NATUURMONUMENTEN IN ONS LAND

Het kost tegenwoordig heel wat meer moeite om je vakantie door te brengen in een rustige omgeving, waar je van de natuur kan genieten, dan vroeger. Een kleine honderdvijftig jaar geleden bestond ons land nog voor een derde deel uit woeste grond, zoals natuurgebieden toen genoemd werden. Beschermde natuurgebieden, zoals die er nu zijn, waren er nog niet en daar was ook geen behoefte aan. Veel luider klonk de roep om ontginningen, om zandverstuivingen te bebossen en heide in kuituur te brengen. Maar de situatie is nu. totaal anders, Van het eertijds zo weinig geschonden landschap is weinig meer over. Dorpen, steden, wegen en fabrieken nemen steeds meer ruimte in beslag en er blijft-steeds minder natuur over voor steeds meer Nederlanders.

Organisaties

Gelukkig is in ons land het besef dat onvervangbare stukken natuur bewaard moeten worden al snel gegroeid. Rond de eeuwwisseling werd in brede kringen belangstelling gewekt voor de wonderen van de natuur, vooral door de vruchtbare pennen van E. Heimans en Jac. P. Thijsse, die ook nu noig bekend is door de prachtige Verkadealbums. Toen in 1904 het voorstel in de raad van Amsterdam werd gebracht om het Naardermeer aan te kopen om er het stadsvuil in te lozen, was dat de aanleiding tot daadwerkelijke natuurbescherming. Dat was te erg. Er werd' direkt een aktie gevoerd om deze dreiging af te wenden en het Naardermeer definitief een betere bestemming te geven.

En met sukses; met één stem meerderheid werd het voorstel in dé raad verworpen. Diezelfde winter van 1906 werd de „Vereniging' tot behoud van natuurmonumenten in Nederland" opgericht en datzelfde jaar nog werd het Naardermeer aangekocht. Een geweldig mooi gebied was veilig gesteld voor het nageslacht. Nog steeds kan je er genieten van de zang van de vele karekieten, van de zeldzame lepelaars en purperreigers, van de visdief jes die met snelle duiken een visje proberen te verschalken, van de bedrijvigheid in de aalscholverskolonie. Maar ook het roeien over d.e meren, tussen de waterlelies en gele plompen door, waarachter je de vissen ziet wegschieten, langs de rietkragen en de weelderig begroeide oevers is al een belevenis apart, Zo'n boottocht moet je van tevoren afspreken (inlichtingen tel. 035 - 62004). Je neemt dan deel aan een rondvaart of je roeit zelf, terwijl de bootsman toelichting geeft op alles wat er te zien en te horen is. De tocht duurt drie uren.

Sinds deze eerste aankoop heeft de vereniging haar bezit voortdurend uitgebreid'. Ze probeert zoveel mogelijk verschillende terreinen te behouden, zoals duinen, bossen, heide, rietland, hooiland, weiland, veen, grienden, enz. Dit is Van groot belang voor het wetenschappelijk onderzoek: hier kunnen de wetten van d.e natuur bestudeerd worden en kunnen terreinen in hun ongerepte ontwikkeling worden gevolgd.

Met het aankopen alleen is men er niet. De terreinen moeten ook beheerd worden.

Dikwijls is een konstant beheer nodig om dezelfde vegetatie te houden. Wanneer de heide bijvoorbeeld niet begraasd. wordt door heideschapen, of door middel van maaien of branden en het verwijderen van opgeslagen bomen kort wordt gehouden, dan verandert de heide langzaam maar zeker in een bos. Ook tegen andere bedreigingen moet worden gewaakt; het verlagen van de grondwaterstand kan bijvoorbeeld alle orchideeën uit een gebied doen verdwijnen. Natuurmonumenten beheert nu ongeveer 150 reservaten, met een gezamelijke oppervlakte van 35.500 ha. Plet ledental bedraagt meer dan 255.000 leden. Elk lid ontvangt vier maal per jaar het tijdschrift „Natuurbehoud", met behalve aktueel natuurbeschermingsnieuws en bijzonderheden over de nieuwe aanwinsten van de vereniging, ook alle informatie over wandelkaarten en gidsen van natuurmonumenten. De openingstijden van de bezoekerscentra staan erin vermeld, waar je d.m.v. foto's, dia's, e.d. een indruk wordt gegeven van wat er in de omgeving te zien is. Verder ontvangt elk lid het „I-Iandboek van alle natuurreservaten en wandelterreinen in Nederland". Per provincie worden hierin alle natuurgebieden, ook die niet van de Vereniging zijn, kort beschreven.

Met behulp van dit handboek kun je alle natuurgebieden opzoeken, die zich binnen een straal van 25 kilometer van bijvoorbeeld: Rijssen bevinden. Je kunt je als lid opgeven door ƒ 25, — (gezinslidmaatschap) of ƒ 7, 50 (jeugdlid, tot 18 jaar) over te maken op giro 9933 van Natuurmonumenten, 's Graveland, onder vermelding van: nieuw lid, of door een kaartje te schrijven naar de Vereniging tot behoud van natuurmonumenten, Antwoordnummer 9933, 1200 VK 's Graveland.

Naast Natuurmonumenten werkt in elke provincie een Provinciaal Landschap.

Zo kennen we bijvoorbeeld de stichting „Het Utrechts Landschap", de stichting „Het Zuidhollands Landschap", enz. die op provinciaal niveau hetzelfde nastreven als Natuurmonumenten op nationaal niveau. Met elkaar beheren deze landschapsstichtingen ongeveer 360 reservaten. Eén van de mooiste en grootste is wel „Voornes Duin" van het Zuidhollands Landschap. Deze duinenrij tussen Oostvoorne en Hellevoetsluis is wat betreft afwisseling tussen zeer vochtige en zeer droge duinen, waardoor je je hier in een moeras waant en daar in een woestijn, wat betreft de rijkdom van vogels, planten en insekten, niet alleen uniek in Nederland, maar in heel West-Europa. Ook een bezoek aan het bezoekerscentrum aan de Tenellaplas is de moeite zeker waard. Het wandelen in de duinen is bovendien extra aantrekkelijk, doordat het afgewisseld kan worden met een frisse duik in zee. Naast deze natuurbeschermingsorganisaties zijn er nog veel natuurgebieden in privé-bezit, vooral landgoederen. In het „Handboek" zijn er alleen al ongeveer 1250 opgenomen. Ook in bezit van een stichting is het bekende „Nationale Park De Hoge Veluwe". Wanneer je nog nooit echte herten gezien hebt., moet je daar beslist eens gaan kijken. Vanaf de wildkansel heb je een prachtig gezicht op dit grote roodwild. Haast tweemaal zo groot als „De Hoge Veluwe". zijn de Koninklijke Houtvesterijen „Het Loo". Ook hier is veel wild! te zien.

Sinds 1908 heeft ook Staatsbosbeheer gedeelten van haar terreinen als natuurmonument aangewezen en is de natuurbescherming dus niet alleen meer in partikuliere handen. Naast haar eigen natuurmonumenten beheert Staatsbosbeheer ook de terreinen van het. Ministerie van C.R.M., zodat ze nu 57.500 ha. natuurgebied onder haar hoede heeft, verdeeld over 620 reservaten.

Tips

Wanneer je het volle genot hebben wilt van een wandeling door een natuurmo-

nument, dan moet je er wel wat voor over hebben. Dan moet je eens beter naar de planten en dieren kijken, dan je gewend bent te doen. Veel mensen staan in hun vakantie verwonderd stil, omdat zo'n wilde plant toch zo mooi blijkt tezijn als je hem goed bekijkt, terwijl die ook in de tuin van de buurman staat en ze er dagelijks langs lopen zonder hem te zien. Wie goed oplet, ontdekt in de natuur steeds weer nieuwe dingen en zal zich niet snel vervelen. En naarmate je je er meer in verdiept, krijg, je er meer interesse voor. Om bewuster op pad te gaan is het erg nuttig om eerst een bezoekerscentrum te bezoeken, of met een exkursie in de omgeving mee te gaan. Je weet dan wat er te zien is. Schaf ook eens een plantengids of een vogelgids aan. (De natuurgidsen van Elsevier zijn allemaal van goede kwaliteit). Het weten van de namen, op zich is al leuk, maar het zoeken van de naam leert je ook precieser te kijken, zodat je steeds meer de bijzonderheden aan de planten gaat zien. Geduld is een schone zaak, dat merk je als je net zolang speurt, totdat je het vogeltje gezien hebt, wat zo zat te zingen in die struik. Maar het geeft dan ook veel voldoening, wanneer je hem tenslotte toch gezien hebt. Vergeet ook nooit je fototoestel en verrekijker mee te nemen, wanneer je die bezit, tijdens een wandeling of fietstocht. Het is wel een hele sjouw, maar ze kunnen je onschatbare diensten bewijzen. Erg interessant om te lezen zijn ook boekjes als „Het wonder van het gewone" door N. van Loo (vijf deeltjes) en „Terug naar de natuur" (sinds enige tijd bij De Slegte goedkoop verkrijgbaar), waarin allerlei boeiende wetenswaardigheden verteld worden over de planten, dieren, insekten en zoogdieren van bos en hei, van strand en duin, e.d. Vergeet, wanneer je van al het natuurschoon geniet, echter niet, dat het ons heenwijst naar de Schepper, die het alles zo heeft gemaakt. De Nederlandse Geloofsbelijdenis zegt in artikel 2 dat de wereld voor onze ogen is als een schoon boek, waarin alle schepselen, grote en kleine, als letters zijn, die ons de onzienlijke dingen Gods te aanschouwen geven. Zoek de Heere bovenal in Zijn heilig en Goddelijk Woord, waarin (naar art. 2) Hij Zichzelf ons nog klaarder en volkomener te kennen geeft, te weten zoveel als ons van node is in dit leven, tot Zijn eer en de zaligheid der Zijnen.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Terug naar resultaten Printen