Licht over de stad

Op een avond in december rij ik naar zo'n stad: Eindhoven. Allerlei rondwegen doorkruisen de stad. Net naast de ringweg rond het centrum blijkt het kerkgebouw van de Gereformeerde Gemeente te staan: aan de rand van een wat oudere woonwijk. Ik word daar door acht jongeren verwacht. Echter, het laatste stuk van de routebeschrijving heb ik gemist, waardoor ik wel het uitnodigende verlichte raam van de kerk zie, maar toch door moet rijden, omdat ik niet af kan slaan. Ik volg mijn intuïtie en tien minuten later ben ik na veel gekronkel op de plaats van bestemming. Het lichtende raam hoorde inderdaad bij het kerkgebouw van de Gereformeerde Gemeente aan de Plaggenstraat. Symbolisch in deze dagen voor kerst: de kerk als lichtpunt in het donker. Zou dat raam de inwoners van Eindhoven wel eens opgevallen zijn?

De jongeren

De Gereformeerde Gemeente in Eindhoven is maar klein. In totaal zijn er ruim zeventig leden en doopleden. De catechisatie is net afgelopen als ik aankom. Ik maak kennis met Aart van de Brink (15), Freek van Voorst (17), Wim Brauns (17), Henriëtte Brauns (19), Daniël Brauns (15), Marieke van Werven (15) en Hans van Westering (16). Ze wonen allemaal in Eindhoven, of in een van de plaatsen die er (bijna) aan vastgegroeid zijn. Ben van Werven (18) is voor deze gelegenheid ook naar de Plaggenstraat gekomen. Hij volgt geen catechisatie meer omdat hij al belijdenis gedaan heeft. Hij wil theologie gaan studeren en volgt op dit moment de vooropleiding klassieke talen aan de Theologische Universiteit van Kampen, waar hij doordeweeks ook woont. Niet alleen op de catechisatie, maar ook zondags, thuis en op de jeugdvereniging komen deze jongeren elkaar tegen. Twee jaar lang was er geen jeugdvereniging in Eindhoven. In die tijd werd er wel regelmatig iets georganiseerd, bijvoorbeeld een fietspuzzeltocht of een barbecue. De afstanden tussen de gemeenteleden van Eindhoven zijn vrij groot. Zo hielden de jongeren toch contact met elkaar. Het achttal vertelt me hoe zij het vinden om in een grote stad als Eindhoven te wonen.

De kerk

Het kerkgebouw werd in 1936 door de Christelijke Gereformeerde Kerk gebouwd. Maar deze gemeente werd te groot voor het gebouw en heeft inmiddels op een andere plaats een grotere kerk tot haar beschikking. Het gebouw is sindsdien van de Gereformeerde Gemeente. Kort geleden is het helemaal opgeknapt. Jong en oud in de gemeente heeft bij deze klus de handen uit de mouwen gestoken. Het resultaat mag er zijn! Ik vertel dat de woonwijk waarin de kerk staat, op mij wel een rustige indruk maakte. Een wat oudere, doorsnee woonwijk. Volgens de jongeren wonen in de wijk rond de kerk veel allochtonen. Maar ze vinden niet dat het extreem veel overlast geeft.

De school

In Eindhoven of omgeving zul je geen reformatorische basisschool vinden. De Eindhovenaren weten dan ook niet wat het is om samen met allemaal gelijkgezinde klasgenoten je schooltijd door te brengen. De vrijgemaakte basisschool is een alternatief. ledereen, behalve Hans, bezocht deze basisschool. Hans ging in zijn woonplaats Geldrop naar de plaatselijke basisschool. Na de basisschool wordt het moeilijker. Er zijn in Eindhoven meerdere scholengemeenschappen, waarvan een enkele protestants. De jongeren uit Eindhoven zitten niet meer op dezelfde (christelijke) school, maar bezoeken verschillende scholen. Dit is afhankelijk van de opleiding die ze volgen. Aart zit in mavo-3, Marieke en Hans in havo-3, en Daniël in vmbo-4. Wim zit op het grafisch lyceum en Freek op de mts (werktuigbouwkunde). Henriëtte heeft haar opleiding achter de rug. Zij is apothekersassistente. En Ben studeert in Kampen.

Hoewel de school de naam 'christelijk' heeft, weet in de praktijk bijna niemand meer wat dat inhoudt. Hans vertelt dat tijdens de godsdienstlessen die hij krijgt, alle soorten godsdiensten worden behandeld - het jodendom, de islam, boeddhisme, enzovoort - behalve het christendom. Dat is niet bij iedereen het geval, maar als het christendom wél behandeld wordt, is het niet erg diepgaand. Zo moest Freek pas geleden leren wat 'bevindelijk' betekent. Er hoorde een definitie bij die nogal vaag was, over mensen die veel nadruk leggen op hun godsdienstige gevoelens.

De contacten

Bijna allemaal zijn ze wel eens met een Daniëlkamp meegeweest en kwamen er toen achter dat heel veel deelnemers elkaar al kenden via school. De reformatorische scholen in Rotterdam bijvoorbeeld zijn in hun beleving heel groot, ledereen lijkt elkaar te kennen. Je klasgenoten zie je op school, in de kerk, op kamp. Dat kennen de Eindhovenaren niet zo. Zelfs familieleden wonen meestal ver weg. Je kunt niet snel even langs gaan bij je opa of oma, of een neef of nicht. Toch hebben de meesten niet het gevoel dat ze iets missen, doordat ze geen reformatorische school bezoeken en hun familieleden ver weg wonen. Allemaal hebben ze hun contacten met klasgenoten, bezoeken verjaardagen en ondernemen wel eens iets met hun vrienden en vriendinnen. Marieke heeft bijvoorbeeld twee vriendinnen in haar klas, waar ze goed contact mee heeft. Aart, Freek, Wim, Daniël en Hans lachen als ik vraag of zij met hun vrienden ook buiten schooltijd wat ondernemen. "Geen tijd voor." Het huiswerk vraagt de nodige aandacht, en in de tijd die over is, hebben de meesten een bijbaantje. Henriëtte heeft haar collega's in de apotheek. Ze is er de enige die uit overtuiging een rok draagt, maar in de contacten met haar collega's gaat het daar bijna nooit over.

De stad

Hans merkt op dat als mensen horen dat hij uit Brabant komt, ze vaak zeggen: "O, dus jij viert carnaval". Dat is niet terecht. Over het algemeen merken ze er in Eindhoven weinig van. Pas als je echt de stad ingaat, kom je er mee in aanraking. Elk café is dan helemaal omgebouwd. Tijdens de Europese kampioenschappen werd er ook in Eindhoven gespeeld. Dat gaf eigenlijk veel meer overlast.

Hans heeft in Geldrop een keer meegemaakt dat er een popconcert gehouden werd bij hem in de buurt. Dat gaf veel geluidsoverlast, juist in het weekend. Snuffelmarkten, beurzen en andere activiteiten vinden trouwens steevast op zondag plaats. Winkels zijn minimaal twaalf keer per jaar op zondag open. Er wordt totaal geen rekening gehouden met mensen die de zondag in ere houden. Al deze dingen zorgen er dus voor dat je bewust keuzes moet maken. Daardoor kom je in Eindhoven ook apart te staan van je buren, klasgenoten en vrienden, die het helemaal geen probleem vinden dat dit op zondag plaatsvindt, maar juist gemakkelijk.

"Als je zelf een woonplaats gaat kiezen, kies je dan weer voor Eindhoven?" vraag ik. De meesten reageren positief: "Ik blijf wel hier". Wim echter niet. "Als je opgroeiende kinderen hebt, zou ik kiezen voor een andere buurt, wat reformatorischer." Hij krijgt commentaar. "Als iedereen er zo over denkt, dan loopt de kerk hier leeg." Marieke en Ben hebben tot nu toe nog niet gereageerd. Als ik vraag wat zij ervan vinden, zegt Ben dat hij eerst zijn studie theologie afmaakt. "Mocht ik predikant worden, dan is het afwachten waar ik terecht kom. Dat regel ik niet zelf." Marieke zou liever in een stad als Kampen willen wonen. Ze kent deze stad omdat daar familie van haar woont. "Ik zou me daar meer op mijn gemak voelen."

Evangelisatie

Tegenwoordig leeft vaak het idee dat er in de grote steden voor ons een taak ligt. Veel mensen weten niet meer Wie God is en daarom moeten we als christenen evangeliseren. Je gaat bijvoorbeeld met een groepje mensen naar een winkelcentrum of een winkelstraat en deelt daar folders uit, of knoopt gesprekken aan met mensen. Is de gemeente in Eindhoven daar ook actief mee bezig? In het verleden heeft de gemeente regelmatig gefolderd, vertelt Freek. Dat leverde wel enkele reacties op, zegt Henriëtte, maar niet veel. Uitnodigingen voor kerstbijeenkomsten werden ook wel eens verstuurd. Verder was er schriftelijk Bijbelstudiewerk en zijn er contacten met asielzoekers. Omdat de gemeente van Eindhoven klein is, komt het werk dat gedaan moet worden al snel op de schouders van dezelfde mensen neer. Door allerlei omstandigheden is het werk van de evangelisatiecommissie daarom de laatste tijd op een wat laag pitje komen te staan. Er wordt nu over nagedacht hoe het evangelisatiewerk in de toekomst vorm kan krijgen. Niet alleen de protestantse, maar ook de rooms-katholieke kerken zijn in de loop der jaren leeggelopen en zelfs afgebroken. Hoewel Brabant bekend staat als rooms-katholiek, merk je daar in Eindhoven weinig van. Vooral de jongeren weten niet meer wat dat inhoudt. Hun ouders geloofden vroeger iets, dat is bijna alles wat ze ervan weten. Marieke: "Vandaag werd er aan een meisje bij mij in klas gevraagd van welk geloof ze was. Dat wist ze niet: 'Katholiek, geloof ik', zei ze. 'Ik heb communie gedaan, dan ben je toch katholiek?' Dat wist ze zelf niet eens." Als jongeren al communie doen, dan doen ze het vooral voor het feest, de cadeaus en het geld dat ze krijgen.

Gevaarlijk?

Veel christelijke (jonge) gezinnen gaan tegenwoordig uit de grote steden weg. Het trekt veel mensen niet erg aan om hun kinderen daar te laten opgroeien. Wat vinden de Eindhovenaren daarvan? Zij zitten er tenslotte middenin. De meningen zijn wat verdeeld. Het hangt af van de plaats waar je het over hebt, vinden ze. De ene stad is de andere niet. Het valt ook eigenlijk wel mee in de grote steden. Zo vindt Aart het wat overdreven als mensen zeggen dat de stad 'gevaarlijk' is. Natuurlijk is het als meisje niet verstandig om 's avonds laat over straat te fietsen. Maar dat is niet alleen in Eindhoven het geval.

Wim kan zich er wel iets bij voorstellen dat je voor je gezin een andere woonplaats uitkiest. Maar, als alle jonge mensen uit de steden wegtrekken, blijven er alleen ouderen over. Dan is het ook niet aantrekkelijk meer om in een stadsgemeente naar de kerk te gaan. Ben vertelt dat veel mensen voor Eindhoven als woonplaats kiezen omdat ze daar werk vinden dat bij hun opleidingsniveau past. Wellicht speelt ook mee dat de Eindhovense Gereformeerde Gemeente relatief jong is. "Zo slecht hebben we het hier nou niet." En daar zijn ze het allemaal mee eens.

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen