Verlies: over puinstukken, natuur en de Latijnse taal

Hoe komt u verlies tegen in de praktijk?

“Verlies is meer dan het overlijden van een geliefde. Een verkering die uitgaat, echtscheiding (van je ouders), verslechtering van je gezondheid, burn-out, de worsteling met een andere geaardheid, seksueel misbruik of ontslag op je werk zijn ook voorbeelden van verlies. In mijn gemeente zie ik veel mensen bij wie hun gezondheid achteruit gaat. Samen met mijn vrouw zet ik mij in voor de rouwverwerking van slachtoffers van (seksueel) misbruik. Rouwen is meer dan verdriet. Het is aanpassen aan een nieuwe situatie. De situatie verandert niet, maar jij moet veranderen.”

Hoe maakt u rouw bespreekbaar?

“Als predikant bespreek ik gevoelige onderwerpen tijdens de preek. Dat doe ik, omdat het voor mensen een grote stap kan zijn om zelf naar mij toe te komen. Regelmatig reageren mensen na zo’n dienst per e-mail. In een gesprek over rouw vind ik vertrouwen belangrijk. Mogelijk schamen mensen zich. Mijn advies: steek je hand uit naar iemand. Vraag hoe het met iemand gaat en durf zelf ook kwetsbaar te zijn.”

Hoe kreeg u te maken met verlies?

“Mijn vader overleed plotseling toen ik net twintig jaar was. Dit greep mij aan. Het was mijn eerste bewuste ervaring met rouw. Toch heeft het mij geestelijk verrijkt. Ik miste iets, wat mijn vader wel had. Ook maakte ik als docent van dichtbij mee dat een leerling overleed. Het zwaarst was het overlijden van mijn eerste vrouw. Na een ziekbed van twee jaar en drie maanden is zij overleden. Het laatste jaar was het moeilijkst, omdat ik haar toen eigenlijk helemaal verloor door de voortgang van de hersentumor. Er kwamen emoties los die ik niet verwacht had: boosheid, schuldgevoelens en twijfel. Ik was hier niet op voorbereid, hoe goed ik me ook ingelezen had. Omgaan met verlies leer je op het moment dat je erdoorheen gaat.”

Hoe heeft dit uw geloofsleven beïnvloed?

“Mijn grootste vraag was: ‘Waarom Heere?’ Het was een aanval op mijn geloofsleven. Rouw kan in het leven van Gods kinderen een heel wezenlijke verzoeking zijn. Ik ging Asaf begrijpen. In psalm 73 worstelt hij met het bestaan van God. Hij zweeg hierover, om anderen niet te laten twijfelen. Zo was het ook bij mij. Terwijl ik vanbinnen soms grote twijfels had over Gods bestaan, moest ik toch Zijn Woord verkondigen. Asaf begint zijn psalm met: Immers is God Israël goed, dengenen, die rein van harte zijn (Ps. 73:1). In de donkere periode van zijn leven, heeft hij dit van God geleerd. Dit herkende ik. Achteraf ervaar ik dat deze zoektocht mijn geestelijk leven heeft verrijkt.”

Op welke manier?

“Het boek van de natuur leidde mij naar Gods Woord. De grootheid van het heelal duizelde me. De woorden uit Jesaja 40:26 raakten mij: Lift up your eyes on high and see who has created these things*. In een ontmoedigd mens spreekt de natuur de mens moed in.”

Hoe veranderde uw leven na het verlies van uw vrouw?

“Mijn hele leven stond op zijn kop. Na het overlijden van mijn vrouw viel ik in een gat. Terugkijkend is de rouwverwerking al begonnen in het jaar voor haar overlijden. De dagen stonden in het teken van de verzorging van mijn vrouw en de vele doktersbezoeken. Ik stond ermee op en ging ermee naar bed. Na het overlijden heb ik een paar weken voor mijzelf genomen, om alles te verwerken. Daarna moest ik weer verder. Ik geloof dat dit is wat God van mij vroeg. Doorgaan met het leven betekent echter niet dat je niet rouwt. Het is een intensieve periode en vraagt veel energie. Dat moet je niet onderschatten.”

Hoe houdt u de herinnering aan uw eerste vrouw levend?

“Dat gaat vanzelf. Ik werd in alles geconfronteerd met het verlies van Melanie. Voor de kinderen moest ik de herinneringen wel levend houden. Zij waren nog jong toen hun moeder overleed. We hebben samen een fotoboek gemaakt. Dat wordt nog vaak bekeken als de kinderen hier zijn. Voor mijzelf heb ik dit fotoboek niet nodig. Ik vergelijk mijn liefde voor Melanie met de Latijnse taal. Het is een dode taal, maar hij bestaat nog wel.”

Wat zou u jongeren willen adviseren die verlies hebben ervaren en worstelen met het geloof?

“Deel je gevoelens en worstelingen met anderen. Vooral met mensen die voor jou een mentor kunnen zijn, bijvoorbeeld je predikant, je docent of ouderling. Je bent niet de enige die worstelt. We moeten ons meer openstellen naar elkaar. Als jongere is het belangrijk dat je rouw niet alleen verwerkt. Richting de mentoren wil ik zeggen: ‘Erken de worsteling en durf ook eigen ervaringen te delen.’

Een tip die ik jongeren vaak geef is: houd een journal (dagboek) bij en schrijf dingen op. Misschien denk je dat het niet helpt, maar het helpt echt! Het helpt om de chaos uit je hart en hoofd te ordenen. Vaak worden deze woorden een gebed. Als je met niemand over je verdriet kan spreken, spreek dan met God. Dat kan ook op papier. Mag dat dan wel? Ja, kijk naar de psalmen, dat zijn allemaal gebeden op papier.”

Hoe kan je praktisch om een vriend/vriendin/ familielid heen staan die een dierbare heeft verloren?

“Laat duidelijk merken dat je er bent om te luisteren. Mensen die rouwen, denken dag en nacht aan het verdriet. Ze willen hierover praten, zelfs al is het twintig jaar geleden. Praten over rouw is als het ordenen van puinstukken na een aardbeving. Wees niet verlegen over wat je moet zeggen. Luister, maar oordeel niet. Ga ook niet in discussie. Als iemand een steek laat liggen, stel dan voor om samen op te ruimen. Hiermee help je iemand beter, dan wanneer je het zelf voor iemand oplost. Betrek diegene bij sociale activiteiten.”

Er zijn jongeren die een vriend of vriendin hebben verloren. Ze kunnen het hierdoor lastig vinden om een nieuwe relatie aan te gaan. Wat zou u hen adviseren?

“Ik adviseer altijd om zeker één of anderhalf jaar en bij voorkeur twee jaar te wachten voordat je een andere relatie aangaat. Het eerste jaar is altijd het moeilijkst. Dan maak je alle eerste dingen zonder je geliefde mee. Je verlangt misschien naar geborgenheid, maar maak geen keuzes vanuit wanhoop. Ik erken zelf dat mijn eigen hertrouwen na anderhalf jaar in zekere zin te kort was omdat ik nog te vers in het rouwproces zat. Dat gaf onzekerheid in het begin van ons huwelijk. Verberg je verlies niet voor een nieuwe vriend(in). Bespreek wat jij nodig hebt, bijvoorbeeld: ‘Je kan me enorm helpen door me af en toe ruimte te geven om te praten over mijn eerste liefde. Je hoeft niet jaloers te zijn.’”

Iedereen krijgt te maken met de dood. Wat is belangrijk om hierover met elkaar te bespreken?

“Het is goed om met je ouders, vriend of vriendin over de dood te praten. Denk als (jong) stel na over de volgende vragen: Wat zijn jullie wensen? Wie zorgt er voor onze kinderen, stel dat we beiden komen te overlijden? Wie zou dan als voogd fungeren? Je moet geen zwartkijker worden, maar dit is de realiteit. Door deze onderwerpen te bespreken, krijgt je relatie een diepere dimensie. Ik mag mijn vrouw ook zuster in Christus noemen. Op dat niveau is de band voor eeuwig. Je leven is geen blijvende situatie. Leef daarom bewust en dankbaar. Geniet van de tijd met je geliefden. Paulus zegt: Maar dit zeg ik, broeders, dat de tijd voorts kort is; opdat ook die vrouwen hebben, zouden zijn als niet hebbende (1 Kor. 7:29).”

Tot slot…

“Na alles wat God opgelegd heeft, kan ik zeggen dat mijn verlies groot is, maar mijn winst is groter. Ik weet dat mijn eerste vrouw bij Hem is. Eerst was ik daar bedroefd over, maar later ervaarde ik dat ze daar van alle zorgen is verlost. Daar kan ik me over verheugen. Vanaf het moment dat ik kan zeggen: ‘Ik ben dankbaar dat U haar thuisgehaald heeft’, is de reis voor mij anders geworden.”

Pastor (Ds.) A.T. Vergunst

Gezin: In 1987 getrouwd met Melanie. Samen kregen zij vijf kinderen. Ze is jong overleden aan een hersentumor. Na 1,5 jaar hertrouwd met Michelle, de jongere zus van Melanie. Samen ontvingen zij nog drie kinderen en een pleegdochter. “Onze ‘tribe’ (stam) van negen kinderen woont nu verspreid over de wereld, zowel in Amerika als in Nieuw-Zeeland.”

Leeftijd: 63 jaar

Werk: Pastor van de Reformed Congregation of Carterton (Nieuw-Zeeland)

Hobby’s: Tuinieren, wandelen en muziek maken. “Sinds kort bespeel ik de ocarina (een soort fluit), al moet ik eerlijk zeggen dat ik het nog niet zo goed kan.”

Cultuur: “Een opvallend cultuurverschil met Nederland is de manier van leven. In Nederland word je geleefd en in Nieuw-Zeeland leef je. Het leven is hier rustiger, minder gejaagd.”

Boekentip

Ik wist niet hoe moeilijk dit was!

Auteur: Ds. A.T. Vergunst Pagina’s: 128 Prijs: € 11,95

*Heft uw ogen op omhoog en ziet, Wie deze dingen geschapen heeft (Jesaja 40:26).

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen