Inleiding

A. De reformatie in Schotland

De r.k. kerk van Schotland was aan het einde van de 15e eeuw ernstig in verval. Een geestelijkheid die in grote weelde leefde, maar onvoldoende was opgeleid, kon geen leiding geven aan het volk. De volgelingen van Wycliff, Lollards genoemd, protesteerden hiertegen. Zij hadden vooral hun aanhangers in het zuid-westen van Schotland. Door het handelsverkeer met Duitsland raakten de boeken van Luther al vrij spoedig bekend. In 1525 werd een wet tegen de lutherse ketterij aangenomen. Desondanks kwamen er steeds meer bijbels in de volkstaal (vertaling van William Tyndale) in omloop. Spoedig stierven de eerste martelaren.

De vorsten uit het huis van Stuart traden streng op tegen de reformatie. Zij waren bang dat de overgang tot de reformatie ook zou betekenen dat Schotland onderworpen werd aan de engelse koning die inmiddels anglicaans was gevorden.

B. Politieke situatie in Schotland gedurende de 16e eeuw

In de 16e eeuw waren Engeland en Schotland twee onafhankelijke staten, met ieder een eigen koningshuis. Beide staten probeerden hun invloed ten koste van elkaar uit te breiden. Soms trachtte men een grotere politieke macht te krijgen door familieleden van elkaar uit te huwelijken.

Jacobus IV van Schotland was gehuwd met een zuster van Hendrik VIII. Toen deze schotse vorst in 1513 stierf was zijn zoon Jacobus nog minderjarig. Het bestuur van het land werd waargenomen door een regentschapsraad. Toen Jacobus VI veertien jaar was, nam hij de regering over. In 1538 huwde hij met Maria van Lotharingen. Zij was een zuster van de broeders De Guise, die in Frankrijk leiding gaven aan de r.k. partij. Door dit huwelijk werd ook een verbond tussen Schotland en Frankrijk mogelijk. Engeland begon een oorlog tegen Schotland. Na een nederlaag in deze strijd geleden te hebben, overleed Jacobus V in 1542. Kort daarvoor was zijn dochter Mary Stuart geboren. Zij werd in Frankrijk opgevoed en trouwde daar met de franse kroonprins. Tijdens haar afwezigheid werd de regering waargenomen door een regent(es) .Verschillende personen hebben deze funktie bekleed. In 1561 keerde Mary Stuart terug naar Schotland. Haar politiek was erop gericht het protestantisme uit te roeien. Daarom sloot zij een verbond met Frankrijk, Spanje en de paus. In 1567 werd ze gevangen genomen en moest ze afstand doen van de troon. Omdat haar zoon, Jacobus VII, minderjarig was, werd graaf Murray regent. Maria vluchtte naar Engeland, waar nieuwe gevangenschap wachtte. Daar werd ze in 1587 in opdracht van de engelse koningin Elisabeth onthoofd.

C. Reformatie in Engeland

Spoedig na het eerste optreden van Luther drongen er reformatorische invloeden naar Engeland door. In 1526 verscheen de vertaling van het N.T. in het engels. Deze was gemaakt door W. Tyndale. Aanvankelijk bleef koning Hendrik VIII (1509-1547) trouw aan het r.k. geloof. Toen de paus echter niet bereid was zijn huwelijk te ontbinden, zodat de koning met Anna Boleyn kon trouwen, brak Hendrik VIII met de r.k. kerk. In plaats van de paus werd hij het hoofd van de engelse kerk. Tijdens het bewind van zijn opvolger Edward VI kreeg bisschop Cranmer de gelegenheid om de kerk verder te hervormen. Samen met Knox e.a. werd een geloofsbelijdenis opgesteld (1553) die de leer van de engelse kerk hervormde. Deze artikelen geven de klassieke gereformeerde leer weer, nl. de mens kan alleen gerechtvaardigd worden door het geloof. De genade van de sacramenten wordt alleen door de gelovigen ontvangen en de kerk mag niets leren, dan wat in de Schriften staat. 

De regering van Bloody Mary (1553-1558) bracht een terugslag. De wrede vervolgingen deed veel protestanten uitwijken naar Europa. Daar ontstonden vluchtelingengemeenten. Cranmer was een van de martelaren. Toen in 1558 Elisabeth koningin werd, brak men definitief met de r.k. kerk.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen