Ik zal psalmen zingen tot Zijn eer

Hoe lang begeleid je de eredienst op zondag?
Paul: “Op de lagere school begeleidde ik al. Ik was elf jaar toen ik mijn eerste dienst begeleidde in een andere gemeente. In deze gemeente doe ik dat sinds 2006.”
Pieter: “Sinds 2014. We zijn met drie collega’s, dus ik speel twee diensten per drie weken.”

Hoe bereid je jezelf voor op het orgelspelen in de eredienst?
Pieter: “De muziek die ik speel vóór de eredienst kies ik meestal uit op de zondag voordat ik aan de beurt ben. De rest van de week bereid ik dat voor. Voor de middagdiensten kun je dan rekening houden met de Catechismus die behandeld wordt. Anders kies ik zelf muziek uit over een bepaalde psalm. Als de orde van dienst bekend is, kijk ik wel of de muziek hierop aansluit. De voorspelen probeer ik aan te laten sluiten op de tekst die in de psalm staat. Op zaterdagavond ga ik naar de kerk om alles door te spelen. Meezingen helpt om de tekst in me op te nemen.”
Paul: “In de voorbereiding moet er rust zijn. Ook lees ik het Bijbelgedeelte dat behandeld wordt vooraf door. Hierbij vind ik het fijn dat de dominee of ouderling de Bijbeltekst alvast aangeeft. Je kunt voor de dienst daar dan aandacht aan besteden met een psalm die daarbij past. De muzikale vorm volgt bij mij altijd op de Bijbelse inhoud; nooit andersom.”

Psalm 116 staat op het psalmbord. Hoe pak je deze psalm aan?
Paul: “Vers 1, 2 en 3 is het leven van een kind van God ‘in een paar versregels’. Dan registreer ik van ‘stevig’, naar ‘zacht’, naar ‘stevig’. Ook de toonhoogte zal dan verschillen; het ene vers zingen we dan hoger dan het andere; bovendien zal ik in vers 2, na de eerste regel, transponeren (dat wil zeggen ‘een toon hoger gaan spelen’). Dit om het verschil aan te geven tussen ‘het gekneld liggen in banden van de dood’ en het ‘toen hoorde God’ en om uiteindelijk te eindigen in de lof aan Zijn werk.”
Pieter: “Psalm 116 is een geliefde psalm. Ik vind het altijd erg mooi om bij vers 1 te horen dat de kinderen meezingen. In de onberijmde psalm valt op dat de psalm eigenlijk één geheel vormt. Alleen vers 2 en 3 zingen kan niet, want die zijn een uitleg van vers 1 (de Heere hoort mijn stem, want hij redde mij uit de banden van de dood). Daarom kies ik niet voor een tussenspel, maar een andere registratie en akkoorden. Daarmee kun je de boodschap van de tekst heel goed overbrengen, is mijn ervaring.”

Psalm 103: ingetogen of juist uitbundig orgelspel?
Pieter: “Psalm 103 wordt vaak bij bijzondere gelegenheden gezongen: bij de bediening van het Heilig Avondmaal, bij het overlijden van een gemeentelid. Tijdens een Avondmaalsdienst kies ik eerder voor een ingetogen voorspel, ook al zingen we: ‘Loof, loof de Heer’ mijn ziel, met alle krachten.’ Het kan tijdens een dienst ook gebeuren dat ik toch voor een andere aanpak kies, omdat het beter aansluit bij de preek. Dat is het bijzondere van Psalm 103. Aan de ene kant verwondering over Gods genade maar ook lofprijzing en gebed.”
Paul: “Psalm 103 is mijn favoriete Psalm. Vers 2 vertelt mijn leven. Alles wat je als christen meemaakt, maar belangrijker, alles wat God voor Zijn kinderen wil zijn en betekent, komt in die Psalm tot uiting. Uiteraard speel je vers 8 anders dan vers 1. Maar de tijd heeft geleerd dat ik uit verwondering over het werk van de Heere God, de meeste verzen ‘ingetogen’ speel. De tekst laat namelijk zo mooi de liefde van God tot zondaren tot uiting komen, dat ik daar eerder klein van wordt (en dus ‘ingetogen’ registreer) dan dat ik daarvoor alle registers uit de orgelkast trek.”

Waarom zou je als organist een relatie met de tekst willen leggen?
Pieter: “Psalmen zijn ook het Woord van God. Ik vind het belangrijk dat mensen bewust nadenken over wat ze zingen. Daarbij is het niet mijn bedoeling alle aandacht naar mijn orgelspel te trekken door allerlei kunstgrepen. Het onweer uit Psalm 29 of allerlei instrumenten uit Psalm 150 doe ik niet na in het orgelspel. Dan kijkt iedereen omhoog naar het orgel, maar vergeten ze dat het om de eer van God gaat.”
Paul: “Muziek om de muziek is een lege huls; met andere woorden, geluid zonder tekst wordt nooit een geloofservaring. Het uitganspunt voor mijn orgelspel is de bede: ‘Mogen mensen door de Psalmen in deze dienst U ontmoeten en mag ik dan een instrument in Uw hand zijn’?”

Hoe kun je als organist met het inleidend orgelspel toch een boodschap overbrengen aan de gemeente?
Paul: “Geef mensen de gelegenheid om mee te zingen in gedachten. Het koraal mag gerust een paar keer langskomen voor de dienst. Het tempo mag niet te hoog liggen; de tekst moet zich tot een gebed kunnen vormen in de hoofden, maar vooral de harten van de kerkgangers. Door de registratiekeuze is het voor de meeste luisteraars wel helder welk vers je dan probeert uit te beelden. Er moet een balans zijn tussen de gekozen muzikale vorm en de tekstinterpretatie. Andersom moet ik mij ook altijd dwingen om niet altijd mijn interpretatie aan de gemeente op te dringen en dat vind ik eerlijk gezegd best lastig.”
Pieter: “Als organist kun je mensen helpen om zich voor te bereiden op de dienst. Ik kies meestal muziek bij één of twee psalmen die aansluiten bij de dienst. Als je een bekende psalm speelt, zingen mensen in hun hoofd de woorden vaak mee. Daarom speel ik ook één of meer keren de psalm onbewerkt, afgewisseld met bewerkingen over dezelfde psalm. Ik vind het mooi om na afloop van de dienst te horen dat de boodschap van het orgelspel is overgekomen. Wat ik ook mooi vind is dat in onze gemeente vrijwel iedereen meezingt, ook de jongeren.”

Deze tekst is geautomatiseerd gemaakt en kan nog fouten bevatten. Digibron werkt voortdurend aan correctie. Klik voor het origineel door naar de pdf. Voor opmerkingen, vragen, informatie: contact.

Op Digibron -en alle daarin opgenomen content- is het databankrecht van toepassing. Gebruiksvoorwaarden. Data protection law applies to Digibron and the content of this database. Terms of use.

Printen