Achtergrondinformatie

I. Sport

In 1975 versoheen van de hand van M. Golverdingen in het boekje "Eigentijds" een artikel over de sport. We nemen het hier grotendeels over.

Het doen aan sport is een van de vele ontspannings mogelijkheden, die onze tijd kent. Wie een mening over sport wil vormen, zal daarom moeten beginnen met de ontspanning-in-het-algemeen. Wat zegt Gods Woord over arbeiden en ontspannen?

1. Arbeid en rust behoren krachtens scheppingsinstelling bij elkaar (Gen. 2:3, Ex. 20:9-11).

De Heere wil geen arbeidsslavernij (Deut. 5:15)

2. Er mag geen sprake zijn van minachting van de arbeid en overwaardering van rust en ontspanning. De arbeid is een instrument in Gods hand, waardoor Hij deze samenleving mede mogelijk maakt. Arbeid is ten diepste dienst aan de Schepper. De ontspanning dient o.m. om onze arbeid weer zo goed mogelijk te kunnen doen.

3. De Heere vraagt de mens rekenschap over het gebruik van al zijn tijd, doorgebracht in dienstbetrekking of niet (Pred. 11:9-10, Ps. 119:47).

4. Een centraal gegeven in de Schrift is, dat de besteding van onze tijd gericht behoort te zijn op de eer van God (1 Kor. 10:31).

De kenmerken van het spel

De sport, zoals wij die kennen, behoort typisch bij onze geïndustrialiseerde samenleving en ontstond in de tweede helft van de vorige eeuw en het begin van deze eeuw. Sport is een Engels woord, dat oorspronkelijk spel, vermaak betekende. Je zult in onze Gouden Eeuw bijvoorbeeld tevergeefs zoeken naar organisatievormen, die in de huidige sportwereld te vinden zijn: kompetitiewedstrijden, voetbalklubs in klassen ingedeeld enz.

Wel treffen we allerlei spelen aan, wanneer we bladeren in boeken over het dagelijks leven in bijvoorbeeld de zestiende en zeventiende eeuw. We horen over een kaatsbaan, een klots- of rolbaan, balslaan-in-het-krijt 's zomers buiten, het kolfspel enz. In Utrecht bestaat nog steeds de herinnering aan een maliebaan -nu de naam van een belangrijke straat- waarop welgestelder) zich bezighielden met maliën: een soort golf of midgetgolf. Hier is steeds sprake van spel, dat een duidelijk van onze sport afwijkend karakter draagt.

- Bij spel is sprake van vrijheid van handelen. Een bevolen spel is geen spel meer.

- De deelnemers aanvaarden een aantal spelregels, die zeggen wat er al of niet mag gebeuren. Wie zich daaraan niet houdt, maakt het spel onmogelijk. Hij is een spelbreker!

- Het spel kent geen materiële beloning, maar heeft doel in zichzelf. Al spelend komt men tot ontspan^ ning. Er is het besef van het even treden buiten het gewone arbeidsleven.

Wie om zich heen ziet, ontdekt in het dagelijks leven allerlei spelelementen, die aan de genoemde kenmerken voldoen. Je kunt het begrip spel eigenlijk op één lijn plaatsen met ontspanning. Iemand die zomaar een wandeling gaat maken, doet dat om de wandeling (doel i'n zichzelf). Hij let niet op de lengte van de weg, maar laat zich leiden door het natuurschoon, de vergezichten enz. Wanneer dezelfde persoon te voet naar iemand gaat, omdat hij een afspraak heeft gemaakt, kiest hij wel de kortste weg. De wandeling is geen doel meer. De afspraak is nu het doel van zijn tocht. Daarmee is het spelelement verdwenen! De wandeling is arbeid geworden!

Spel en ernst

In het christelijk leven heeft het spel-element, heeft de ontspanning een wettige plaats. De Schrift kent een geoorloofde blijdschap.

Dit is niet altijd voldoende onderkend.

- Er zijn christelijke opvoeders geweest, die het spelen van kinderen niet wilden toestaan, omdat dit niet strookte met de ernst van het leven (A.H. Francke).

- Anderen hebben het spel-element in het leven van. een volwassene veroordeeld, omdat zij er vanuit gingen, dat de Heere een voortdurend arbeiden zou vragen zonder momenten van ontspanning.

- Soms wordt ontspanning afgewezen, omdat het lichaam als hét zondige, hét minderwaardige wordt gezien. Onbewust gaat men dan uit van een oeroude, heidense benadering, waarin de stof -het lichaam- gezien wordt als de drager van het kwaad, als het lagere, het bij uitstek zon-dige. Alleen de geest is van belang als het hogere en goede.

Hiertegen verzet zich terecht de Heidelbergse Catechismus. Vgl. zondag 1, zondag 22, zondag 40. De mens mag zijn lichaam niet verwaarlozen of verachten. Dan kwetst hij zichzelf en verliest uit het oog, dat hij eenmaal met lichaam-en-ziel naar Gods beeld is geschapen.

- Ook is het spel afgewezen, omdat men het wedstrijdelement, dat in veel gevallen aanwezig is, als zonde beschouwde. In deze gedachtengang worden enkele zaken geheel uit het oog verloren.

Door Gods algemene goedheid is er in de menselijke samenleving een aanvaardbare wedijver, die niet op een lijn mag worden gesteld met een ongebreideld egoisme. Je kunt hiervan genoeg voorbeelden vinden: het wedstrijdje met de kinderen in de huiselijke kring; de beloning die de onderwijzer aan een klas in het vooruitzicht stelt, wanneer er goed wordt gewerkt; de prestatiepremie in de fabriek e.d.

Verder geeft deze benadering blijk van een volledig gemis aan inzicht in het wezen van het spel. Daarin is de wedijver wel aanwezig, maar heeft ze geen overheersende plaats. Het gaat niet om het winnen, maar om het genoegen dat men aan en door het spel beleeft! Het aanvaarden van het spelelement, houdt geenszins in, dat alle mogelijkheden voor ontspanning, dat alle spelvormen en spelmomenten in het licht van de Schrift aanvaardbaar zijn. Er is een ontspanning, die het leven verrijkt; er is evenzeer ontspanning, die het leven ontwijdt. Hier laat de doorwerking van de zondeval en het zondaarzijn zich krachtig gelden. Een biddende keuze, een enrnstige bezinning op ontspanningsmogelijkheden bij het licht van Gods Woord is noodzakelijk.

Spel wordt sport

In vroeger eeuwen bood het leven ruimschoots gelegenheid voor het spelelement. In de werkplaatsen van de gildemeester was de jacht naar een hogere produktie onbekend. Er werd uitsluitend op bestelling gewerkt en daardoor was er alle tijd voor een ontspannend element. De 19e eeuw brengt hierin een zeer grote verandering. Reeksen uitvindingen -stoommachine, spinmachine enzovoort- leiden tot de industriële revolutie, die in Engeland begint. Bij de steden ontstaan fabriekskomplexen. Men gaat in massa produceren voor de wereldmarkt. Tienduizenden arbeiders worden aangetrokken van het platteland en onder dak gebracht in grauwe woonwijken, die nauwelijks van krotwijken kunnen worden onderscheiden. De geest van deze industriële revolutie is die van het liberalisme. Daarin staat het ekonomisch denken, gericht op arbeid, produktie en winst centraal. Voor geestelijke waarden, voor de menselijke nood van een verpauperde arbeidersmassa, die een keiharde strijd moeten voeren voor het dagelijks maal aardappels met azijn (!) heeft dit ontkerstende denken geen oog.

Het is duidelijk dat in deze geïndustrialiseerde wereld, waarin openlijk werd gezegd dat de zwakken maar moesten ondergaan in de strijd om het bestaan, het spelelement uit het leven verdween. De vrije tijd, die men vroeger had gekend, werd tot een minimum beperkt. Het spel verdween uit het dagelijks leven van de gewone man. Het ritme van het werk in de fabriek ging het gehele leven beheersen.Toch bleef de behoefte aan ontspanning bestaan. We zien dan dat omstreeks 1865 in Engeland het spel wordt vervangen door de sport, de volkssport. In Nederland voltrekt zich deze ontwikkeling voor en na de eerste Wereldoorlog, wanneer de industrialisatie in onze samenleving veld wint. Wellicht kan het verschijnsel van de volkssport tijdens en nu na de industriële revolutie verklaard worden uit de volgende overweging. Men wilde de beperkte vrije tijd gezamenlijk besteden. Daarin vond men een tegenwicht tegen de vervreemding en vereenzaming, die in het stedelijk bestaan van velen, losgemaakt uit dorpsgemeenschappen, optrad. In de moderne sport gaat het meestal niet meer om het spel als zodanig, maar om de overwinning. De wedijver neemt dan een zelfstandige, overheersende positie in! Ook het vrijwillige karakter van het spel verdwijnt. Van vrijblijvendheid is geen sprake meer. Sport kenmerkt zich door een strenge organisatie met kompetitiewedstrijden enz. In de plaats van het zelf aktief deelnemen aan een spel, voegt men zich bij de massa om passief een wedstrijd mee te beleven.

Sport als bedrijf

De sportwereld is in onze tijd een volledige kopie geworden van de industriële maatschappij, waarin het prestatieprincipe toonaangevend is. Met spel heeft het allemaal weinig of niets te maken. Sinds 1954 kennen we het zogenaamde betaald voetbal.

Er is ook betaald tennissen, schaken, dammen enz. Deze beroepssport is arbeid, waarmee de beroepssporter zijn brood verdient. Hij spreekt over "krachtprestatie", "werken aan de konditie", "werken met de bal". Het gaat hem niet om ontspanning, maar om prestatie: het record, de overwinning, het winnen van de bekerwedstrijd enz. De sportprestatie is het produkt, dat geleverd wordt. Daaraan wordt alles opgeofferd. In de sportwereld wordt kinderarbeid, roofbouw op het menselijk lichaam en uitbuiting van bezoekers en spelers maar al te vaak als oen gewone zaak beschouwd. De overwinning is het doel geworden, dat vele, zo niet alle middelen heiligt. "Als iemand een doelpunt dreigt te maken,leg je hem neer". Dit waardenpatroon wordt als normaal via tv en radio en dichtbezette tribunes aan een jonge generatie voorgehouden. Terecht spreekt men van perversie, verdorvenheid, in de sportwereld.

Hoe zeer de topsport een keihard ekonomisch bedrijf is, moge blijken uit de volgende cijfers en gegevens (uit 1975):

* Bij het winnen van een belangrijke wedstrijd ontvangt een speler ƒ 10.000,— tot ƒ 50.000,— aan premie.

* Het toegangsbewijs voor een grote wedstrijd kost ƒ 35,--

* Het salaris van een trainer van een topelftal is groter dan van de minister-president.

* Spelers worden door hun klub in de maand juni verkocht voor bedragen die variëren van ƒ 100.000,-- tot ƒ 1.000.000,--

* Een beroepsvoetballer verdient tussen ƒ 30.000,-- en ƒ 100.000,--

Volkssport als religie

Voetbal is in ons land volkssport nummer één geworden. De belangstelling daarvoor is overweldigend. 5.000.000 mensen bezoeken in een jaar de wedstrijden. Voor de wedstrijd Ajax-Benfica in Parijs (71) reisden 40.000 Nederlanders naar de Franse hoofdstad. Door de televisie wordt de belangstelling bijzonder gestimuleerd. Bij een belangrijke wedstrijd zijn de straten verlaten. Toen in 1970 de wedstrijd Celtic-Feijenoord werd uitgezonden, noteerde men een kijkdichtheid van 82%. 1% is 90.000 kijkers.........

Deze belangstelling voor sport valt buiten alle proporties. Het wijst op een sportverheerlijking en sportverdwazing, die zijn greep uitstrekt naar vrijwel een geheel volk. Nog kwalijker wordt dit verschijnsel, wanneer we letten op de talloze uitingen in raportages en boeken, waaruit blijkt dat het sportgebeuren religieus wordt geladen. Men bewondert en aanbidt spelers, trainers en overwinnaars op een religieuze wijze. De ontkerstende mens van onze tijd zoekt zijn goden op het voetbalveld. We citeren uit het boek "Het volk over Feijenoord", waarin de meningen van allerlei Feijenoord-fans verzameld zijn:

- Iemand uit Bunnik: "Voor mij is er maar één kerk en dat is het Feijenoord Stadion, voor mij is er maar één god en dat is Ove Kindvall; voor mij is er maar één legioen en dat is het Feijenoordlegioen".

- Iemand uit Haarlem: "Feijenoord, als ik jou niet had, was mijn leven zinloos".

- Een ander: "Feijenoord, leve Feijenoord, gij inspireert het volk. Ga zo door. Knal alles van het veld tot meerdere eer en glorie van het Nederlandse sportvolk".

- Nog een mening: "Feijenoord, voor jou zijn mijn gebeden, gedachten, woorden, gebaren, zuchten en smeken".

Welk standpunt?

Welk standpunt nemen wij in tegenover het verschijnsel sport? Wanneer we letten op de mensverheerlijking, het -religieuze élan, waarmee de massa reageert, de verruwing van de sport, het business-element en het ontbreken van het echte spelkarakter, moeten wij de topsport en in zeer veel gevallen ook de wedstrijdsport afwijzen. We staan hier voor een vorm van ontspanning, die in strijd is met het Woord van God.

Bij je beoordeling moet ook worden betrokken:

- De ontheiliging van de dag des Heeren, omdat de meeste sportmanifestaties op zondag plaats hebben. Wat is het doel van Gods dag? Vergelijk H.C. zondag 38.

- Het feit dat de sport financieel steunt op de sporttoto, die sinds 1959 door de regering is toegestaan,Daarmee wordt de goklust onder ons volk bijzonder aangemoedigd, In 1970 werd een bedrag ingelegd van ƒ 73.504.802,70! In verband met een wetswijziging op de kansspelen liep dit bedrag in 1973 terug tot circa ƒ 46.000.000,— Maar op de lotto werd ± ƒ 180.000.000,-- ingelegd, zodat bij elkaar voor ƒ 220.000.000,— werd gegokt .

Wanneer we het verschijnsel sport afwijzen, betekent dit niet dat we geen oog hebben voor de noodzaak van lichaamsbeweging en ontspanning in onze tijd van bewegingsarmoede, geestdodende arbeid en een gejaagd arbeidstempo.

In onze gezinnen dienen we de betekenis van het spel in allerlei vorm in te zien: het gezelschapsspel, wandelen, fietsen, trimmen, balspelen, enz- Ook het spelen van een volleybalwedstrijd o.i.d. in het verband van school of bedrijf heeft nog voluit het spelkarakter, dat zowel de verliezers als winnaars voldoening geeft: "Het was een goed stuk spel". Het met een groep spelen heeft een hoge ontspannende waarde en kan als zodanig een toerusting zijn om onze arbeidstaak opnieuw met grote trouw en toewijding te verrichten.

Wees bijzonder op je hoede voor het verdwijnen van het spelelement. Dan wordt het winnen doel. Zodra die gedachte veld wint, gaat de deur open voor een verheerlijking van de sport om de sport en kondigt de sportverdwazing zich luide aan.

Aktiviteiten, die een verantwoorde ontspanning kunnen bevorderen, behoren de instemming en de steun van ons allen te krijgen. Er ligt voor onze kring in deze tijd een grote en blijvende opdracht om óók op te voeden tot een verantwoorde besteding van vrije tijd. Het gaat ook in onze ontspanning om een bijbelse levensstijl.

Literatuur:

M. Golverdingen: Alle tijd is Gods tijd. 2 artikelen in "Daniël", 26e jaargang, nr. 14 en 15. Uitgave JBGG

Drs. J. Kattenberg: "Het derde milieu" in Fakkeldragers I. Uitgave De Banier BV Utrecht (1974), blz. 41-60

B.J. van Wijk e.a.: Jeugd waarheen? Uitgave De Banier BV Utrecht, 1958, blz. 67-69 en 100-101

II Voetbaluitslagen

In "Daniël" verscheen enkele jaren geleden een artikel van de hand van dhr. A. ten Brinke over het "meeleven" van jongeren met het sportgebeuren.

Dit voor j ongeren geschreven artikel geeft goede suggesties voor een gesprek met jongeren over sport.

Elke maandag kunnen we in diverse kranten de resultaten vinden die zijn behaald afgelopen zaterdag en zondag. Menige krant vult de helft van haar omvang met "sport". Ja, het is zelfs zó belangrijk dat de uitslagen door het ANP worden voorgelezen!

Wat jou wellicht boeit

Hoeveel jongeren, maar ook ouderen, grijpen naar de maandagkrant om even te kijken "hoe ze het gedaan hebben". En vooral natuurlijk hoe de "eigen", favoriete klub het eraf gebracht heeft, stel je voor dat ze aan het eind van het seizoen kampioen worden. Dat zou even mooi zijn. Dan komen ze immers in aanmerking voor Europees voetbal. En als ze dat halen dan volgt misschien het wereldkampioenschap .

Ik kan me voorstellen dat veel lezers nu hun schouders ophalen en denken: "Hé, hé, weer dat voetbalgedoe; kunnen ze nu geen andere artikelen in "Daniël" opnemen?" Het is duidelijk dat degenen die dit zeggen niet van voetballen houden, voor hen is dit artikel dan ook niet geschreven. Dat is het wel voor jongelui die zelf graag voetballen en die geweldig meeleven met de "eerste- en eredivisie" . Jongelui, durf een eerlijk gesprek aan. Niet geprikkeld worden, want degene die dit schrijft weet héél goed dat het heerlijk ontspannend is om een partijtje voetbal te spelen. Hij weet ook, dat -als je zelf een aardig balletje kunt trappen- het heel mooi is om een goede partij voetbal te zien. Nee, degenen die niet van rennen en vallen houden, begrijpen dit niet! Zij komen altijd maar met de schijnbaar wijze opmerking: "Heb je ooit zulke dwazen gezien? Die lopen daar met z'n allen achter een bal aan te rennen en als ze hem eindelijk hebben, dan trappen ze hem weer weg. Kijk ze toch een rennen en zweten "

Nogmaals, voor hen die dit zeggen, is dit stukje niet geschreven. Mag ik dan de jongens en meisjes die genieten van "sport" een paar vragen voorleggen? Je weet, het wil een eerlijk gesprek zijn.

Allereerst een opmerking: 't Gaat me natuurlijk niet alleen om voetballen. Alsof dat het enige is. Ook volleybal, wielrennen, zwemmen en atletiek hebben vaak jullie aandacht. De top-prestaties op al die gebieden vind je niet niks. Als je hoort dat het wereldrecord verspringen bijna 9.00 meter is, dan vind je dat geweldig. Daar ben je zelfs een beetje jaloers op. Zoiets te presteren, dat is nog eens wat!

De andere kant van de medaille

Maar, jongens, is het wel zo geweldig wat die sportmensen allemaal presteren? Of lijkt dat alleen maar zo? Is het een kunst, als je zes uur per dag traint en voetbalt? Om de spelers in topkonditie te houden, legt de trainer hen een streng verbod op t.a.v. het voedselgebruik Er zijn artsen in vaste dienst en de nodige fysiotherapeuten om de spieren regelmatig te masseren Als deze mensen goed leren voetballen, is dat dan zo geweldig? Jij zou het wellicht ook kunnen, als je net zo zou leven als zij. Wist je dat een atleet die de honderd meter haalt binnen acht sekonden st eeds onder volledige doktersbewaking staat en dat de fysio-therapeut regelmatig stroom door z'n benen stoot, z.odat het spierweefsel optimaal zal kunnen funktioneren? Wist je dat tijdens zwemwedstrijden is gebleken dat sommige zwemmers in het geheim zich een bepaald gas lieten inspuiten via de anus, waardoor ze een hogere, horizontale ligging verkregen in het water en daardoor minder frontale weerstand en dus een snellere tijd?

En over doping, bij bijvoorbeeld wielrennen, hoef ik je toch zeker niets te vertellen. En van de hormoon-preparaten die in Oost-Duitsland worden toegepast bij vrouwelijke atleten en zwemsters heb je toch ook wel eens gehoord?

Ik denk ook aan het turnen. Topturnsters moeten al met 6 jaar begonnen zijn. De trainer zoekt de talenten er dan al uit. Met m'n eigen ogen heb ik gezien dat een kind van hooguit 8 jaar met één been tegen de evenwichtsbalk leunde en met het andere been op de grond om zo de gewrichtsbanden op te rekken. De trainer stond er achter en duwde regelmatig onder op haar rugje. Het kind huilde van de pijn. Dacht je dat dit kind hier zelf voor gekozen had? Nee, dat hadden de trainer en de ouders samen besloten! Stel je voor, dat hün dochter en pupil over een paar jaar "goud" weet te behalen....

Als de heere intrek in je hart neemt

Ben je het met me eens wanneer ik zeg: als de Heere Jezus de Koning van je leven wordt, dan lees je niet meer de voetbaluitslagen? En dat er jongens en meisjes zijn die dit van harte mogen beamen, dat weet ik! (Mag ik wat persoonlijker worden? durf door te lezen!) Als de Heere intrek in je hart neemt, dan moeten alle andere "koningen" wijken. Ook koning Voetbal, en wat denk je van de Tour de France en van (vul zelf maar in)? In je hart is dan geen plaats meer voor die dingen. De Heere heeft immers een verlangen in je gewerkt om voortaan voor Hem te leven. Het wordt wel zo gezegd Wat een lust was, wordt een last en wat een last was, wordt een lust.

Dan mag je heus nog wel ontspannen op z'n tijd. Of dat nu is een eind fietsen, zwemmen, vliegeren, knutselen of een partijtje voetbal, dat is om het even. Ik ben het niet eens met hen die zeggen: als de Heere je te sterk wordt, dan is het wel afgelopen met dat gebal. Want dat zou dan ook gelden voor knutselen, dammen enz. Wel ben ik het er mee eens -en ik hoop van harte jullie ook: als een jongen of een meisje de Heere lief krijgt, dan komen er andere, veel hogere belangen in je leven. Dan zal de jongen die graag voetbalt het boze, helaas in veel voetbalpartijtjes aanwezig, willen vlieden. Hij zal daarom niet zo gemakkelijk meer meedoen, hoewel hij het ontspannende spel op zich fijn kan en mag vinden. Want zeg nou eens eerlijk, hoe gaat het er vaak aan toe tijdens een wedstrijd bijvoorbeeld na schooltijd? Wat wordt er tegen elkaar gezegd? Heb jij tijdens het spel geen last van je "eigen-ik" of eigen eer? Ken je déze strijd ook? Beantwoorden jij en ik, ook tijdens ons spel, aan de Godswoorden uit 1 Kor. 10:31 "hetzij dan dat gijlieden eet, hetzij dat gij drinkt, hetzij dat gij iets anders doet(hier: voetballen), doet het al ter ere Gods". Zeg nu niet: ja, als je zo begint Beste jongelui, het voetbalspel is een heerlijke vorm van ontspanning. Maar degenen die aan het spel deelnemen zijn "zonen van Adam als je begrijpt wat ik bedoel. Jongens (en meisjes) het eerste dat moet gebeuren is, dat onze gezindheid moet veranderen. Alleen dan is het mogelijk -en zelfs dan nog in alle gebrek- om Gods eer te bedoelen in al ons doen en laten. Dan kun je ook dankbaar zijn voor ontspanning en spel, want (nogmaals) ontspannen op z'n tijd mag, is vaak zelfs nodig.

Bedenk echter tevens: alle tijd is van de Heere, het is in de eerste plaats genadetijd. En daarom een eerlijk gemeende vraag: hoe staat het met de "stille tijd"? Hoort de Heere ons (jou en mij) vaak roepen tot Hem? Ziet de Heere jou ook in de "binnenkamer" of ziet Hij je vaker een balletje trappen?

Merk je dat het niet alleen maar gaat om topsport, maar ook om sportieve ontspanning op school en in onze vrije tijd?

Ben je"bezeten" van de voetbaluitslagen? Ik hoop van harte, dat je de interesse hiervoor mag kwijtraken. Misschien zeg je: maar ik voel me zo gebonden aan dat alles. Ik kan het niet loslaten (en ik wil het ook niet). Ga dan naar de plek "waar het gebed placht te geschieden" en zeg maar: Heere, wil mij, liefhebber van het voetbal, een liefhebber van U maken. Maakt U me los van dat alles en wil me voor altijd binden aan uw dienst.

Een paar adviezen

Mag ik, als afronding van dit artikel, jullie een paar adviezen geven? Jongens, doe weg al die zaterdag- en zondagsport. Weg uit je kamer, weg uit je hart. Laat je niet in met alle mogelijke wedstrijdsport, wat-dat-ook-zijn-mag! Stel jezelf de vraag: verrijkt dit echt mijn leven?

Wil je graag eens ontspannen en voetballen, doe dat dan gerust, bijvoorbeeld met vrienden van school of thuis. Ligt hier misschien een taak voor de plaatselijke vereniging om. eens met elkaar daar wat aan te doen? Een fijne spelmiddag, van harte aanbevolen. Het is heel gezond om eens te rennen en te zweten.

Geniet maar gerust van een heerlijk spel. Wees wel op je hoede voor het gif van de zonde: eigen ik, eer-zucht, te fanatiek spelen. Die bederven ook het spel. Laat de jongens die minder "goed" kunnen ballon dan jij wat meer ruimte (jullie snappen wel wat ik bedoel). Zet ze niet zomaar van de bal af. Probeer samen tot een goed spel te komen. Winnen moet niet het belangrijkste zijn. Het spel zelf, laat dat het motief zijn waarom je speelt.

En dan geloof ik dat het tóch mogelijk is om op een verantwoorde wijze sportief te ontspannen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen