Bidden met een beperking

Het lijkt zo simpel: Handen samen, ogen dicht; we gaan bidden. Maar als zelfs de discipelen vragen: ‘Heere, leer ons bidden’, hoe zullen wij dan onze kinderen leren bidden en danken? Laat staan wanneer onze kinderen te kampen hebben met (ernstige) beperkingen. Als zelfs het eenvoudige ritueel van handen vouwen en ogen sluiten te moeilijk lijkt te zijn.

Tot de kern komen

Loes Coppoolse begrijpt de worsteling om het eenvoudig overbrengen van begrippen als bidden en danken als geen ander. “Aan het begin van mijn loopbaan binnen het speciaal onderwijs voelde ik me zo machteloos. Hoe sluit ik aan bij deze kinderen? Wat landt er uiteindelijk van wat ik zeg en vertel? Hoe spreek ik zo eenvoudig mogelijk? Deze worsteling is verrijkend geweest. Het is een kwestie van afpellen tot alleen de kern overblijft. En me dan afvragen hoe je dat in gewone taal gaat zeggen. Waarbij ik mezelf ook de vraag stel of het dan nog Bijbels is. Voor deze kinderen zijn geloof en kerk heel belangrijk. En juist daarin vinden we elkaar. Die ontmoeting gun ik ouders, leerkrachten, medewerkers, kerkenraadsleden. Voor God is iedereen gelijk. Ik leer heel veel van de kinderen. Soms sta ik beschaamd over hun kinderlijk vertrouwen op de Heere. Over - als ze praten kunnen - hun ronduit eerlijke en concrete gebed.

Zo verwoordde een leerling die van school af ging heel eenvoudig dat hij het afscheid fijn vond, maar ook moeilijk. Wij gebruiken soms geijkte termen en uitdrukkingen in ons bidden en danken. Maar weten we zelf nog wat ze betekenen?”

In de spiegel kijken

"In de omgang met EMB kinderen - kinderen met een ernstige meervoudige beperking - waarvan sommigen niet kunnen praten, is het belangrijk om nog sterker te kijken naar wat ze nodig hebben. We kunnen hen helpen door hen woorden aan te reiken. Ik ervaar bij deze kinderen een vertrouwen op God. Maar wat als het gebed niet wordt verhoord? Ik herinner me een leerling die zich boos uitte, omdat zijn klasgenoot waarvoor we zo vaak met elkaar gebeden hadden, toch stierf. Dat zette mij aan het denken over de uitleg van de zin: ‘Om Jezus wil’. Nu zeg ik aan het einde van een gebed: “Als U het goed vindt; en wilt U ons helpen als wij het moeilijk vinden als het anders gaat.”

Samen bidden met een kind dat moeilijk gedrag laat zien, helpt. Dan mag je concreet zeggen wat lastig is. ‘Heere, ik kan Pieter niet helpen, want ik begrijp niet wat er aan de hand is. Dat vinden we verdrietig.’

Deze kinderen houden ons een spiegel voor. Hoe staat het met onze afhankelijkheid van de Heere? Ze voelen direct of we echt zijn of dat we mooi weer spelen. Hoewel een relatie opbouwen moeilijk is vanwege de beperkte communicatie, is dat wel een vereiste om hen iets te leren. En wie opmerkzaam kijkt naar de kleine dingen, ziet dat toeval niet bestaat. Het is zo ontroerend om te merken dat, als je zelf niet zo goed in je vel zit, een kind precies die psalm aanwijst om te zingen, die jou vertroost. Door anders te kijken, zien we veel meer.”

Eerbiedig!

Sommige kinderen kunnen alleen technisch gezien al hun handen niet samen doen en hun ogen niet sluiten. Hoe moeten we daarmee omgaan? Heeft het dan wel zin om te proberen hen te leren bidden en danken? Loes laat daarover geen onduidelijkheid bestaan. “Bidden met en voor kinderen begint bij je eigen gebedsleven. Verder is eerbied een kernbegrip. Dat proberen we de kinderen op hun niveau en met hun mogelijkheden bij te brengen. Handen samen, ogen dicht, knielen voor je bed zijn zo onze manieren. Kinderen met autisme durven hun ogen niet dicht te doen. Dan raken ze de grip op de wereld om hen heen kwijt. Een goed alternatief is dan hen naar beneden te laten kijken. We sluiten onze ogen om niet afgeleid te worden door wat we zien. Maar wie van gebaren afhankelijk is, moet wel kijken. Anders ‘hoort’ hij niets. Sommige kinderen houden hun handen maar heel kort gevouwen. Dan vouwen wij onze handen er overheen.

Als een kind in plaats van de ogen te sluiten, zijn handen voor de ogen doet, dan kan hij zijn handen helemaal niet vouwen. Maar zo is hij eerbiedig. Zo vragen we ons steeds af of een kind zelf iets kan of alleen met hulp. Ouders en leerkrachten moeten daarin keuzes maken. Wat wil ik qua eerbied nu echt? Wat is onopgeefbaar? En hoe zou ik willen dat het kind bidt en dankt als het 25 is? Eerbied vraagt nabijheid, veiligheid en rust. Met een boos hart kun je niet bidden of danken. In een gezin kan het lastig zijn dat de andere kinderen wel hun handen samen en hun ogen dicht moeten doen. Probeer aan te geven dat het zo voor dit kind passend is. Het voorstellingsvermogen is maar heel beperkt. Bidden is praten met Iemand Die je niet ziet, hoort, voelt. Daarom gebruiken we een boek met plaatjes en foto’s van zaken waarvoor we bidden en danken. Het kind kan dan bijvoorbeeld de foto van opa aanwijzen als de persoon waarvoor het wil danken. Kernwoorden zeggen we nadrukkelijk door voor en na het woord een spreekpauze in te lassen. Zo proberen we aan te sluiten bij wat de kinderen nodig hebben.”

Het is Gods werk

"Aan de andere kant hoeven we niet wanhopig te zijn en te ingewikkeld te denken. Ook deze kinderen hebben een ingeschapen Godskennis. Zij zijn gedoopt en leven op het erf van het verbond. Dat is een groot voorrecht. Ik weet zeker dat de Heere juist onder hen werkt en woont. Daarmee ontken ik niet dat ook zij zondige kinderen zijn. Maar Hij wil aan Zijn verbond gedenken.

En de Heere werkt ook on-middellijk. Hij is niet van ons doen en laten afhankelijk. Wij moeten volgens Luther doen alsof wij onze kinderen kunnen bekeren in de wetenschap dat we het niet kunnen. Ik hoop dat iedere ouder met die worsteling bij de Heere terecht komt. Om het alleen van Hem te verwachten. Een handicap staat ons in de weg, maar Hem niet.

Tips

• Hoe concreter hoe beter.

• Dank in plaats van voor het lekkere eten, voor de lekkere frietjes.

• Noem de naam van het kind in het gebed.

• Maak gebruik van melodietjes om een gebed makkelijker te onthouden.

• Gebruik steeds dezelfde rituelen in dezelfde volgorde.

Paspoort

Wie: Loes Coppoolse (45)

Wat: Intern begeleider SO en VSO en leerkracht EMB-groep

Waar: Eben-Haëzerschool te Kapelle (Zld)

Meer: Loes is medewerker aan de catechisatiemethode van Helpende Handen. Ook is zij cursusleider bij een cursus waarin wordt besproken hoe je dag- en weekopening en -sluiting doet en huisbezoek aflegt bij mensen met een verstandelijke beperking, voor kerkenraden en medewerkers bij instellingen van Siloah. Verder is zij staflid bij de vakantieweken voor gehandicapten van de Vrouwenbond Gereformeerde Gemeenten.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen