genoemde soorten gokspelen ook van elkaar verschillen, voor bijna elke soort geldt: de prijs, hoe groot ook, is altijd vele malen kleiner dan het totale bedrag dat ingezet is. Degene die alles organiseert is dus de grote winnaar, en de gokker uiteindelijk ALTIJD de verliezer.

Gokverslaving

In het algemeen spreken we van verslaving - als van buitenaf een middel wordt ingenomen (alcohol, drugs, enz.), als gebruik van dat middel leidt tot steeds grotere gewenning, en als de gebruiker uiteindelijk lichamelijk en/of psychisch afhankelijk wordt van dat middel.

Omdat er bij gokken geen sprake is van het innemen van een middel, zou gokken volgens sommige onderzoekers ook niet tot verslaving kunnen leiden. Anderen menen dat er wel degelijk sprake kan zijn van verslaving, omdat er een vergelijkbaar effect ontstaat, namelijk verdoving. Verder zijn dwangmatige gokkers de controle over zichzelf kwijt, ze kunnen niet meer stoppen, en ze hebben om hetzelfde te bereiken (afwisseling, spanning, vergeten van problemen en angst) steeds meer nodig. Ook hebben veel gokkers last van onthoudingsverschijnselen, dat wil zeggen dat er allerlei klachten optreden als ze een tijd niet gokken. Een voor de hand liggende manier om die klachten op te heffen is: weer gaan gokken, en zo kan (vooral psychische) afhankelijkheid ontstaan.

Er zijn zelfs deskundigen die gokken één van de ergste verslavingen noemen. Daarvoor zijn de volgende redenen.

- De sociale kosten zijn hoog (daarover straks meer).

- Het risico om weer terug te vallen blijft.

- Een gokker vindt zich eerder stoer dan zielig en geeft zich niet zomaar aan een hulpverlener over.

Mensen die drugs gebruiken, zijn afhankelijk van hun dealer en van de plaats waar het verkrijgbaar is. Gokken kan echter overal en gokverslaafden zijn dan ook te vinden tot in de kleinste uithoeken en dorpen van het land. - Een gokker maakt meer geld op dan de f 200,- a f 300,- waarmee een heroïnejunk dagelijks toe kan.

Voordat iemand gokverslaafd is kunnen er wel vijf tot zeven jaar verlopen zijn. Verslaafd raken is een proces waarin drie stadia te herkennen zijn.

1. Het eerste stadium is de winnende fase. In deze fase wordt het gokken nog gezien als een prettig tijdverdrijf en het betekent plezier, opwinding en vooral winnen. Dit winnen hoeft niet in werkelijkheid te gebeuren, het kan ook puur verbeelding zijn. Het gevoel van eigenwaarde stijgt erdoor en aan het spelen wordt een lichamelijke opwinding beleefd. Verlies wordt goedgepraat en de kosten vallen nog binnen het reëel te besteden budget.

2. Vervolgens begint de gokker geld te lenen; hij is daarmee beland in de verliezende fase. Meestal probeert de speler deze leningen verborgen te houden voor zijn ouders, partner of andere familieleden. Zo leeft hij als een gespleten mens in twee werelden. Hij blijft echter geloven dat hij eens alles terug zal kunnen betalen Om dat te bereiken besteedt hij steeds meer tijd aan gokken en verwaarloost hij studie of werk. Langzamerhand ontstaan er conflicten, zowel op het werk als thuis. De conflicten nemen toe als ontdekt wordt dat hij weer heeft gegokt.

3. Tenslotte wordt gokken in de meeste gevallen een full-time bezigheid in de wanhopige fase. Ouders worden wanhopig, het geduld van de werkgever raakt op, en echtscheiding, verbroken relaties en werkloosheid zijn het gevolg. De gokker is zelf ook wanhopig (de schulden bedragen vaak (veel) meer dan tienduizend gulden) en hij neemt zijn toevlucht tot de criminaliteit. Hij wordt rusteloos, geïrriteerd, hypernerveus en heeft last van slaapstoornissen. De gokker raakt in een isolement. Sommige gokkers zien zichzelf al in de gevangenis belanden. Er zijn er die de oplossing in dit stadium zoeken in weglopen, anderen in hulp zoeken of (het tegenovergestelde) in zelfmoord. Het grootste deel van de gokkers

Het grootste deel van de gokkers heeft ook last van onthoudings verschijnselen als er een tijd niet gegokt kan worden. Deze zijn te vergelijken met de effecten van alcoholonthouding, namelijk rusteloosheid, snel geïrriteerd zijn, hoofdpijn, gespannen gevoel, vermoeidheid, slapeloosheid, trillen, transpireren, geheugenverlies, maag- en darmklachten. Juist het ontbreken van een lichamelijk verslavend middel maakt het moeilijk deze verschijnselen te accepteren. Wetenschappers hebben ontdekt dat tijdens het gokken in het menselijk lichaam een stof wordt aangemaakt met eenzelfde werking als morfine, namelijk endorfine. Als deze stof niet meer aangemaakt wordt, ontstaan genoemde verschijnselen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen