Opvoeden en loslaten

Voorbeeld en uitleg

Op de vraag welk doel hen voor ogen staat bij de gewetensvorming van hun kinderen, zijn Martin en Jeanette duidelijk: “We hopen dat onze kinderen gaan leven met God en dat ze naar Zijn geboden hun leven inrichten.” Het is de wens van elke christelijke ouder. Maar de praktijk is weerbarstig. Gewetensvorming gebeurt wel dagelijks, maar het gaat niet vanzelf. Sommige dingen doen de ouders wel bewust. Martin: “We vinden het belangrijk om de kinderen op God te wijzen in zorgen, maar ook bij zegeningen. We hopen dat onze kinderen merken dat we God in alles nodig hebben. In het gebed aan tafel dragen we de kinderen en hun dagelijkse zorgen op.”

Voor een deel gebeurt gewetensvorming ook zonder dat ouders zich dat echt bewust zijn.

Martin: “In de eerste levensjaren zijn de kinderen het meest in de buurt van hun moeder. Haar doen en laten is belangrijk voorbeeldgedrag. Gewetensvorming is in de tijd dat onze kinderen jong waren, met name onbewust gegaan.”

Jeanette vult aan: “Onze jongste dochter komt wel eens thuis met een verhaal over ruzie op school. Dan probeer je als moeder uit te leggen wat er in die situatie verkeerd was.”

Als de kinderen groter worden, komt er naast voorbeeldgedrag ook uitleg bij kijken.

Martin: “Daar vragen pubers om, is onze ervaring. Ze proberen ons ook te testen. Dat merken we bijvoorbeeld als politiek of geloofsleer op school aan de orde is geweest. Dan vragen ze aan tafel: hoe denken jullie daarover? Dat zijn mooie gesprekken. Eén van de kinderen vroeg eens: ‘Pa, wat is er nu aan als ouderling? Je krijgt altijd moeilijkheden te horen en het kost veel tijd.’ Ik heb toen verteld dat ik het werk graag doe omdat God het zo waard is, dat Hij me kracht geeft en dat ik het werk als een liefdedienst ervaar.”

Geen boeman

Gewetensvorming begint op jonge leeftijd. Hoe hebben Martin en Jeanette het ervaren om hun kinderen regels bij te brengen en grenzen te stellen? “We hebben er altijd voor gewaakt om tegen de kinderen de dooddoener ‘dat mag niet van de Heere’ te gebruiken,” zegt Martin. “Daarmee kun je God als boeman neerzetten en dat is niet het beeld dat we onze kinderen van Hem mee willen geven. Dat geldt ook voor de zondag. Er bestaat een gevaar dat het een dag van verboden wordt. Wij proberen er een positieve dag van te maken waarop tijd en aandacht is voor elkaar en we bezig zijn rondom Gods Woord.”

Als kinderen ouder worden, gaat het meer spannen. Dan wordt duidelijk of kinderen de normen en waarden die de ouders hebben voorgehouden, zich eigen hebben gemaakt. “We hebben nu te maken met vier kinderen die verkering hebben. We hebben met hen gepraat over hoe je met elkaar omgaat als verliefd stel. Hoe houd je het zuiver tot je huwelijk en waarom? Gelukkig mochten we merken dat ze zelf van harte achter Gods richtlijn op dit punt staan, dat ze gemeenschap willen bewaren tot het huwelijk. Dat merken we eigenlijk ook wel in de kledingkeuze van onze dochters. Ze houden er zelf rekening mee dat ze niet uitdagend gekleed gaan.”

Richtlijn

Gods Woord als richtlijn, dat is wat ouders het liefst willen. Maar niet alles staat letterlijk in Gods Woord. Is het niet moeilijk om uit te leggen wat de Bijbel over een bepaalde keuze zegt? Martin: “Op een gegeven ogenblik kwamen we in huis films tegen waarin geweld en seksualiteit voorkomt. Toen heb ik tegen de kinderen gezegd dat ik daar met hen over wilde praten. Dan kun je concreet teruggrijpen op de geboden die God gegeven heeft.” Maar soms ligt het anders. “Ik heb liever niet dat onze dochters oorbellen dragen. Op grond van Gods Woord kan ik echter niet uitleggen waarom ik dat vind. Ik was het van huis uit niet gewend, traditie met een kleine t dus. Daarom heb ik ook eerlijk tegen mijn dochters verteld dat ik het niet Bijbels kan onderbouwen, maar dat het mij meer om een bepaalde gewoonte gaat. Ik vind het dan fijn als ze het om ons niet doen. Maar het is meer relatief dan wanneer ze echt één van Gods geboden overtreden.”

Als ouders kun je dus onderscheid maken tussen dingen waar niet aan te tornen valt en zaken waarin kinderen ook eigen keuzes mogen maken, ook al zou je het zelf liever anders zien. “We vinden het belangrijk dat onze kinderen er netjes en niet uitdagend uitzien. We letten op de diepte van het decolleté en de lengte van de rok bij onze dochters, maar ook op de make-up. Daar letten we op zondag extra op, omdat ze naar Gods huis gaan. Daarnaast vinden we het belangrijk om als voorbereiding op de zondag op zaterdagavond om twaalf uur thuis te zijn. Eén van de kinderen vindt deze regel echt onzin, maar toch wordt er gehoor aan gegeven.”

Verschillen

Bij gezinnen met kinderen in verschillende leeftijden merken ouders soms dat ze de oudsten anders opvoedden dan de jongste kinderen. Martin en Jeanette herkennen dit. “Er zit een leeftijdsverschil van zestien jaar tussen onze oudste zoon en onze jongste dochter. We hadden dus al heel wat opvoedervaring toen onze jongste op ging groeien. Wij merken dat we meer relativeren en dat we milder zijn dan bij onze oudste.” Toch is dat niet het belangrijkste verschil.

“Niet het leeftijdsverschil, maar de verschillende karakters van onze kinderen maken dat we anders omgaan met straffen en belonen. We hebben kinderen die zich snel schikken en luisteren, maar we hebben ook kinderen die juist de grenzen opzoeken. We zijn ons wel bewust van de valkuil om de eersten niet zomaar met een gerust hart te laten gaan en de anderen veel aandacht te geven. Want dan bereiken we het tegenovergestelde van ons doel, namelijk een afkeer van Gods Woord en wet in plaats van liefde ervoor.”

Groepsdruk

Bij pubers gaan groepsregels meespelen. Tieners vinden het vaak belangrijker hoe hun leeftijdgenoten iets beoordelen, dan hoe hun ouders daarover denken. Jeanette: “We merken dat het ene kind gevoeliger is voor groepsdruk dan het andere. Zo hebben we het wel eens meegemaakt dat merkkleding heel belangrijk voor één van de kinderen was. Als moeder vond ik die kledingstukken te duur. Toen hebben we ervoor gekozen om het praktisch op te lossen en kleedgeld te geven. Zo werd vanzelf duidelijk dat merkkleding iets is waar je heel wat voor over moet hebben. Onze tiener kon toen zelf de keuze maken.”

Bij het ouder worden moeten kinderen steeds meer verantwoordelijkheid krijgen. “Al onze kinderen hebben smartphones met internet. We vertrouwen hen in het gebruik ervan, tot het tegendeel blijkt. Controleren kan vrijwel niet en willen we ook niet, omdat het kan leiden tot een dubbelleven: thuis netjes, elders niet.” Regels die gelden als kinderen klein zijn, kunnen later wijzigen. “Wat betreft het gebruik van de computer hebben we geen tijdslimiet ingesteld. Dat hebben we tijdens de basisschoolperiode wel gehad, maar hebben we op een gegeven moment losgelaten toen ze op de middelbare school zaten.”

Loslaten

Loslaten en eigen verantwoordelijkheid geven is één van de moeilijkste opgaven voor ouders. Hoe ervaren Martin en Jeanette dit proces? “We vinden het moeilijk onze kinderen los te laten. Eén van hen gaat binnenkort op zichzelf wonen. Het liefst zouden we de garantie krijgen dat alle keuzes die hij maakt op het gebied van levensstijl, genomen worden zoals wij het hebben voorgeleefd. Maar het is zijn eigen verantwoordelijkheid. We hebben wel in alle openheid besproken dat we het moeilijk vinden en dat we altijd voor al onze kinderen blijven bidden. We mogen ook onze volwassen kinderen in Gods handen leggen. Het is een troost dat het niet afhankelijk is van onze opvoeding. We willen graag dat onze kinderen lid van de Gereformeerde Gemeenten blijven. Maar het belangrijkste is dat ze God mogen kennen.”

Openheid

Ouders zijn niet volmaakt. Het is een grote verantwoordelijkheid om een goed voorbeeld voor je kinderen te zijn. Martin: “Ik heb in mijn drift heus wel eens fouten gemaakt. Ik heb aan de kinderen toegegeven dat ik fout geweest ben. Onze kinderen mogen zien dat wij als ouders ook niet volmaakt zijn. Daarin proberen we ons kwetsbaar op te stellen en die opstelling heeft ons als ouders verrijkt. Kwetsbaarheid zorgt voor openheid in het gezin, hebben we gemerkt.”

Tegelijk mogen ouders ook open zijn over hun persoonlijke geloof. “We proberen te laten zien hoe het leven met God is en dat Hij door Zijn Woord tot je spreekt. Als we tijdens het Bijbellezen aan tafel mogen ervaren dat God antwoord geeft of bemoedigt, laten we dat merken. Dat geldt ook voor de Avondmaalsgang. Al is het soms moeilijk om daar woorden aan te geven. We vertellen dat het zo bijzonder is om te weten dat Gods Zoon ook voor jou gestorven is. We grijpen die momenten aan om het gesprek aan te gaan”.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen