Lees eens een goed boek...

Het absolute record is, denk ik, jaren geleden al bereikt door Jac. Overeem, ooit het schrijvend hart van de Veluwe genoemd. Zijn boerderij onder Voorthuizen was een ware boekenbunker, en toen het woonhuis, de stallen en schuren allemaal vol waren, kwamen er allerlei wonderlijk gevormde uitbouwsels, half of helemaal tegen de boerderij aangeplakt, die ook alle weer de bestemming hadden om langzamerhand vol te stromen met boeken. Daar kon je werkelijk uren lang neuzen en snuffelen, en af en toe zelfs wat kopen als je het geluk had ergens een dubbel exemplaar aan te treffen. En zelfs toen Overeem en zijn vrouw enkele jaren geleden naar een keurige burgerwoning midden in het dorp verhuisden en hij noodgedwongen vele, vele duizenden boeken had moeten opruimen, begon daar in de grote binnentuin voor hij er zelf erg in had, hetzelfde proces opnieuw...

Toen...

Ja, je kunt gegrepen zijn door een boek, en door nog een boek, en door nog een boek... Zelf was ik twaalf jaar oud, toen die wonderlijke interesse voor een boek bij me bovenkwam. Ik kreeg toen van mijn vader en moeder dat prachtige boek van H. te Merwe Waar vrijheid eeuwen stond, een populair geschreven vaderlandse geschiedenis. Dat las ik met groot genoegen. En toen ik een jaar of veertien was, fietste ik alleen of met een vriend vanuit het dorpje Benthuizen de twaalf kilometers naar Leiden om daar bij antiquariaat De Kier 'geschiedenisboeken' te kopen. Die beste en brave antiquair zal mij toen wat aangekeken hebben en misschien bij zichzelf vastgesteld hebben, dat Ende dispereert niet van de gebroeders H. en A. Algera voor mij als naïef maar wel leergierig plattelandsjochie nog niet zo gek was. Dat werk heeft hij me toen aanbevolen, en ik kocht ze, veertien blauw-grijze deeltjes. Toen ze veel later in vier fraaie banden uitkwamen met fris omslagblad, had ik wel eens spijt dat ik ze ai had, al was het dan heel wat minder fraai. Maar ik kon mijn eerste boekenliefde toch niet verloochenen; en daarom heb ik ze nog. Ik heb ze toen ook werkelijk allemaal gelezen. De antiquair raadde me nog veel meer aan, en hij had in mij een gewillige klant, zodat ik met dozen vol de winkel aan de Nieuwe Rijn uitging. Zo gingen mijn in de vakanties verdiende centjes vrijwel volledig op aan boeken. Nee, ik zou bij de vraag of als cadeautje een boek welkom was, nooit zeggen: liever wat anders, ik heb al een boek... Dat moment van een boek uitpakken als je thuiskomt, er in bladeren, de geur ervan opsnuiven, het was bijna een liefdesverklaring. Mijn moeder vond dat eigenlijk maar niks; die had liever gezien dat ik wat meer spaarzin ontwikkelde, maar mijn vader hield me onmiskenbaar de hand boven het hoofd en zal waarschijnlijk gezegd hebben: Laat die jongen toch... misschien wel omdat hij in zijn jongensjaren ook graag boeken had willen hebben, waar toen ab-so-luut geen geld voor was. De armoede waarin die generatie eenvoudige boerenarbeiders zo rond 1910 opgroeide, was werkelijk onvoorstelbaar!

Wat dat betreft, had ik het een stuk beter. Ik had het tij mee: de jaren van beginnende welvaart na de Tweede Wereldoorlog. Halverwege de jaren vijftig van de vorige eeuw kwamen ook de eerste pocketboeken op de markt. De Ooievaartjes, die f. 1,50 kostten; en vooral de Prisma's die voor f. 1,25 over de toonbank gingen. Je moest ze voorzichtig lezen, want anders was na één keer het gelijmde ruggetje kapot gelezen. In die mulo-jaren kreeg je als opgroeiende jongen zo'n twee gulden per week als zakgeld; daardoor kon je als het een beetje meezat, elke week een pocketje kopen, om toch nog twee of drie kwartjes over te houden voor vijf of zeven ijsjes van een dubbeltje, of twee of drie ijsjes van een kwartje. Ik heb vrijwel al die eerste boeken nog staan, sommige nu voorzien van een nieuw kaftje als ze werkelijk het aanpakken niet meer waard waren, maar andere nog in oorspronkelijke staat, met op het binnenblad vol trots naam en adres: Cor Bregman, 14 jaar oud, Dorpsstraat 40, Benthuizen. Telefoon had je nog niet; anders had ik het nummer er ongetwijfeld ook bij vermeld.

... en nu

Ik merk dat ik erg ben afgedwaald... Ik zou een artikeltje schrijven over het lezen van een goed boek. Dat lijkt in onze tijd een dwaas advies te zijn. Het lezen van een boek is toch zowat het allerlaatste wat je iemand kunt aanraden? Je haalt je informatie wel van een cd-rom, van internet; je past wat trucjes toe wat de vormgeving betreft en je print uit wat je nodig hebt. Klaar is het werkstuk, het boekverslag... Ja, zo zou het kunnen, maar of dat de meest slimme manier is, is wel erg de vraag. Begrijp me goed, ik pleit er niet voor om die cd-rom maar weg te gooien, of om allerlei nuttige informatie, die je langs de digitale snelweg kunt krijgen, maar als waardeloos aan de kant te schuiven. Nee, wanneer je daar op een verantwoorde en deskundige manier mee kunt omgaan, dan levert je dat een schat van informatie op waarvan je nauwelijks had durven dromen. Maar toch pleit ik voor het ouderwets lezen van een boek. Laat in de vakantie die computer nu eens staan; probeer je wat te onthaasten en pak een boek waarmee je wat tot jezelf kunt komen, een pas op de plaats kunt maken, en een moment van bezinning en rust in je drukke leventje inbouwt. Verwacht niet dat ik nu een lijstje met titels aanbied, waarmee je aan de slag kunt gaan. Het is me meer te doen om je een leeshouding aan te bevelen die een beetje uitstijgt boven het snelle ritme van het leven, waarin je je waarschijnlijk als jongere van deze tijd goed thuis voelt, maar dat je toch ook - als je eerlijk bent - zo moe kan maken. Als je goed leest en als je de goede dingen leest, kan dat je actieradius zoveel verbreden en je leven zoveel waardevoller maken! Heus, dit is geen romantische kreet van iemand die nu eenmaal niet buiten boeken kan, maar voluit gemeend, omdat ik weet dat het waar is!

Het merkwaardige is, dat er in onze tijd ondanks de digitale ontwikkeling enorm veel aan boekproductie wordt gedaan. Toegegeven, er is ontzaglijk veel 'pulp'. Laat die troep alsjeblieft liggen!I Daar word je werkelijk geen cent wijzer van. Maar ook de uitgevers die 'onder ons' bekend zijn, weten voor elk wat wils uit te geven. Ik ga natuurlijk geen reclame maken, maar ik durf wel te zeggen, dat zij hun uiterste best doen om voor jullie aantrekkelijke lectuur in een plezierige vormgeving aan te bieden. Je kunt je keus dus ongetwijfeld maken. Er is ook voor jou wat bij!

Lezen is kiezen

Wat dan? Welke keus? Wat is 'een goed boek'? Een goed boek is een boek dat van wezenlijke waarde voor jou is en dat eraan meehelpt om jou op een positieve manier te vormen. Zo'n goed boek kan voor iedereen weer verschillend zijn. Dat kan ook met je leeftijd te maken hebben. Toen ik vijftien was, las ik bijvoorbeeld nog geen preken; wel boeken over de vaderlandse en kerkgeschiedenis, en mooie verhalen die tot de verbeelding spraken. Toen ik wat ouder werd, nam het bezinnende element vanzelf toe. Dat mag dan ook wel! Dan kan een bundel met eenvoudige meditaties of Bijbelstudies je wezenlijk verder helpen. En daaraan is in onze kringen momenteel geen gebrek... Kijk er de catalogussen maar op na! Er is in onze gezindte ook een opbloei in kwaliteit waar te nemen op het terrein van het korte verhaal, de novelle en de roman. Ga daar niet aan voorbij en laat je interesse niet of niet alleen geleid worden door wat de zogenaamde 'gevestigde' literatuur te bieden heeft.

Ik heb ooit een boekje geschreven, door de Jeugdbond uitgegeven, onder de titel Lezen is kiezen. Daarin stelde ik dat lezen een vorm van leven is. Het is een vorm van leven, niet de vorm. Er zijn vele andere vormen mogelijk. Toch zou ik willen zeggen: schuif het lezen als vorm van leven niet achteloos terzijde. Het lezen van een goed boek, een vormend boek, geeft momenten van rust; het tilt de kwaliteit van je bestaan omhoog; het schept momenten van bezinning die broodnodig zijn.

Bedenk ook: lezen is kiezen. Onderscheid maken tussen wat vormt en misvormt. Onthoud daarbij tenslotte ook: een goed boek wijst op de een of andere manier altijd naar het Boek, de Bijbel, Gods eigen Woord. Laat dat Boek in ieder geval elke dag geopend worden. Lees het met aandacht, al zijn het maar enkele verzen per dag. Proef die woorden die je werkelijk de weg ten leven wijzen. Dat krijgt geen enkel ander boek, hoe goed geschreven ook, voor elkaar.

Een goede vakantie, een goede rustperiode toegewenst, met een goed boek!

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen