3. Reklame

Het tiende gebod en de reklame

Overal om ons heen is reklame. In de steden is in de drukke winkelstraten de straatverlichting soms overbodig geworden door de vele reklameborden. In weekbladen moet je tussen de advertenties zoeken naar de artikelen. Ook de kranten staan er vol van. Het grootste gedeelte van de inhoud wordt gevormd door advertenties. TV en radio blijven hierin ook niet achter. En dan niet te vergeten de dagelijkse stroom folders die de brievenbus inrollen. Het is dus niet overdreven om te zeggen dat we overspoeld worden door de reklame.

De reklame oefent een geweldige invloed uit op onze maatschappij. Het succes van de reklame vindt zijn oorsprong in de begerende mens. De mens is een vat vol begeerten en hier speelt de reklame handig op in. Het is dan ook duidelijk dat reklame en het tiende gebod veel met elkaar te maken hebben.

De macht van de reklame

Wij worden in onze samenleving voortdurend van alle kanten beïnvloed. Een van de machten is de moderne reklame. Zij probeert ons koopgedrag te beïnvloeden. Om dat doel te bereiken worden er middelen gebruikt waarmee zoveel mogelijk mensen worden bereikt. Er moeten argumenten worden gebruikt waardoor zoveel mogelijk mensen moeten worden overtuigd.

Essentieel is dat de reklame haar doel probeert te bereiken door de verlangens en begeerten van mensen op te wekken. Tot elke prijs moet daarom allereerst de aandacht van de toekomstige koper worden getrokken. Daarom wordt er een appèl gedaan op verkeerde verlangens, begeerten en motieven die er in een mens leven. Er moet een begeerte naar het aangeboden artikel worden opgewekt. Nadat de reklame de begeerte heeft opgewekt moet ze overhalen tot het kopen. Dit zijn de regels van het spel dat de reklame met de konsument speelt. In een advertentie van een reklamebureau stond: "Wij zijn begeerte-opwekkers, behoeftekwekers en verleiders...".

De vorm van reklame

Vroeger bestond reklame alleen maar uit letters. Tegenwoordig wordt veel meer aandacht gegeven aan de kombinatie van tekst en illustratie of foto, die lang moet blijven nawerken. Waren vroeger de teksten van advertenties en reklame louter informatief, tegenwoordig worden advertenties voorzien van argumenten die soms nergens op slaan.

In de reklame spelen vaak ideaalbeelden een belangrijke rol. Een auto wordt gepresenteerd als een symbool van onze persoonlijkheid en onze maatschappelijke positie. Wil je wat betekenen in de ogen van anderen, dan rijd je toch niet in een kleine of oude auto. Als je een bepaald type auto koopt, ben je sportief. Zonder dat we het merken gaan we de ander beoordelen met de maatstaven die de  reklame ons dikteert. Verborgen behoeften en verlangens kunnen ook van doorslaggevende betekenis zijn. Vaak wordt er in reklame een sfeer van gezelligheid opgeroepen, zonodig met bijpassende muziek, die bij de konsument bijvoorbeeld herinneringen moet wakker roepen aan vroeger. En natuurlijk wordt die gezelligheid alleen bereikt als het betreffende produkt maar gekocht wordt. Dat wordt tenminste heel erg sterk gesuggereerd. 

Ook willen advertenties onze bezorgdheid of ons geweten sussen. Roken wordt gepresenteerd als een vorm van mannelijkheid. Het wordt aangeprezen met het motief dat het zo gezellig is en goed om spanningen af te reageren. Het pakje sigaretten wordt ondergeschikt gemaakt aan het beeld van de man die geslaagd is in het leven of een man die met levensgevaar in zijn raceauto heeft gereden. Vaak is er dan in de omgeving nog een vrouw die bewonderend naar hem opkijkt, en dat in een omgeving die rijkdom suggereert.

Een belangnjke rol in de reklame spelen ook de zogenaamde "opinieleiders". Dit zijn algemeen bekende personen (voetballers, filmsterren, organisten, geestelijke leiders etc.) die een bepaald produkt aanprijzen. Dat moet de konsument het vertrouwen geven dat hij dan ook een goede koop doet. De "opninieleider" zal het immers wel weten?

Tenslotte is de erotiek een belangrijke faktor in de modeme reklame. In onze tijd worden met name in dat opzicht alle taboes doorbroken. Ook de reklame doet daar aan mee. Ook al heeft het artikel niets met seks te maken, het komt in de reklame in woord en beeld sterk naar voren. De mens wordt bespeeld op zijn zwakheden, waarvan de seksualiteit een voorbeeld is. Kortom, de reklame probeert het verschil tussen droom en werkelijkheid weg te nemen. Er wordt uitgegaan van een schijnwereld waarin alleen maar gelukkige en tevreden mensen zijn. De mensen uit de reklame zijn benijdenswaardig en willen ons tot een voorbeeld strekken. Denk maar aan de bekende uitspraak: "Velen gingen u met succes voor!". In die ideaalwereld kan de koper ook komen, als hij natuurlijk het aangeprezen produkt maar koopt.

Jij en de reklame

In het voorgaande is nogal sterk de invloedrijke macht van de reklame benadrukt. Reklame kan misleidend zijn, onbewuste gevoelens oproepen en begeerten opwekken naar dingen die we eigenlijk niet nodig hebben. Moeten we daarmee maar elke vorm van reklame afwijzen? Ook kerkelijke bladen bevatten immers reklame? We moeten oppassen voor overdrijving. De reklame kan natuurlijk niet doen en laten waar ze zin in heeft. De konsument wordt niet met het mes op de keel gedwongen allerlei artikelen te kopen die hij niet wil kopen. Er is ook veel reklame die de funktie heeft een overzicht te geven van wat er te koop is. Dat is op zichzelf niet verkeerd.

Heel belangrijk blijft in dit verband onze houding. We moeten er voor oppassen dat we niet door de macht van de reklame beïnvloed worden. De reklame speelt handig in op de zwakheden van de mens. Een kritische houding is daarbij heel belangrijk. We moeten eerlijk tegenover onszelf zijn wat onze motieven zijn als we ons door een advertentie over laten halen iets te kopen. Die kunnen best wel zuiver zijn, maar zeker ook wel eens in strijd met het tiende gebod. Daarbij gaat het er om wat ons ten diepste drijft. Drijft de begeerte naar meer ons of heeft de macht van de reklame in ons leven haar kracht verloren?

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen